Etty Hillesum was een schrijfster van de binnenkant. Weinig schrijvers hebben zo indrukwekkend letterlijk van binnenuit beschreven hoe het was om in een concentratiekamp te zitten. Om haar heen gebeurde vreselijke dingen, maar zij wist de kracht op te brengen om zich regelmatig terug te brengen en te schrijven. Ze schreef ook nog van binnenuit – niet als de journalist Philip … [Lees meer...] overEtty Hillesum en de buitenwereld
20e eeuw
‘Verbouwd komt het terug’
1. Vlak voor de vakantie publiceerde ik een opstel dat een testje wou doen. Hoe lagen de kansen voor Herman de Conincks neorealistische poëzie als je slechts kennis had tot het jaar 2000? Destijds leek ‘het postmodernisme’ veel betere papieren te hebben, zozeer zelfs dat een verklaard tegenstander als Hugo Brems geen kant meer op kon. Het liep anders. Volgens een comment … [Lees meer...] over‘Verbouwd komt het terug’
Elk boek is een gevaar: Een avond over Andreas Burnier
Catharina Irma Dessaur, Ronnie van Dijk, Atara, Reinier of Andreas Burnier. Ze had net zoveel namen als levens die ze leidde. Met een ongekende honger naar kennis werkte de Joodse Burnier als hoogleraar criminologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en publiceerde ze als romancier, essayist en dichter. Ze schreef openhartig over homoseksualiteit en verdwaald zijn in een … [Lees meer...] overElk boek is een gevaar: Een avond over Andreas Burnier
Bijna een man zonder eigenschappen
Zelf maakte hij er geen geheim van. Vanaf zijn vroege schooljaren hield hij er een dagboek op na en die dagboeken leverden, naast brieven van vrienden en het eigen geheugen, de grondstof voor zijn literaire werk. In een gesprek met Jan Fontijn vertelde J.J. Voskuil (1926-2008) dat hij tijdens het schrijven van zijn roman Bij nader inzien (1963) geen publiek in gedachten had. … [Lees meer...] overBijna een man zonder eigenschappen
Wat Arie Mout over literatuur dacht
Wat een fijn blad is Nederlandse Letterkunde geworden! Terwijl universiteiten hun best doen om de woorden Nederlandse Letterkunde zoveel mogelijk te verdoezelen – bijvoorbeeld in de namen van leerstoelen – laat het blad van dezelfde naam zien hoe fris, veelzijdig en interessant het onderzoek naar de Nederlandse literatuur nog is. Een van de aandachtspunten is de lezer: hoe … [Lees meer...] overWat Arie Mout over literatuur dacht
Speciale editie OBA Live │ – In memoriam Remco Campert (1929-2022)
Een gelegenheidseditie van OBA Live vanuit het OBA Theater, als ode aan Remco Campert. Theodor Holman brengt een hommage aan zijn held, samen met biografe Mirjam van Hengel (‘Een knipperend ogenblik - Portret van Remco Campert’, Bezige Bij, 2018), schrijver Thomas Verbogt, (voormalig Stads-) dichter Mustafa Stitou en andere gasten. … [Lees meer...] overSpeciale editie OBA Live │ – In memoriam Remco Campert (1929-2022)
Right or wrong: my Campert!
Behalve dat ze ooit samen optraden, hebben Remco Campert en Bart Chabot nóg iets gemeen, namelijk dat ik geen kwaad woord over hen kan horen, laat staan schrijven. Ik weet dat ik als aanstormend literatuurliefhebber ergens in 4VWO een VPRO-uitzending zag waar de toen ook aanstormende Chabot ‘De Dag Dat De Derde Wereldoorlog Ook Aan Ons Land Niet Onopgemerkt Voorbijging’ … [Lees meer...] overRight or wrong: my Campert!
Een survivalpakket van mannelijkheid
Een zomer met Manon Uphoff (3) De spelers (2009) valt onder andere te lezen als een roman over de macht van de taal en de macht van het lichaam. Dat is soweiso een centraal thema in Manon Uphoffs werk: de kracht van het abstracte, lichaamloze woord, de sterkte van het concrete, warme lichaam. Maar nergens wordt het zo tot in detail uitgewerkt als in De spelers. Het boek … [Lees meer...] overEen survivalpakket van mannelijkheid
Een houder die de harige kant van de borstel aan het zicht onttrekt
Een zomer met Manon Uphoff (2) Een redacteur moet veertien jaar geleden een bijzonder goed idee hebben gehad. In de verantwoording van haar essaybundel Het moet eten, ademhalen, slapen schrijft Manon Uphoff "Eind 2008 werd ik door Uitgeverij Contact benaderd met de vraag of ik geïnteresseerd zou zijn om persoonlijk commentaar te verzorgen bij wat de uitgeverij een reeks … [Lees meer...] overEen houder die de harige kant van de borstel aan het zicht onttrekt
De brug zien
Het fundament onder de brug van Nijhoff Raken we ooit uitgepraat over ‘De moeder de vrouw’ van Martinus Nijhoff? Het eenvoudig ogende sonnet ontmoette bij verschijning in Nieuwe gedichten (1934) weinig begrip. Simon Vestdijk en Anthonie Donker spraken van ‘mislukt’, ‘vol fouten’ en verwachtten dat Nijhoff met een verbeterde versie zou komen zoals hij veel van zijn … [Lees meer...] overDe brug zien
Een zomer met Manon Uphoff
Er zijn voor mij drie redenen om deze zomer een groot deel van het werk van Manon Uphoff te lezen of herlezen. De eerste is dat ik er zin in heb, ik beschouw Uphoff als een van de interessantste Nederlandse schrijvers van dit moment. Er staat bij haar altijd iets op het spel, ik geloof niet dat ik ooit een pagina van haar heb gelezen waarop niks gebeurde. De tweede reden is dat … [Lees meer...] overEen zomer met Manon Uphoff
Hawinkels
Toevallig verzeilde ik vorige week weer eens in de Verzamelde gedichten van Pé Hawinkels (1942-1977). De geest van de (tamelijk) jong overleden dichter (die op zijn kamer hier vijf minuten vandaan dood werd aangetroffen) waart nog altijd zo’n beetje door literair Nijmegen. Hij vestigde zijn faam via een handvol anekdotes over een nogal actief seksleven en een voorkeur voor … [Lees meer...] overHawinkels
23 juni 2022: Gerrit Komrij-dag, Winterswijk
Gerrit Komrij is al tien jaar de naamgever van de school waar hij ooit zelf op zat. De school neemt het initiatief voor activiteiten op donderdag 23 juni voor een bijzondere Komrij-dag: de presentatie van een biografisch portret, gevolgd door een muurschildering, een expositie en ’s avonds een lezing. U wordt van harte uitgenodigd om daar getuige van te zijn. • Boekhandel … [Lees meer...] over23 juni 2022: Gerrit Komrij-dag, Winterswijk
In Memoriam Jeroen Brouwers
Ter nagedachtenis van Jeroen Brouwers, schrijver, essayist en polemist, een terugblik op zijn geruchtmakende roman Bezonken rood die leidde tot een verhitte polemiek met Rudy Kousbroek, een pennenstrijd die duurde tot en met de vijftigste druk in maart 2020, een jubileumeditie met een ‘eenmalige nawoord’ van Brouwers, waarin hij na veertig jaar opnieuw uithaalt naar de dan al … [Lees meer...] overIn Memoriam Jeroen Brouwers
Te verschijnen: J.J.C. Dee, Verdwijnen in een woord: dichter en gedicht in de poëzie van C.O. Jellema
Deze studie onderzoekt het poëticaal zelfportret van de dichter C.O. Jellema aan de hand van enkele van zijn gedichtenreeksen uit de periode 1980-1990. Ook zaken als intertekstualiteit en hoe Jellema zijn poëtica etaleert, komen aan de orde. Tot slot wordt zijn dichterlijk werk geplaatst in de stromingen van zijn tijd. De dichter blijkt zijn plaats te vinden in de neo-romantiek … [Lees meer...] overTe verschijnen: J.J.C. Dee, Verdwijnen in een woord: dichter en gedicht in de poëzie van C.O. Jellema
De zachte krachten zullen zeker winnen – Henriette Roland Holst
Voor onze voorstelling 'De zachte krachten zullen zeker winnen' i.s.m. de gelijknamige biografische bloemlezing van Uitgeverij HetMoet maakten wij deze korte film over Henriette Roland Holst, de belangrijkste politica en dichteres van de eerste helft van de vorige eeuw. Wij volgen haar in haar dagelijks leven, van haar landgoed De Oude Buissche Heide tot een toespraak tot de … [Lees meer...] overDe zachte krachten zullen zeker winnen – Henriette Roland Holst
Een ideale vader
92, zou Renate Rubinstein inmiddels zijn, als ze niet in 1990 al overleden was: wat zou de wereld mooi zijn als ze nu nog af en toe een stukje kon schrijven over de actualiteit in de zorgvuldige zinnen die haar proza kenmerkten. Gelukkig ontstaat er de laatste jaren weer aandacht voor haar werk: vorig jaar verschenen er twee bloemlezingen en Hans Goedkoop, al decennia … [Lees meer...] overEen ideale vader
Klein spreken, groots zwijgen
In deze vroege dagen van mei lees ik met onze tweedejaarsstudenten Nederlands in Groningen nogal wat literatuur die tijdens en kort na de oorlog werd geschreven en die lange tijd het beeld van die periode zou blijven bepalen. Gisteren bespraken we de novelle De ondergang van de familie Boslowits van G.K. van het Reve uit 1950 en het korte verhaal 'Het adres' van Marga Minco uit … [Lees meer...] overKlein spreken, groots zwijgen
Dagelijks nog moeten sterven
C.O. Jellema’s ‘Gedicht’, dodenherdenking 4 mei 1997 GedichtIn stilte schrijf ik jou, gedicht, in stilte,een stoel draagt mij, op tafel rust mijn arm,en als ik opkijk zie ik over buxushagenin ’t open veld de trage schapen grazenonder gelaten wolken van dit kustgebied –in stilte schrijf ik jou, in deze stilte.Is dit jouw recht, zo met jezelf alleenuit woorden te bestaan die … [Lees meer...] overDagelijks nog moeten sterven
29 mei 2022: Slauerhoff-wandeling door Utrecht
De dichter-scheepsarts J. Slauerhoff woonde niet alleen in zijn gedichten, maar ook voor korte tijd in Utrecht. Van oktober 1929 tot juni 1930 was hij namelijk werkzaam als arts-assistent in de Universiteitskliniek voor Huid- en Geslachtsziekten in het complex van – toen nog – het Stads- en Academisch Ziekenhuis aan de Catharijnesingel. Salon Saffier organiseert op … [Lees meer...] over29 mei 2022: Slauerhoff-wandeling door Utrecht
Bertram Mourits’ Achterkant van de bevrijding
Bertram Mourits schreef een mooi boek over de vele schrijverscarrières en -levens die de Tweede Wereldoorlog in Nederland heeft geknakt: De achterkant van de bevrijding. Of ze nu joods waren, of fout, of gedwongen werden in Duitsland te werken – vele schrijvers werden geraakt door de oorlog. Een van de bijzondere aspecten van Mourits' boek is dat hij niet veroordeelt, maar wel … [Lees meer...] overBertram Mourits’ Achterkant van de bevrijding
Waarom ik Ter Braak niet afwijs
Men bewijst het werk van Menno ter Braak (1902-1940) geen goede dienst door het kritiekloos te bewonderen. Deze week besprak ik met onze tweedejaarsstudenten Nederlands in Groningen Ter Braaks essay Het nationaalsocialisme als rancuneleer, verschenen in 1937 als zevende deel in een reeks brochures van het in 1936 mede door Ter Braak en E. du Perron opgerichte Comité van … [Lees meer...] overWaarom ik Ter Braak niet afwijs
Oeroegs methode: veranderen
‘Oeroeg weerspiegelt (…) de koloniale idylle, maar ook de valsheid ervan’, schrijft Xandra Schutte in haar essay over Hella S. Haasses debuut in De nieuwe koloniale leeslijst (2021). Toen ik de novelle, die in 1948 als Boekenweekgeschenk verscheen en vorig jaar haar 59e druk beleefde, onlangs herlas, viel me op hoe weinig de ik-verteller zich bewust is van het koloniale … [Lees meer...] overOeroegs methode: veranderen
Te verschijnen: Belcampo, O grande acontecimento
Belcampo é um dos principais nomes do conto na Holanda. Seus contos reunidos têm quase mil páginas e perpassam diversos gêneros: ficção científica, horror, fantástico, sempre com um leve toque humorístico. Muitas vezes, o autor antecipa em anos temas que serão retratados por gigantes do gênero, como Philip K. Dick. Belcampo ganhou diversas honrarias durante a vida, inclusive … [Lees meer...] overTe verschijnen: Belcampo, O grande acontecimento
Stemmen tegen de slechtheid in de wereld
Afgelopen week verscheen het drieëntwintigste en voorlaatste deel van de Volledige werken van Willem Frederik Hermans. Het grote editieproject nadert zijn voltooiing en we mogen er de editeurs dankbaar voor zijn. Een lange rij zwarte banden omvat een oeuvre dat nog altijd instemming en tegenspraak uitlokt. Komende periode bespreek ik de roman Ik heb altijd gelijk met de … [Lees meer...] overStemmen tegen de slechtheid in de wereld
