Een mooie najaarszondag in Maastricht, volle straten, gezellige terrasjes en een drukbezochte boekwinkel: de prachtige Boekhandel Dominicanen. Een grote collectie in een fraai oud kerkgebouw. Kennelijk doen ze het goed, want het is er tjokvol kijkers en kopers. Toch schrok ik wat. Pas na lang zoeken vond ik de poëziekast – beter: het poëziekastje. Drie plankjes op … [Lees meer...] overBijna onzichtbaar
Uitgelicht
Meer over de spelling van ’t Woudt
Dit artikel is een reactie op een eerder artikel op Neerlandistiek van Alex Reuneker over de spelling van 't Woudt. Als het aan de Commissie Damsteegt had gelegen, die in 1973 het 'Rapport aardrijkskundige namen in Nederland' bij het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen heeft ingeleverd, dan was 't Woudt nu onherroepelijk Het Woud zonder overbodige ballast. Een statige … [Lees meer...] overMeer over de spelling van ’t Woudt
Het eerste kwart: Joke van Leeuwen, Hier
Misschien komt het doordat ik weet dat Joke van Leeuwen óók een groot aantal kinderboeken heeft geschreven, maar ik geloof dat ze zich in haar boeken voor volwassenen iets permitteert dat weinig schrijvers nog durven: een mooi verhaal vertellen. Een verhaal dat zich helemaal niet per se hoeft af te spelen op een plaats die aanwijsbaar is op de kaart – ook al vinden veel … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Joke van Leeuwen, Hier
Aars-refereyn
Een lofzang op de anus, waarom ook niet? Moet Anna Bijns ooit gedacht hebben. En inderdaad: waarom ook niet? Dus Anna Bijns aan de slag. Het resultaat is een van de merkwaardigste gedichten uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis, en daarom heb ik het vertaald. Ik bedank Jos Houtsma voor zijn hulp. De pdf vind je hier: … [Lees meer...] overAars-refereyn
Dichters over Gorter: Hendrik Marsman
Het eerste nummer van De gids in 1931 bevatte dit gedicht: Twee meeuwen In memoriam Herman Gorter- Tegen den avond liep het, de schemeringhad de oneindigheid, tusschen de golvenen den hoogen hemel heel luchtig grijs getint;de zee was stil, bijna al ingeslapen;haar golfslag had, in ruischend ademhalende … [Lees meer...] overDichters over Gorter: Hendrik Marsman
Luchtkastelen in drie akkoorden – poëzie als punk van de literatuur
De poëzie sprankelt. Het wordt natuurlijk nauwelijks gelezen, maar gelukkig wordt het veel geschreven. Ik ken dat van mezelf. Ben je gek zeg, ik zal daar poëzie van anderen gaan zitten lezen? Veel te vermoeiend. Nee, dan liever zelf een gedicht schrijven. Het aantal deelnemers aan de grootste landelijke poëziewedstrijd, “prijs de poëzie” neemt dan ook elk jaar weer … [Lees meer...] overLuchtkastelen in drie akkoorden – poëzie als punk van de literatuur
Etymologica: Reuring
Reuring, de meeste mensen zijn er dol op! Jaarlijks wordt in juni in Purmerend het Festival Reuring georganiseerd, en de gemeentes Heerlen en Hoensbroek kennen zowaar een reuringregeling, die ondernemers, individuen en stichtingen ondersteunt om meer levendigheid in de stad te brengen. Waar komt dat woord reuring eigenlijk vandaan? Camera Obscura Volgens het WNT is … [Lees meer...] overEtymologica: Reuring
Neerlandistiek in zomerritme
In de maanden juli en augustus zullen er veel minder – en met veel minder regelmaat – artikelen verschijnen op Neerlandistiek. Er moeten aan de achterkant van de site wat werkzaamheden gebeuren en de kopijstroom is in de zomer toch altijd al wat minder. Een en ander heeft waarschijnlijk vooral gevolgen als u abonnee bent op onze Dagpost (daarvoor kunt u zich onderaan deze … [Lees meer...] overNeerlandistiek in zomerritme
Extreemrechts en omvolking
Gedurende het proces van de huidige kabinetsformatie was verschillende keren het gebruik van bepaalde woorden, of het gebruikt hebben van bepaalde woorden het onderwerp van discussie. Zo maakte kamervoorzitter Bosma bezwaar tegen het gebruik van de term extreemrechts als kwalificatie van de PVV, en werden de kandidaat-bewindslieden van de PVV bekritiseerd om het gebruik van de … [Lees meer...] overExtreemrechts en omvolking
Elke dag een gedicht in de les
Vorig jaar op 14 augustus en 25 september riep Aleid Truijens docenten op om niet te vergeten elke dag een gedicht voor te lezen. Hoewel ik graag aandacht besteed aan poëzie en dat ook geregeld doe, had ik dát nog niet gedaan, maar omdat ik net Ik wou dat ik een vogel was – Een natuurgedicht voor elke dag van het jaar aangeschaft had, dacht ik: ik ga het gewoon doen! En ik … [Lees meer...] overElke dag een gedicht in de les
Een parallel leven voor de ‘tweeling’-broer
‘Waar werd oprechter trouw dan tussen man en vrouw ter wereld ooit gevonden…?’ –voilà de bekendste retorische vraag uit de Nederlandse literatuur. Ik hou niet zo van retorische vragen, ook niet van deze. Er wordt een dwingend appèl gedaan op je goedgelovigheid en daarop past maar één reactie: maak ik zelf wel uit. Don Quichot en Sancho Panza: dát was een huwelijk. Twee … [Lees meer...] overEen parallel leven voor de ‘tweeling’-broer
Esmée (vwo 4) schrijft over Sara Burgerhart: ‘dit prachtstuk wil je niet missen’
Waarom zou je een briefroman uit de achttiende eeuw lezen als eenentwintigste-eeuwse scholier? Volgens Esmée wil je die leeservaring niet missen, omdat je met ‘een andere kijk op het leven’ geconfronteerd wordt. In vwo 4 behandelde ik dit jaar een deel van onze lessenreeks over Sara Burgerhart, waarna een aantal leerlingen (leesgierige meisjes) ervoor koos om het hele boek te … [Lees meer...] overEsmée (vwo 4) schrijft over Sara Burgerhart: ‘dit prachtstuk wil je niet missen’
Schreef Marten Toonder onzin?
Marten Toonder is bij velen vooral bekend als de geestelijk vader van Olivier B. Bommel en zijn trouwe en slimme vriend Tom Poes. Toonders verhalen spreken tot de verbeelding en het is dan ook geen toeval dat zowel letterkundigen als taalkundigen zich hebben laten verleiden tot het bestuderen van de avonturen van het tweetal. De belangstelling van taalkundigen gaat … [Lees meer...] overSchreef Marten Toonder onzin?
Oproep: welke scholier heeft een 10 voor Nederlands?
De eindexamenresultaten zijn binnen! Voor wie deze keer nog niet geslaagd is, beginnen morgen de hertentamens. Maar wij zijn geïnteresseerd in de vraag: zijn er dit jaar leerlingen die hun middelbareschoolexamen hebben gehaald met een 10? Wij horen daar graag over! Iedere scholier die zich bij ons (redactie@neerlandistiek.nl) meldt met aantoonbaar een 10 (gemiddeld over … [Lees meer...] overOproep: welke scholier heeft een 10 voor Nederlands?
Taalrijk, kansrijk
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (5.5) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In de vorige aflevering bespraken ze hoe prestige, motivatie en blootstelling de magische … [Lees meer...] overTaalrijk, kansrijk
Bij het koperen jubileum van Marc van Oostendorp als hoofdredacteur
We hadden het zelf eerlijk gezegd niet zo in de gaten op de redactie van Neerlandistiek, maar Marc zelf merkte ooit tussen neus en lippen op dat hij op 14 juni 2024 precies twaalfeneenhalfjaar hoofdredacteur was. Dat is nog niet zo lang als de vorige hoofdredacteur, die het bijna twintig jaar uithield, maar toch een enorme prestatie, als je nagaat dat bijna alles bij … [Lees meer...] overBij het koperen jubileum van Marc van Oostendorp als hoofdredacteur
ChatGPT kijkt het eindexamen na
Vandaag worden de resultaten van de eindexamens bekend. In dat kader vandaag een special van Neerlandistiek over het corrigeren van de eindexamens, waarin auteurs vanuit verschillende kanten belichten hoe het toegaat tijdens de correctie. Ik weet niet of er docenten zijn die het als een rijk en waardevol onderdeel van hun vak beschouwen om centrale eindexamens na te kijken. … [Lees meer...] overChatGPT kijkt het eindexamen na
Het n-woord als naam voor honden en katten
Let op: in dit artikel wordt het n-woord een aantal keer voluit geschreven. Nicoline van der Sijs concludeert in haar artikel Mode in honden- en kattennamen dat Moortje in de twintigste eeuw in Nederland een van de populairste namen voor honden en katten was. Vermeldingen in de krantendatabank Delpher geven de indruk dat deze naam werd gegeven aan huisdieren met een zwarte … [Lees meer...] overHet n-woord als naam voor honden en katten
Video: BA Nederlandse Taal en Cultuur (Groningen)
Hoe herken je fake news op het internet? Wat zijn de gevolgen van autisme voor taalgebruik? Wat vertelt Max Havelaar ons over Nederland nu? En hoe maak je je eigen presentaties tot een succes? Taal, literatuur en communicatie zijn de drie centrale thema’s in de bachelor Nederlandse Taal en Cultuur in Groningen. Heb je een brede culturele belangstelling? Wil je patronen in … [Lees meer...] overVideo: BA Nederlandse Taal en Cultuur (Groningen)
“Europese Parlementsverkiezingen”: wat doet die buigings-e daar?
Peter-Arno Coppen heeft het in zijn column in de Trouw de afgelopen tijd meermaals gehad over de buigings-e in Europese Parlementsverkiezingen (zie hier en hier). Volgens hem analyseren sprekers die die -e gebruiken die klankreeks alsof ze betrekking heeft op "parlementsverkiezingen" die "Europees" zijn, niet als "verkiezingen voor het Europees Parlement". Dat lijkt me best … [Lees meer...] over“Europese Parlementsverkiezingen”: wat doet die buigings-e daar?
H.A.M. Roelants (1827-1907), uitgever te Schiedam (1)
Peter Altena werkt aan een boek over de roemruchte Schiedamse uitgever H.A.M. Roelants. Neerlandistiek mag hier de komende tijd uit voorpubliceren. Op 9 december 1874 schreef François HaverSchmidt een brief aan zijn acht jaar oudere stadgenoot Hendrik Adriaan Marius Roelants (1827-1907), om hem te feliciteren met zijn uitverkiezing tot raadslid. HaverSchmidt, sedert 1864 … [Lees meer...] overH.A.M. Roelants (1827-1907), uitgever te Schiedam (1)
Besunigje tsjin better witten yn
Amper in moanne nei it ûndertekenjen fan de BFTK troch Ryk en Provinsje ha Provinsjale Steaten woansdei ynstimd mei in taakstellende besuniging fan 1,6 miljoen op taal en kultuer. Yn 2022 waard dy besuniging, dy’t noch net fierder spesifisearre wie, al opnaam yn de mearjierrebegrutting om de provinsje ek yn de takomst yn de swarte sifers te hâlden. Under lûd protest fan it … [Lees meer...] overBesunigje tsjin better witten yn
Over ‘Rooie’
Willem van Toorn geeft antwoord Op 7 december 1985 viel er op mijn deurmat of die van mijn school een brief van Willem van Toorn. Het was in het vierde jaar van mijn leraarschap aan het Dominicus College (Nijmegen) en in de loop van de tijd had ik er steeds meer plezier in gekregen: ‘lastige’ leerlingen bleken steeds vaker extreem begaafd en extreem ontvankelijk voor … [Lees meer...] overOver ‘Rooie’
Pierre Kemp & Maurice Carême
Vloeiblad van Pierre Kemp Zachtroze vloeipapier zoog in zich opwat van zijn schrijven overschoot aan inktna ‘t daaglijks lustig mikken op de nopwaar onder ‘t muzenkleed het vlees begint. Met zwarte sproetjes ligt hier poedelnaaktzo’n roze spetter op mijn tafelblad. Hij heeft het schrijven al zo lang gestaakt.Wie weet wat, kijk, zo’n klad te zeggen had? Van de … [Lees meer...] overPierre Kemp & Maurice Carême
Is spelling taal?
Volgende week verschijnt bij Uitgeverij Van Gorcum het nieuwe boek Spelling en didactiek voor het vo en mbo. Ieder spellingonderdeel – werkwoordspelling, interpunctie, meervoudsvormen en verkleinwoorden, samenstellingen en afleidingen, en hoofdletters – wordt in twee delen behandeld. Eerst worden de belangrijkste spellingregels uitgelegd. Dan volgt de didactische vertaling … [Lees meer...] overIs spelling taal?
