Voornamendrift 59 Door Gerrit Bloothooft Het CLARIAH project NAMES had tot doel om 189.707 verschillende enkelvoudige voornamen (61,9 miljoen voorkomens) en 562.676 verschillende enkelvoudige achternamen (54,5 miljoen voorkomens) uit de 19e eeuwse burgerlijke stand (wiewaswie.nl versie 2011) zoveel mogelijk te voorzien van een standaardvorm. Dat zijn praktische … [Lees meer...] overHet NAMES corpus met 850.000 namen, gratis
Zoekresultaten voor: voornamendrift
Uniek zijn, met naamvarianten
Voornamendrift 58 Door Gerrit Bloothooft Mijn naam wordt wel als Bloothoofd geschreven in plaats van Bloothooft, wat met de huidige spelling begrijpelijk is. Maar is Bloothoofd een schrijffout en gaat het om mij, of is het een wezenlijk verschil en gaat het om iemand anders die echt Gerrit Bloothoofd heet? Voor historische persoonsreconstructie (als onderdeel van een … [Lees meer...] overUniek zijn, met naamvarianten
Uniek zijn, voor een historische bevolkingsadministratie
Voornamendrift 57 Door Gerrit Bloothooft 82% van alle Nederlanders heeft een unieke naam, als je tenminste alle voornamen en de achternaam gebruikt. Met alleen de eerste voornaam en de achternaam daalt dat percentage naar 46%. Op basis van alleen een naam kunnen we niet iedereen identificeren. Omdat ik naar analogie met de huidige basisregistratie personen graag een … [Lees meer...] overUniek zijn, voor een historische bevolkingsadministratie
Uniek zijn, of juist niet
Voornamendrift 56 Door Gerrit Bloothooft We zijn allemaal uniek. Ons DNA bepaalt ons lijf, onze omgeving vormt ons, en we kunnen er binnen die omstandigheden zelf ook nog wat van maken. Maar hoe weten anderen van ons bestaan, wat is daar in taal minimaal voor nodig? Daarvoor krijgen we een naam. Dat is het eerste wat de overheid van ons wil weten, en vanaf welke datum we … [Lees meer...] overUniek zijn, of juist niet
Marjolein Droomelot
Voornamendrift 55 Door Gerrit Bloothooft Op 7 januari 1920 werd de eerste Marjolein in Nederland geboren, te midden van het rumoer van een acteursstaking. Vader Herman Heijermans kreeg het voor elkaar om de Amsterdamse ambtenaar van de Burgerlijke Stand te overtuigen dat Marjolein en Droomelot acceptabele voornamen voor een kind waren. Dat was niet vanzelfsprekend … [Lees meer...] overMarjolein Droomelot
Breng die rozen naar Sandra
Voornamendrift 54 Door Gerrit Bloothooft en David Onland Het valt niet mee om origineel te zijn. Dat waren de ouders die hun dochter in 1936 Sandra noemden ook niet. Ze waren weliswaar in Nederland sinds lange tijd de eersten, maar de naam, verkorting van Alexandra > Alessandra (Italiaans) > Sandra of van Cassandra, is duizenden jaren oud. Oude attestaties in Nederland … [Lees meer...] overBreng die rozen naar Sandra
De afstand tussen twee Nederlanders
Voornamendrift 53 Door Gerrit Bloothooft In een 1,5 m samenleving ben je je bewust van de afstand tot de mensen om je heen. Maar hoeveel mensen zijn er nu eigenlijk in je directe omgeving en hoeveel zijn er die je eigenlijk nooit zult ontmoeten? Kortom, wat is de verdeling van de afstand tussen twee Nederlanders? Dat is niet alleen van belang voor de verspreiding van … [Lees meer...] overDe afstand tussen twee Nederlanders
De virale verspreiding van een nieuwe voornaam
Voornamendrift 52 Door Gerrit Bloothooft Het viel me op dat er grote overeenkomsten zijn tussen de verspreiding van het corona virus en nieuwe voornamen. Het gaat in beide gevallen via menselijk contact. Het begint met een enkele besmetting, of ouders die een nieuwe naam introduceren, en die wordt overgedragen op, of geïmiteerd door anderen. Het verschil is wel dat … [Lees meer...] overDe virale verspreiding van een nieuwe voornaam
Tienermoeders en oude moeders
Voornamendrift 51 Door Gerrit Bloothooft en David Onland Oude moeders geven andere voornamen aan hun kinderen dan jonge moeders. Tot die conclusie kwam het Office for National Statistics van het Verenigd Koninkrijk voor naamgeving in Engeland en Wales. Moeders die ouder zijn dan 35 jaar – over vaders hebben ze het niet – kiezen meer traditionele namen zoals Alexander, … [Lees meer...] overTienermoeders en oude moeders
Het Max Verstappen effect
Voornamendrift 50 door Gerrit Bloothooft Het blijft een onuitroeibare gedachte dat bekende (media)persoonlijkheden een dominante invloed hebben op de voornaamgeving. Zelfs een woordvoerder van de Sociale Verzekeringsbank, die jaarlijks de top-voornamen publiceert, meldde dat de huidige populariteit van de naam Max (nou ja, plaats 17) vrijwel zeker aan de autocoureur Max … [Lees meer...] overHet Max Verstappen effect
Alweer Emma
Voornamendrift 49 door Gerrit Bloothooft Vandaag kwamen de populariteitslijstjes van voornamen in 2019 uit. Ze verschillen zoals te verwachten nauwelijks met die van het vorig jaar, Emma en Noah staan nu bovenaan. Alweer Emma? Die naam is al meer dan 20 jaar een topnaam. Dat is een wel erg langdurige mode die niet meer meer een enkele cyclus is te modelleren. Twee cycli … [Lees meer...] overAlweer Emma
Van Geesjen tot Evi: twee eeuwen suffixen in meisjesnamen
Voornamendrift 48 Door Gerrit Bloothooft en David Onland Er zijn weinig eigenschappen van voornamen die al grotendeels in de 19e eeuw verdwijnen. Maar meisjesnamen op -jen zoals Aaltjen, Gerritjen, Hendrikjen, Jantjen, Geertjen, Geesjen en Grietjen behoren daarbij (figuur 1). Te Winkel wijdt in de Taalgids van 1862 een artikel aan het verkleinwoord, waarin hij pleit … [Lees meer...] overVan Geesjen tot Evi: twee eeuwen suffixen in meisjesnamen
De populariteit van Oudtestamentische voornamen
Voornamendrift 47 Gerrit Bloothooft en David Onland De populariteit van Oudtestamentische voornamen die vooral door Joden werden gekozen, zoals Abraham (topnaam), Mozes, Hartog en Salomon in figuur 1, toont naast stabiliteit in de 19e eeuw en de daling in de 20e eeuw die we bij veel traditionele namen zien, een breuk rond 1880. Dat is een artefact in de gegevens en het … [Lees meer...] overDe populariteit van Oudtestamentische voornamen
Franse voornamen in de Franse tijd
Voornamendrift 46 Gerrit Bloothooft en David Onland De uitgebreide voornamenbank zal het komend jaar de populariteit van een voornaam vanaf 1790 laten zien. Die periode omvat ook de tijd tussen 1795 en 1814 toen Nederland onder Franse invloed stond en vanaf 1810 zelfs deel van Frankrijk was. Dat zou invloed kunnen … [Lees meer...] overFranse voornamen in de Franse tijd
Een wand met voornamen in NEMO
Gerrit Bloothooft Het wetenschapsmuseum NEMO in Amsterdam heeft recent de nieuwe expositieruimte Humania ingericht. Die is speciaal gericht op het ontstaan, het heden, en de toekomst van de mens: ik was, ik ben, ik word. De rol van zintuigen, psychologie in allerlei boeiende interactieve testjes, en sociologie staat centraal. Voor het sociolinguistisch aspect van afkomst … [Lees meer...] overEen wand met voornamen in NEMO
Twee eeuwen Gerrit, Gerard en Gerardus
Voornamendrift 45 Gerrit Bloothooft en David Onland In de voornamenbank wordt het komende jaar de populariteit van een voornaam vanaf 1790 getoond. Hoewel er voor veel namen in de 19e eeuw nauwelijks of slechts een geleidelijke verandering in populariteit te zien is, vertoont de periode 1790 – 1815 een aantal opmerkelijke karakteristieken. Het is de tijd van de Bataafse … [Lees meer...] overTwee eeuwen Gerrit, Gerard en Gerardus
Hoe populair is mijn voornaam sinds 1790?
Voornamendrift 44 Door Gerrit Bloothooft en David Onland Er zijn maar weinig landen waarvoor je online de populariteit van een voornaam vanaf 1880 kunt zien (zie USA, Frankrijk, Noorwegen). Sinds 10 jaar kan dat voor Nederland op de Voornamenbank van het Meertens Instituut, met zeldzame volledigheid want alle voornamen die gedragen worden en gegeven zijn staan er in. In … [Lees meer...] overHoe populair is mijn voornaam sinds 1790?
Verandering van voornaam
Voornamendrift (43) Door Gerrit Bloothooft Journalisten vragen vaak of mensen van voornaam veranderen. Ik denk dat ze vooral willen weten of iemand een andere naam kiest dan in de jeugd werd gedragen. Het gaat er niet om dat Franciscus vanaf zijn geboorte Frans is genoemd, daarover schreef ik eerder aan de hand van een corpus roepnamen. Maar of Frans later Arne … [Lees meer...] overVerandering van voornaam
Als je voornaam niet meer past
Voornamendrift (42) Door Gerrit Bloothooft De meeste mensen zijn tevreden met hun voornaam. Maar niet iedereen, je hebt tenslotte je naam niet zelf bedacht, dat deden je ouders voor je. Als een voornaam niet (meer) bij je past dan kun je besluiten om een andere naam te kiezen. In plaats van Henk zeg … [Lees meer...] overAls je voornaam niet meer past
Specifiek adellijke voornamen
Voornamendrift (41) Door Gerrit Bloothooft De adel kiest voornamen die deels traditioneel zijn en deels modenamen van een bredere elite. Echt herkennen doe je de adel niet aan de eerder besproken top-voornamen. Maar er zijn wel minder frequente voornamen waarbij de kans relatief groot is dat de drager van adel is. We selecteerden de voornamen die minstens 10 keer … [Lees meer...] overSpecifiek adellijke voornamen
Het aantal voornamen bij de adel
Voornamendrift (40) Door Gerrit Bloothooft ‘Het is toch een opvallend feit, dat het geven van meer voornamen het meest voorkomt in de groote steden en wel in de meer gegoede kringen. Ten plattenlande, sommige streken daargelaten, werd tot dusverre meestal slechts één voornaam aan de kinderen toegekend.’ Dit is een zinsnede uit de Memorie van Toelichting bij een … [Lees meer...] overHet aantal voornamen bij de adel
De voornamen van de adel
Voornamendrift (39) Door Gerrit Bloothooft en David Onland De adel profileert zich als een hoogstaande groep in de samenleving die wortelt in de middeleeuwse standenmaatschappij, ook al is het overgrote deel van de hedendaagse adel pas in de 19e eeuw verheven. Waar de adel oorspronkelijk macht had, ging het toen en vooral nu ook om status: het voeren van een … [Lees meer...] overDe voornamen van de adel
Het koppelteken van Willem-Alexander
Voornamendrift (38) Door Gerrit Bloothooft Ik kwam Marie Désirée tegen, een vijftiger. Ze zei dat haar ouders eigenlijk hadden gewild dat ze bij haar geboorte als Marie-Désirée ingeschreven zou worden maar dat de ambtenaar van de burgerlijke stand dat geweigerd had. Een koppelteken zou niet in een voornaam gebruikt mogen worden. Totdat het bij de geboorte van prins … [Lees meer...] overHet koppelteken van Willem-Alexander
Herkenbare voornamenlijstjes
Voornamendrift (37) Door Gerrit Bloothooft en David Onland De voornamen in toplijstjes hoor je op de crèche of basisschool omdat voor de meeste kinderen de eerste voornaam nu ook de roepnaam is. Dat was vroeger anders. Voor 50-plussers staat er vaak een andere voornaam in het paspoort dan hoe ze zich voorstellen (dat begrijpt een buitenlandse douane niet en kan … [Lees meer...] overHerkenbare voornamenlijstjes
Maria, bron van inspiratie
Voornamendrift (36) Door Gerrit Bloothooft en David Onland Maria was tot 1990 de naam die het meest aan meisjes werd gegeven. Maar die, net zoals Johannes, vaak anders werd genoemd. Figuur 1 laat de populariteit van haar roepnamen zien vanaf 1940, toen nog bijna één op de tien meisjes als Maria werd aangegeven bij de burgerlijke stand. Voor 30% van die meisjes was de roepnaam … [Lees meer...] overMaria, bron van inspiratie
