Door Ton van der Wouden In Vlaanderen en in Nederland spreken we Nederlands. Maar dat Nederlands klinkt niet overal hetzelfde. Buurtaal (p. 6) geeft een overzicht van de opvallendste verschillen: de g is ‘zachter’ in het Zuiden, de r wordt er vaker gerold, de slot-n wordt er vaker uitgesproken, v en z zijn er vaker stemhebbend terwijl je in het Noorden vaak geen verschil … [Lees meer...] overEen lijstje gerechtjes met kreeftjes
Zoekresultaten voor: standaardtaal
Een Galenus-dwaling in de grammatica
door Freek Van de Velde Respect voor oude opvattingen, of voor de wetenschappers die met die opvattingen zijn komen aanzetten, kan een helder inzicht soms in de weg zitten. Aristoteles’ idee dat vrouwen minder tanden hadden dan mannen is lang onbetwist gebleven. Niemand dacht er blijkbaar aan ook eens in de mond van vrouwen en mannen te gaan kijken, en het aantal tanden te … [Lees meer...] overEen Galenus-dwaling in de grammatica
Het probleem van de moedertaalspreker
De Amsterdamse politicoloog Dawid Walentek deed gisteren op Twitter een schokkende mededeling: Radio 1 had hem willen spreken om zijn deskundigheid, maar hem uiteindelijk afgebeld om zijn accent. Dat zou "te veel afleiden van de inhoud". Schokkend, maar niet nieuw. De Nederlandse publieke omroep straalt sowieso een groot verlangen uit naar uniformiteit. Iedereen moet liefst … [Lees meer...] overHet probleem van de moedertaalspreker
Van je buren moet je het hebben
door Ton van der Wouden Wij taalliefhebbers leven in gelukkige tijden. De jury voor de Taalboekenprijs 2020 kon dit jaar kiezen uit maar liefst zes inzendingen van hoge kwaliteit. Daar was echter geen enkel boek bij van een Belgisch auteur. Gelukkig wordt dat dubbel en dwars goedgemaakt met Buurtaal van de Vlaamse taalkundige Miet Ooms. Dit is mijns inziens het beste boek … [Lees meer...] overVan je buren moet je het hebben
Wè neukt dè! De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD)
Door Roland de Bonth Mijn oma is in 1900 geboren in het Noord-Brabantse Haarsteeg en heeft een groot deel van haar leven in het nabijgelegen Nieuwkuijk gewoond. Ze is 32 jaar geleden overleden, maar ik kan me nog goed herinneren dat zij af en toe “wè neukt dè!” zei (wat neukt dat, ‘wat doet dat er toe’). Oma lachte er altijd wat ondeugend bij, want ze had heus wel door dat … [Lees meer...] overWè neukt dè! De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD)
Taalvariatie in televisie voor kinderen
door Reglindis De Ridder Grootschalige studies over het televisieaanbod voor kinderen wereldwijd tonen aan dat dit aanbod vooral uit fictie bestaat die vaak geïmporteerd wordt uit het buitenland (Götz et a. 2018). Dit betekent meestal dat die programma’s eerst vertaald en nagesynchroniseerd moeten worden. Hoewel er de laatste jaren veel onderzoek gedaan wordt naar … [Lees meer...] overTaalvariatie in televisie voor kinderen
40 jaar Taalunie
Op 9 september 1980, gisteren exact 40 jaar geleden, ondertekenden België en Nederland het Verdrag inzake de Nederlandse Taalunie. In de aanhef van dat verdrag verklaarden de toenmalige vorsten Boudewijn en Beatrix dat ze ervan overtuigd waren “dat de gemeenschappelijke zorg voor de Nederlandse taal de banden tussen de Nederlandstaligen in Hun landen zal versterken”. En dat in … [Lees meer...] over40 jaar Taalunie
Stommerd, stommeling & stommerik: Help mee met het in kaart brengen van verschillen in afleidingen
Door Nicoline van der Sijs Er is nooit systematisch onderzocht door wie en waar Nederlandse afleidingen als stommerd, stommeling, stommerik of stombo, of behulpzaam, behulpelijk, of godin, godes worden gebruikt. Bestaan er regionale verschillen binnen de standaardtaal van Nederland, Vlaanderen, Suriname en de Nederlandse Antillen? Bestaan er … [Lees meer...] overStommerd, stommeling & stommerik: Help mee met het in kaart brengen van verschillen in afleidingen
Vacature: Doctoraatsbursaal (4 jaar) Contactlinguïstiek/sociolinguïstiek
Binnen de onderzoeksgroep ‘Quantitative Lexicology and Variational Linguistics’ (QLVL) van de faculteit Letteren zoeken wij een voltijdse junior onderzoeker (4 jaar) voor een nieuw onderzoeksproject gefinancierd door KU Leuven. De titel van het project is: “Spelen met het Engels: een ontwikkelingsstudie naar het gebruik van en de reflectie over sociopragmatisch betekenisvolle … [Lees meer...] overVacature: Doctoraatsbursaal (4 jaar) Contactlinguïstiek/sociolinguïstiek
In Memoriam dr. Hugo Ryckeboer (1935-2020)
Door Magda Devos Op 21 mei ll. overleed te Oudenaarde de Gentse taalkundige Hugo Ryckeboer. Hij zou in juli van dit jaar 85 zijn geworden. Hij was een alom gewaardeerd dialectoloog en lexicograaf, en tevens de grootste specialist van zijn generatie inzake de streektaal en de taalsociologie in Frans-Vlaanderen. … [Lees meer...] overIn Memoriam dr. Hugo Ryckeboer (1935-2020)
Het regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm
Door Henk Wolf "Maar hun is Brabants. In het Nederlands zeggen we: zij." Zomaar een zinnetje van het internet, waarop het gebruik van hun als grammaticaal onderwerp wordt geclaimd voor een bepaalde regionale variëteit. Juist is het niet wat de internetter schrijft: hun wordt vermoedelijk een dikke eeuw lang als onderwerp gebruikt en het heeft zich in Nederland overal … [Lees meer...] overHet regionale als rechtvaardiging voor afwijking van de norm
Wa zedde nou?
Door Roland de Bonth Het heeft niet mogen baten. Ondanks pogingen van een Amsterdamse erfgoedvereniging om snackbar ’t Pleintje ondergebracht te krijgen in het Nederlands Openluchtmuseum, ging op 30 januari 2020 de beroemde friettent uit de comedyserie New Kids tegen de vlakte. Kennelijk was niet iedereen gevoelig voor het argument dat de snackbar voor veel … [Lees meer...] overWa zedde nou?
Mijn favoriete taalzorgfout: de ‘tante betje achter het gordijn’
Door Steven Delarue Hoe graag ik mijn huidige job ook doe: soms mis ik het lesgeven. Toen ik als assistent Nederlandse Taalkunde aan de UGent werkte, heb ik me zes jaar met veel plezier ontfermd over studenten Nederlands die aan de universiteit hun eerste (soms behoorlijk wankele) stappen zetten in de diepgaandere studie van de Nederlandse grammatica, fonologie, spelling en … [Lees meer...] overMijn favoriete taalzorgfout: de ‘tante betje achter het gordijn’
Iets over (et)wuk
Door Anne-Sophie Ghyselen & Roxane Vandenberghe Terwijl de hele wereld met man en macht probeert om de verspreiding van het COVID-virus te bedwingen, zijn in West-Vlaanderen twee andere – gelukkig minder schadelijke – fenomenen subtiel aan een opmars bezig: de taalvarianten wuk (‘wat’) en etwuk (‘iets’). Dat blijkt althans uit een onderzoek van de vakgroep Taalkunde aan … [Lees meer...] overIets over (et)wuk
Inhoudsopgave Nederlandse Taalkunde, jaargang 25, nummer 1
Artikelen Dag van de Nederlandse Zinsbouw 12 Voorwoord De verleidingen en gevaren van GrETELJAN ODIJK Een corpus waar alle constructies in gevonden zouden moeten kunnen worden? Corpusonderzoek met behulp van automatisch gegenereerde syntactische annotatie.JELKE BLOEM … [Lees meer...] overInhoudsopgave Nederlandse Taalkunde, jaargang 25, nummer 1
Substandaard in de Tweede Kamer: “Je mot dit en je mot dat”
Door Siemon Reker Wie dagelijks een overzichtje van het belangrijkste Nederlandse politieke nieuws wil hebben, kan zich abonneren op de nieuwsbrief van NRC Handelsblad die De Haagse Stemming heet: een aanrader. Deze eindigt telkens met een Quote van de Dag, vandaag ontleend aan het coronadebat van gisteren (01.04.2020) waarover verderop meer. Eerst terug naar het … [Lees meer...] overSubstandaard in de Tweede Kamer: “Je mot dit en je mot dat”
Computer reconstrueert het Latijn
Het idee dat de taalkunde een exacte wetenschap kan zijn, is een negentiende-eeuwse gedachte. Taalkundigen ontdekten toen dat de verschillen tussen talen systematisch kunnen zijn: waar Romaanse talen een p hebben, hebben Germaanse een f of een v: pater correspondeert met vader, pied met voet, pellis met vel. Zulke regelmatigheden noemen we een wet. In dit geval is de voorouder … [Lees meer...] overComputer reconstrueert het Latijn
Hoe de e-ANS grondig wordt herwerkt en verbeterd
Door Miet Ooms Waarom is het ‘een buitengewone vrouw’, maar ook ‘een buitengewoon hoogleraar’? Zeg je ‘spek en eieren is lekker’ of ‘spek en eieren zijn lekker’? En hoe zit de tantebetjeconstructie ook alweer in elkaar? Als de taaladviseurs van de Taaltelefoon en Onze Taal zo’n vraag krijgen, grijpen ze bijna altijd naar de Algemene Nederlandse Spraakkunst ofwel de ANS, … [Lees meer...] overHoe de e-ANS grondig wordt herwerkt en verbeterd
15 maart 2020, Amsterdam: Themamiddag De vergeten talen van Indonesië
Op zondagmiddag 15 maart organiseert De Nieuwe Liefde in Amsterdam een themamiddag De vergeten talen van Indonesië, gewijd aan de literatuur van Indonesië. Er is het oude Indië, met zijn vele vormen en variëteiten van het Maleis, en het huidige Indonesië waarin het Bahasa de standaardtaal is. Hoe heeft de poëzie zich tijdens deze verandering van landtalen ontwikkeld? … [Lees meer...] over15 maart 2020, Amsterdam: Themamiddag De vergeten talen van Indonesië
De Taal is een product van het Leven – bij ieder van zijn eigen leven
Jan Hendrik van den Bosch (1862-1941) was een conservatief die in zijn eigen vak alles anders wilde. Hij was leraar Nederlands, maar ontevreden met de manier waarop het Nederlands werd aangeboden op de middelbare scholen. Dat moest anders! In 1893 publiceerde hij een in zijn dagen geruchtmakend Pleidooi voor de moedertaal, de jeugd en de onderwijzers. Dat pleidooi werd … [Lees meer...] overDe Taal is een product van het Leven – bij ieder van zijn eigen leven
Alles wat je zegt heeft betekenis
Een mens kan geen woord zeggen dat niets betekent: Aaaaaawaaaaaa! Nee, dat woord staat niet in het woordenboek, er valt geen definitie van te geven. En toch, als ik het op de markt roep, betekent het van alles, bijvoorbeeld dat ik het me kan permitteren om zomaar wat te roepen, of dat ik krankzinnig ben, en dat mijn stem een beetje schor is. … [Lees meer...] overAlles wat je zegt heeft betekenis
Bezorgd om het Cor-van-Bree-effect
Door Joop van der Horst Nicoline van der Sijs heeft weer eens een prachtig boek geschreven! Laat dat duidelijk zijn. Het heet 15 eeuwen Nederlandse taal, en het is niks minder dan een grondige en uitvoerige geschiedenis van het Nederlands, zowel de interne als de externe geschiedenis. … [Lees meer...] overBezorgd om het Cor-van-Bree-effect
Gaat er zelf in leggen
Dichter des vaderlands (6) Het is vast een beetje overdreven om te zeggen dat er een speciale relatie is tussen het ambt van Dichter des Vaderlands en Rotterdam. Het bureau dat een en ander organiseerde, zat in ieder geval lange tijd in die stad. De vorige Dichter woont er, Ester Naomi Perquin. Waarschijnlijk het bekendste gedicht van Ramsey Nasr uit diens tijd als … [Lees meer...] overGaat er zelf in leggen
Ga terug naar je eigen land!
Racisme en standaardtaal in Nederland en Vlaanderen Door Peter Alexander Kerkhof Diversiteit van het Nederlands en de eenheid van de Nederlandse standaardtaal. Twee concepten die in het debat over de Nederlandse standaardtaal regelmatig tegenover elkaar worden gezet. Soms gaat het dan over het verschil tussen Belgisch-Nederlands en het Nederlandse Algemeen Nederlands … [Lees meer...] overGa terug naar je eigen land!
Straattaal is het nieuwe dialect
Door Kristel Doreleijers Voor wie het nog niet wist: Nederland heeft een nieuw onofficieel volkslied! De bijna vijftien jaar oude hit Het land van (2005) is in september opnieuw uitgebracht door het bekende hiphopduo uit Diemen, Lange Frans en Baas B. Een nieuwe ode aan Nederland, dus. Na een jarenlange ruzie hebben de twee vrienden van weleer elkaar opnieuw gevonden, zo … [Lees meer...] overStraattaal is het nieuwe dialect
