Inge Basteleur, 33 jaar, werkt als projectleider educatie bij Groninger Kerken. ‘Als er ergens een kerk wordt gerestaureerd, proberen we altijd de nabijgelegen basisschool uit te nodigen.’ Op een zonnige ochtend stap ik goedgemutst door de binnenstad van Groningen. Ik ben op weg naar Groninger Kerken. De stichting is gehuisvest op de eerste en tweede verdieping van de … [Lees meer...] over‘Voor kinderen is een kerk een magische plek’
Artikel
Probeersels van de Pen Online
Sommige probeersels van de vroegmoderne pen hebben we aardig in beeld – denk aan de bijdragen in alba amicorum. Maar sommige ook helemaal niet. Naar die handgeschreven teksten zou ik heel graag meer onderzoek gedaan zien worden. Ik ben er zelf in mijn onderzoek nooit veel mee bezig geweest, ook ben ik niet goed geoefend in het lezen van handschriften, maar ik vermoed dat er … [Lees meer...] overProbeersels van de Pen Online
‘De man die daar ligt heeft een volle agenda’
Intrigerend aan de poëzie van Hester Knibbe is hoe ze ongemerkt af en toe de grens naar de spot oversteekt. Ze schrijft gedichten waarin ze tegelijkertijd precies en toch zoekend dingen verwoordt, en dat geeft recensenten soms zinnen in de pen zoals "In een wankele wereld, waarin een hand woordeloos houvast kan geven, staan Knibbes regels stevig op hun grondvesten". Janita … [Lees meer...] over‘De man die daar ligt heeft een volle agenda’
Tre donne
Tre donne was de titel van een een theatraal concert, een visueel kostuumspektakel waarin drie Nederlandse sopranen - Jennifer van der Hart, Wendy Roobol en Janneke Stoute - een stem gaven aan het 16de-eeuwse trio Tre Donne di Ferrara, drie virtuoze zangeressen aan het hof van Hertog Alfonso d’Este II van Ferrara: Laura Peverara, Livia d’Arco en Anna Guarini. Drie sopranen die … [Lees meer...] overTre donne
Een Proto-Germaanse kinderboerderij
Tweeduizend jaar geleden waren er natuurlijk nog geen kinderboerderijen, maar de woorden voor de dieren die je in die minidierentuinen vindt, bestonden toen al. Ze zagen er alleen nog heel anders uit. In dit artikel vind je vier infographics, die de Proto-Germaanse reconstructies tonen van zestien woorden voor dieren. En dat niet alleen: je ziet op deze afbeeldingen ook de … [Lees meer...] overEen Proto-Germaanse kinderboerderij
Over een strikt empirische werkelijkheid valt niets te schrijven
F. van Dixhoorn is een dichter over wie je veel kunt uitpluizen. Binnen een jaar tijd is er nu al voor de tweede keer een studie over zijn werk, en dan met name zijn recente uitgaven De kat van de muziekschool en Het doel van de opticien (2024). Vorig jaar verscheen Het is stil aan de overkant van Gert de Jager, en nu is er Wat is lekker bij wat van Rutger H. Cornets de Groot. … [Lees meer...] overOver een strikt empirische werkelijkheid valt niets te schrijven
Het grote literaire friet-patatonderzoek
Sinds november 2018 houdt de neerlandicus Rob Passchier bij welk woord er in de boeken die hij leest wordt gebruikt voor gefrituurde aardappelstaafjes. Hij doet hiervan verslag via sociale media – tot en met december 2024 was dit Twitter (later: X), tegenwoordig BlueSky. Hieronder zijn verslag in de vorm van screenshots. Volg het account Dhr. R.H. (@dhrrh.bsky.social) voor … [Lees meer...] overHet grote literaire friet-patatonderzoek
Een rijk leven
Een rijk leven, wat betekent dat? Zoveel manieren om dat in te vullen: materieel, intellectueel, spiritueel, emotioneel. Voor ons eigen leven of voor dat van anderen, als we daar al iets over kunnen zeggen. Maar toch is je eigen leven het enige leven waarover je (iets van) controle hebt en waarvoor je de mogelijkheden hebt om het te ‘verrijken’. En dat is me aardig gelukt … [Lees meer...] overEen rijk leven
Kasietaal
Een van de interessante aspecten van het Afrikaans in Namibië is dat het onder veel sprekers zo'n laag aanzien heeft. De taal werd oorspronkelijk naar het land gebracht door niet-witte mensen uit Zuid-Afrika, die langzaam naar het noorden gedreven werden. Daar kwam een lange, ingewikkelde en natuurlijk in veel opzichten pijnlijke geschiedenis achter – er kwamen ook witte … [Lees meer...] overKasietaal
Het broccoli-effect
Of de zin en onzin van verplichte taallessen Nederlands in Franstalig België Kun je studenten aanmoedigen Nederlands te leren door taallessen op te leggen? Dat is de huidige redenering in Franstalig België, maar hoe zinvol is dat eigenlijk? Franstaligen in België spreken hoe langer hoe minder goed Nederlands. In een land dat gekenmerkt is door nijpende communautaire … [Lees meer...] overHet broccoli-effect
Zijn eigen oude handschriften
Of: hoe bewaarden middeleeuwse auteurs hun eigen werk? Jan Pieter van Male, priester en rederijker, geboren in Brugge in 1681 wilde kunstenaar worden en werd priester. Hij verbleef op verschillende plaatsen, en werd, vermoedelijk vanwege jansenistische sympathieën, overgeplaatst naar een plattelandsparochie. Als dorpspastoor sleet hij zijn verdere leven in Bovekerke en … [Lees meer...] overZijn eigen oude handschriften
Kitaab-Hollands
Wat het recent verschenen boek Afrikaans Linguistics heel duidelijk maakt: hoe rijk het Afrikaans is, hoeveel variatie het kent, hoeveel verschillende taalvormen er onder vallen. Er is zelfs een vorm van Afrikaans waarvan sommige geleerden beweren dat het een aparte taal is: het Kaaps, dat (natuurlijk) gesproken wordt in en rondom Kaapstad en dat soms ook wel Afrikaaps wordt … [Lees meer...] overKitaab-Hollands
In memoriam Prof. em. Dr Brigitte Schludermann
Brigitte Schludermann werd op 17 december 1939 in Wenen geboren uit een Nederlandse moeder en een Oostenrijkse vader. Zij ging naar school in haar geboorteland, in Nederland en in Canada. In Montreal en Winnipeg studeerde zij Duits en Frans, waarna zij een tiental jaren Duits doceerde, het langst aan haar alma mater, de University of Manitoba te Winnipeg. Behalve in studie … [Lees meer...] over In memoriam Prof. em. Dr Brigitte Schludermann
Armenianisme onder VOC- en WIC-zendelingen
Onlangs kreeg ik te horen dat ik een Arminius Fellowship krijg, gefinancierd door de Vera Gottschalk-Frank Stichting. Ik kan er onderzoek mee doen naar de Nederlandse missionaire taalkunde wereldwijd in de zeventiende en achttiende eeuw. De centrale vraag die ik in dit project zal proberen te beantwoorden, is hoe Nederlandse zendelingen in de periode ca. 1600-1800 probeerden de … [Lees meer...] overArmenianisme onder VOC- en WIC-zendelingen
Nog een keer canonblues
Altijd interessant om te zien waartoe keuzes, op basis van op zich plausibele criteria, kunnen leiden, welke onbedoelde gevolgen ze opleveren. Het Verdriet van België van Claus moest wijken volgens het criterium dat geen auteur nog met twee boeken in de canon mocht komen - billijk. Men koos voor zijn vernieuwende Oostakkerse gedichten. Het gevolg was dat Lucebert dan … [Lees meer...] overNog een keer canonblues
Taalverandering in Duckstad: van 1952 tot 2025
Als kind las ik in de auto de oude jaargangen van de Donald Duck hardop voor. Ik kwam daarbij allerlei moeilijke woorden tegen, zoals ‘mentaliteit’, die mijn vader mij dan uitlegde. Zo groeide mijn woordenschat behoorlijk dankzij een stripblad! In de recente nummers van de Donald Duck vallen ingewikkelde woorden me niet meer op. Ligt dat aan mijn volwassen woordenschat of is … [Lees meer...] overTaalverandering in Duckstad: van 1952 tot 2025
Uitvaartwensgesprekken: Kritische vragen als een kans
Gelukkig is er de afgelopen decennia een stuk meer informatie beschikbaar gekomen over uitvaarten. Er is van alles te vinden op websites van de overheid, uitvaartverzekeringen en uitvaartbegeleiders, er zijn documentaires (Doodgewoon | NPO Start) en podcasts (podkist.com; dansenmetdedood Podcast op Youtube), er verschijnen boeken met ervaringen waarin ook te lezen is wat er … [Lees meer...] overUitvaartwensgesprekken: Kritische vragen als een kans
Canonblues
Omdat niemand het doet, zal ik het maar doen: protesteren omdat de dichter J.C. Bloem (1887-1966) geruisloos uit de canon is verdwenen. Ik herhaal hier wat ik bij de eerste canonlijst in 2015 als commissielid over hem schreef: “Bloem is een huilebalk die het huilen cultiveert”, zei de dichteres die de P.C. Hooftprijs 2015 won. Bloem sust je met zijn poëzie in slaap, vindt … [Lees meer...] overCanonblues
Wispelturig
Wellicht is het een persoonlijke afwijking, maar ik heb de neiging om in te zoomen op woorden. Neem een woord als wispelturig. Voor de duidelijkheid, dat woord komt niet uit de lucht vallen. Op de NAVO-top beloofde Trump onlangs om de steun aan Oekraïne voort te zetten. Een week later maakte zijn minister van Defensie bekend dat wapenleveranties aan Oekraïne moesten worden … [Lees meer...] overWispelturig
Het begin van het sprookje (en ook het einde)
Openingswoorden kunnen een signaalfunctie vervullen: zodra een verhaal begint met “Er was eens…” associëren de meeste mensen dat meteen met een sprookje. En menigeen realiseert zich dan – bewust of onbewust – dat er een fictief verhaal volgt dat je niet hoeft te geloven. De openingswoorden betekenen namelijk ook: “zet je radar voor logica en realisme maar even uit, want anders … [Lees meer...] overHet begin van het sprookje (en ook het einde)
Köszönöm
Dit jaar wil ik alle boeken van Vonne van der Meer lezen. In de loop van de jaren vond Vonne van der Meer haar vorm: een roman waarin verhalen een belangrijke rol spelen. Maar iedere keer werkt ze dit weer verrassend en anders uit. In Vindeling (2019) gaat het over een meisje (later een vrouw), Jutka, die heel goed is in dingen op straat vinden, en daarna de mensen opsporen … [Lees meer...] overKöszönöm
In hart en nieren filoloog
Wie een biografie wil schrijven van J.H. Leopold (1865-1925) ziet zich geplaatst voor een haast onmogelijke opgave. Geen spraakmakende affaires, geen grote politieke gebaren, geen literaire polemieken. Bovendien was Leopold wars van zelfpromotie en publiceerde hij spaarzaam in het tijdschrift waaraan hij na zijn debuut in 1893 trouw zou blijven, De Nieuwe Gids. Het leven van … [Lees meer...] overIn hart en nieren filoloog
Neerlandistiek in de Verenigde Staten, 2025
Begin van dit jaar ontving ik een uitnodiging van Denice Gravenstijn, die lesgeeft aan de Universiteit van Michigan. Ze heeft aan de Anton de Kom universiteit gestudeerd en werkte aan de IGSR toen ze een jongeman ontmoette die hier verbleef voor het Amerikaans Vredeskorps. Ze werden verliefd en de rest is historie. Gravenstijn richt zich binnen haar vak specifiek op het … [Lees meer...] overNeerlandistiek in de Verenigde Staten, 2025
’n Uitsonderlike mooi vrou in het Afrikaans
Afrikaanse taalkunde zou verplicht moeten zijn voor iedereen die geïnteresseerd is in het Nederlands. De dingen zijn net een beetje anders. In hoofdstuk 3 van Afrikaans Linguistics schrijft Jan Conradie van de Universiteit van Johannesburg bijvoorbeeld over allerlei veranderingen die de taal heeft ondergaan, en die ze nu nog steeds ondergaat. Een van de veranderingen betreft … [Lees meer...] over’n Uitsonderlike mooi vrou in het Afrikaans
Etymologica: Pissebed is toch uit ’t Frans
"Omtrent de herkomst van de lexicologische overeenkomst aan weerszijden van een taalgrens heerst doorgaans geen onzekerheid" (A.A. Weijnen, 1964) In 2016 verscheen er op Neerlandistiek een artikel van Michiel de Vaan over de etymologie van pissebed in de betekenis ‘paardebloem’, maar ook in die van ’t ‘veelpotige, knagende schaaldier’ dat ook keldermot genoemd … [Lees meer...] overEtymologica: Pissebed is toch uit ’t Frans
