De uitdaging voor gepast didactisch materiaal voor NVT-studenten in Bratislava In dit artikel willen we de lezers van Mondiaal neerlandistiek kort een didactisch project voorstellen dat voortvloeit uit een nood aan aangepast didactisch materiaal voor toekomstige vertalers en tolken Nederlands in een snel veranderend beroep. De afgelopen twee jaar hebben de collega´s van de … [Lees meer...] overInnovatieve neerlandistiek in (Slowaakse) sociolinguïstische contexten
Zoekresultaten voor: standaardtaal
Ze schrijven
Bruur Jaopik van Jacob Jan Cremer in een internationale taal Vandaag promoveert in Nijmegen Anneloek Scholten over negentiende-eeuwse streekromans: wat voor beeld van het platteland, en van Nederland, komt er uit die boeken naar voren? In de negentiende eeuw beleefde het genre zijn hoogtijdagen. Terwijl de term streekroman tegenwoordig vaak met beperkte literaire kwaliteit … [Lees meer...] overZe schrijven
Hedde dè geheurd?!
De betekenis van deze zin is: Heb je dat gehoord? Het Kempenlands dialect wordt gesproken in bepaalde gebieden van Eindhoven, de grootste stad van Noord-Brabant. Dit dialect is een voorbeeld van regiolectisering, een proces waarbij kenmerken van een dialect en de standaardtaal samensmelten. Waar het Kempenlands vroeger een zelfstandig dialect was, ontwikkelt het zich door … [Lees meer...] overHedde dè geheurd?!
Aafje de Roest promoveert cum laude op onderzoek naar hiphop
Het komt niet vaak voor, een cum laude promotie in de Nederlandse Letterkunde. Op vrijdag 6 december 2024 kreeg Aafje de Roest die onderscheiding voor haar proefschrift ‘De Nieuwe golf. Culturele identiteit in hedendaagse Nederlands(talig)e hiphop 2015 tot heden’. Met de titel van het onderzoek, uitgevoerd bij Yra van Dijk en Bram Ieven aan de Universiteit Leiden, verwijst De … [Lees meer...] overAafje de Roest promoveert cum laude op onderzoek naar hiphop
Winterse liefde in het Middelnederlands
Welk seizoen is het best geschikt voor het bedrijven van de liefde? In het veertiende-eeuwse Middelnederlandse toneelstuk Vanden Winter ende vanden Somer zijn de meningen verdeeld. Verdedigers van de zomer beweren dat de hitte voor zwoele gevoelens zorgt, terwijl voorstanders van de winter van mening zijn dat de kou mensen nader tot elkaar brengt. Een betoog ten gunste van de … [Lees meer...] overWinterse liefde in het Middelnederlands
19 november 2024: lezing Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde
Dinsdag 19 november komt Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde aan de Norwegian University of Science and Technology (NTNU), een lezing geven in Maastricht (Maastricht University). hashtag#Noorwegen heeft een unieke situatie qua talen en dialecten. Zo bestaat er bijvoorbeeld niet één Noorse standaardtaal. In zijn lezing zal Stian onder meer ingaan op … [Lees meer...] over19 november 2024: lezing Stian Hårstad, hoogleraar Scandinavische taalkunde
Het laatste woord
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 8 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stuk leest u hun laatste woord. Hieronder ziet u de gestileerde contouren van een persoon. U … [Lees meer...] overHet laatste woord
Aanbevolen artikelen uit de taalkunde
Wie snel even via Google opzoekt wat ‘diglossie’ is stuit op definities als deze (Wikipedia): Diglossie is een vorm van maatschappelijke tweetaligheid waarbij twee afzonderlijke talen of variëteiten van dezelfde taal elk in duidelijk afgebakende leefsituaties worden gebruikt. Sinds de Amerikaanse taalkundige Ferguson in 1959 de term ‘diglossie’ introduceerde is de definitie van … [Lees meer...] overAanbevolen artikelen uit de taalkunde
Etymologica: als puntje bij paaltje komt
Over hoe in de 17e eeuw de uitdrukking als men pitje bij paaltje brengt ‘als het erop aankomt’ gangbaar was, hoe een eeuw later als ’t pitje bij ‘t paaltje komt opkwam, hoe in de 19e eeuw zowel putje als puntje bij paaltje kwamen, en hoe puntje bij paaltje in de 20e eeuwhet pleit beslechtte. Pitje bij paaltje Het WNT vermeldt citaten met als puntje bij paaltje komt en … [Lees meer...] overEtymologica: als puntje bij paaltje komt
Zeg niet accountmanager maar wel relatiebeheerder
In ons vorige stuk zagen we dat acetylcholine en accountmanager allebei ontleend zijn aan het Engels, maar verder meer verschillen dan gelijkenissen vertonen. Zo heeft accountmanager herkenbaardere Engelse wortels dan het neoklassieke acetylcholine, is het algemener gangbaar dan de medische vakterm en heeft het wel een Nederlandse verwant. Je zou accountmanagers immers volgens … [Lees meer...] overZeg niet accountmanager maar wel relatiebeheerder
Tekstportret: Marc van Oostendorp
Over het verlangen naar wetenschappelijke communicatie Jan Renkema schrijft al enkele jaren 'tekstportretten': hij ontvangt iemand thuis, en laat die enkele uren spreken. Het resultaat daarvan schrijft hij op in een tekstportret. De komende tijd wil Renkema op deze manier portretten maken van taalwetenschappers in het Nederlands. Een suggestie voor een portret? Laat het … [Lees meer...] overTekstportret: Marc van Oostendorp
Jong geleerd?
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 6.3 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. Het vorige stukje toonde maatschappelijke voorzichtigheid aan in het gebruik van Engels in … [Lees meer...] overJong geleerd?
Context en syntax (Consyntaxtext)
Het eerste wat je ‘leest’ van zo’n bericht, als ik even mag generaliseren, is niet het bericht, maar de foto, dan de kop boven het geheel en ten derde de tekst onder de foto. In dit geval is dat eigenlijk niet eens nodig, want er ‘staat’ drie maal ongeveer precies (haha) hetzelfde, namelijk dat er ergens een toren van een kerk is gewaaid. Inhoudelijke details volgen in het … [Lees meer...] overContext en syntax (Consyntaxtext)
Etymologica: het medezeggenschap
Het Nederlands kent drie woordgeslachten: mannelijk, vrouwelijk en onzijdig. Onzijdige woorden zijn te herkennen aan het bepaald lidwoord het, terwijl de andere twee als bepaald lidwoord de hebben. Wie twijfelt of een de-woord mannelijk of vrouwelijk is, kan het woordgeslacht opzoeken op Woordenlijst.org, de uitgebreidere, online versie van het Groene Boekje. Kennis van het … [Lees meer...] overEtymologica: het medezeggenschap
Gij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
De meeste Vlamingen houden niet van jij in spontaan taalgebruik. In plaats daarvan zeggen ze veel liever gij. Dat is écht Vlaams. Logisch gevolg: wil een Vlaming op een spontane manier jij bent uitdrukken, dan zegt die gij zijt. Of toch niet? Het nieuwe gij bent ligt op de loer en verovert taalkundig terrein in Vlaanderen. Maar hoe komt dat, en waar komt het vandaan? Laat ik … [Lees meer...] overGij zijt of toch maar gij bent?: een kwestie van smaak
Unne koe in de klas
Het proefschrift van Kristel Doreleijers is gebaseerd op het idee dat voor mij altijd de belangrijkste fascinatie is van de taalwetenschap: dat je een klein detail neemt van de taal en laat zien wat daar allemaal aan vastzit. Voor Doreleijers is dat detail het feit dat je in de Brabantse dialecten verschil maakt tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandig naamwoorden op … [Lees meer...] overUnne koe in de klas
Te verschijnen: De blui van ’t leeven is maor zo ko, Henk Nijkeuter
De Drentse schrijver, dichter en taalonderzoeker Jan Naarding (1903-1963) heeft veel bijgedragen aan de Drentse taal. Zijn streven was de Drentse taal, en dus ook het Nedersaksisch, levend te houden. Hij maakte snel carriere; begon als onderwijzer en leraar en na zijn promotie aan de Rijksuniversiteit Groningen in 1947 werd hij wetenschappelijk medewerker aan deze universiteit. … [Lees meer...] overTe verschijnen: De blui van ’t leeven is maor zo ko, Henk Nijkeuter
dat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Een reden waarom het fijn is om taalkundige te zijn: je mag nadenken over de hele kleine dingen die samen ons mens-zijn uitmaken. Vervoegde voegwoorden bijvoorbeeld. Dat laat Astrid van Alem zien in een artikel dat ze schreef voor het tijdschrift Natural Language and Linguistic Theory. Heel veel Germaanse dialecten op het Europese vasteland vervoegen soms voegwoorden. In het … [Lees meer...] overdat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Een monument voor het Meslânzers
Midslands, heet het in het Nederlands, maar in het woordenboek dat vorige week van deze kleine Waddentaal verscheen, lees je vooral ‘Meslânzers’. In oudere bronnen komt ook nog wel de spelling ‘Meslônzers’ voor. Ergens daartussen ligt de werkelijke klank van dit woord, maar wie dat horen wil, moet er een lange reis voor overhebben. Meslânzers wordt gesproken op het midden van … [Lees meer...] overEen monument voor het Meslânzers
’t Is al moeilijk genoeg zo
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (4.7) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje bekijken ze een tweede set argumenten in het debat over de positie van het … [Lees meer...] over’t Is al moeilijk genoeg zo
Hoe leg je klemtoon?
Een van de raadselen waar je tegenaan loopt als je aan de universiteit de klankstructuur van het Nederlands doceert: er zijn altijd wel een paar studenten die zeggen dat ze geen klemtoon kunnen horen. Waar ligt de hoofdklemtoon in apparaat? Ze weten het niet. Het is ook geen aanstellerij, want als ik een vraag stel tijdens een tentamen (dat deed ik vorige maand) waarbij het van … [Lees meer...] overHoe leg je klemtoon?
Een moderne Prokrustes
De taalwetenschap van 50 jaar geleden Vijftig jaar geleden had Jan Goossens zijn collega F. De Tollenaere boos gemaakt. Beide heren waren zeer vooraanstaande neerlandici, je zou dus kunnen spreken van een titanengevecht, maar in ieder geval schreef De Tollenaere een artikel in het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde om zijn ongenoegen te uiten. De … [Lees meer...] overEen moderne Prokrustes
Hoe je je met taal beter kunt voordoen dan je bent
Taal en identiteit zijn sterk met elkaar verbonden. Dialecten wijzen op een regionale identiteit, meertaligheid zou een teken van voorsprong zijn. Tenzij het gaat om migrantentalen, dan wordt het juist een achterstand gevonden. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over taal en klasse. Dat doen we met Sterre Leufkens, Universitair Docent Nederlandse Taalkunde bij … [Lees meer...] overHoe je je met taal beter kunt voordoen dan je bent
Op zoek naar de uitgang
Ziezo, het jaarlijkse ritueel achter de rug: het corrigeren en, zoals dat heet, quoteren van papers voor Taalvaardigheden. Dat is het belangrijkste vak dat ik ooit heb gegeven, maar geeft nogal veel werk voor een gepatenteerde luiwammes als ik. Dat ik er toch mijn best voor blijf doen komt, uiteraard, door het grote sociaaleconomische onrecht dat aan Taalvaardigheden … [Lees meer...] overOp zoek naar de uitgang
Leve de spreektaal
Altijd fijn, natuurlijk, als de krant opkomt voor taal en cultuur, zoals NRC dat vrijdag deed voor het Fries, en ook een beetje voor het Nederlands. De krant steunde daarmee een advies van de KNAW dat vorige week verscheen en waarin werd gesteld dat de Nederlandse overheid moet garanderen dat er minstens één universitaire opleiding Fries overeind moest blijven – zoals een … [Lees meer...] overLeve de spreektaal
