21e eeuw
Het eerste kwart: Inge Schilperoord, Muidhond
Een vraag die bij besprekingen van romans zelden gesteld wordt: waarom vertelt deze schrijver dit verhaal? Hooguit wordt de vraag weleens aangeraakt in hoeverre een verhaal autobiografisch is – alsof autobiografie het enige motief is om een bepaald verhaal te vertellen. Inge Schilperoord is forensisch psycholoog. Muidhond gaat over een jongen, Jonathan, die ontslagen is uit … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Inge Schilperoord, Muidhond
Het eerste kwart: Adriaan van Dis, Ik kom terug
Een van de mooiste boektitels van de twintigste eeuw is misschien wel La storia van Elsa Morante: 'De geschiedenis' in de dubbele betekenis van dat woord als 'het geheel van gebeurtenissen uit het verleden' als 'het verhaal'. Er is een genre van de literatuur die laat zien hoe het verhaal van het individuele leven bepaald, vermalen, vermorzeld kan worden door de grote stroom … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Adriaan van Dis, Ik kom terug
Pas verschenen: Gert de Jager, Het is stil aan de overkant
F. van Dixhoorn is een belangrijk dichter in het Nederlandse taalgebied. In 2024 verschenen van zijn hand de bundels – of is het eerder een project? – ‘de kat in de muziekschool’ en ‘het doel van de opticien’. De interpretatie ervan is een heel karwei, dat Gert de Jager op zich nam. In vijftien afleveringen, die eerder op Facebook werden gedeeld, geeft De Jager duiding aan de … [Lees meer...] overPas verschenen: Gert de Jager, Het is stil aan de overkant
Het eerste kwart: Fikry El Azzouzi, Drarrie in de nacht
Uiteindelijk gaan alle romans over de kracht van verhalen. Ik geloof dat dit nog te weinig besproken is voor FIkry El Azzouzi's Drarrie in de nacht (2014). Er was zeker bij het verschijnen van de roman ook van alles dat er op het eerste gezicht van afleidde. Drarrie in de nacht gaat over vier puberjongens in een dorp in het Waasland, die al dan niet naar eigen keuze een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Fikry El Azzouzi, Drarrie in de nacht
Het eerste kwart: Tom Lanoye, Gelukkige slaven
Tom Lanoye is de virtuoos van de 21e eeuwse Nederlandse letteren. Dat blijkt onder andere uit het feit dat hij heel uitlopende genres heeft beoefend, en die allemaal met grote virtuositeit, waarin hij tegelijkertijd dingen vertelt over de wereld die je verder nergens leest. Groot is de wereld van de twee hoofdpersonen van Lanoyes roman Gelukkige slaven (2014) – waarvan de … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Tom Lanoye, Gelukkige slaven
Te verschijnen: audio-opname Niets dan dit (Piet Gerbrandy)
Vijf september aanstaande is de releasedatum van Niets dan dit (MR40, audio digitaal). Vanaf die dag kan iedereen luisteren naar de prachtige poëzie van Piet Gerbrandy, door Gerbrandy zelf voorgedragen. Deze release moet het begin worden van een serie albums van dichters die een bundel of verzameling gedichten opnemen. Ik treed zelf regelmatig op met dichters, een van hen is … [Lees meer...] overTe verschijnen: audio-opname Niets dan dit (Piet Gerbrandy)
Het eerste kwart: Oorlog en terpentijn, Stefan Hertmans
De Eerste Wereldoorlog, de Grote Oorlog die nu alweer honderd jaar achter ons ligt, hoe was die nu echt? De verteller van het eerste deel van Oorlog en terpentijn probeert daar dichterbij te komen. Hij werkt aan zijn boek rond het jaar 2012, en tegen de klippen op, want hij weet dat er binnenkort "aan de schier onoverzichtelijke reeds bestaand historisch materiaal nog een dam … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Oorlog en terpentijn, Stefan Hertmans
Een en al literatuur
In memoriam Wim Hazeu (1940-2024) ‘Schrijversbiograaf Wim Hazeu overleden,’ luidde het bericht op nos.nl. De in literaire kringen – en vooral in de Vestdijkkring - alomaanwezige is nu voor altijd afwezig. Het is moeilijk voor te stellen, al was bekend dat het de laatste jaren niet goed ging met zijn gezondheid. Dat was ook de reden dat hij tijdens het Vestdijk-symposium op … [Lees meer...] overEen en al literatuur
Nooit meer?
Over Tobi Lakmaker en Auschwitz De geschiedenis van mijn seksualiteit van Tobi Lakmaker is een van de grappigste maar ook meest ontroerende boeken die ik de laatste jaren las. Een mooie mix van bravoure, stilistische vaardigheid en uiteindelijk ook diepgang. Mijn eerste kennismaking ging overigens niet geheel rimpelloos. Ik moest uiteraard grinniken om de scènes met de … [Lees meer...] overNooit meer?
Stilstaan bij de engelen van Willem Thies
Wachtend op eerste instructies, de zevende dichtbundel van Willem Thies, kreeg in het zomernummer van poëzietijdschrift Awater enkele weken na verschijning een bespreking. In haar waarderende recensie onderscheidde Nora van Arkel in de bundel tal van existentiële thema’s. Zij wees daarbij op de verbondenheid van diverse gedichten in de bundel, zij noemde het ‘een interessant … [Lees meer...] overStilstaan bij de engelen van Willem Thies
Het eerste kwart: Elvis Peeters, Dinsdag
Het dilemma van Multatuli ligt nog altijd op de loer: hoe gruwelen te beschrijven, gruwelen die zich echt hebben voorgedaan? Maak je je zinnen te mooi, dan heeft iedereen het alleen maar over je stijl. En maak je ze helemaal niet mooi, dan heeft iedereen het nog steeds alleen maar over de stijl – dit is toch geen literatuur? De hoofdpersoon in Elvis Peeters' roman Dinsdag is … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Elvis Peeters, Dinsdag
Constantijn Huygens-prijs 2024 voor Tomas Lieske
In het radioprogramma Kunststof is zojuist bekendgemaakt dat Tomas Lieske (pseudoniem van Ton van Drunen, 1943) de Constantijn Huygens-prijs 2024 ontvangt. Hiermee bekroont de jury zijn gehele oeuvre, dat bestaat uit romans, verhalen, gedichten en essays waarin de taal fonkelt, de nieuwsgierigheid bloeit en de verbeelding wordt gevierd. “Ik was verbaasd toen ik werd gebeld, … [Lees meer...] overConstantijn Huygens-prijs 2024 voor Tomas Lieske
Verbondenheid alom
de kat van de muziekschool is de titel op de kaft van een cassette die zich een 'gedicht’ noemt. In de cassette bevinden zich zes katerntjes met op de bladzijden af en toe enkele woorden. In de hele cassette zijn we geen kat tegengekomen; wel lijken muzikale principes een rol te spelen bij de manier waarop de weinige woorden over de pagina's zijn verdeeld. Wat te denken van de … [Lees meer...] overVerbondenheid alom
Meegeven
Het laatste katern van de kat van de muziekschool lijkt iets van die harmonie te realiseren. Wat de vorm betreft is dit het meest regelmatige van alle ‘Velden'. Tekst staat alleen maar op de plaats waar je het zou verwachten: op de linker pagina, op een kwart van boven. Twee keer wordt minimaal gevarieerd op wat veel weg heeft van een muzikaal motief of thema en juist daardoor … [Lees meer...] overMeegeven
Verdragen
Veld 7, het een na laatste katern in De kat van de muziekschool, lijkt in het teken te staan van scepsis en pessimisme. Wie de kat ook is, heel gelukkig lijkt hij of zij niet. Halverwege het katern vernemen we dat de zon terug is. We krijgen het te horen: de zin wordt afgesloten met een aanhalingsteken zoals dat gebeurt bij elke zin in dit Veld. Alleen tegen het slot zijn twee … [Lees meer...] overVerdragen
Bij deze
De verre uittrap op de kaft van Veld 4 gaat over 23 lege bladzijden, een imaginair Veld 5 en komt dan neer in Veld 6. Niet op de plek waar je het zou verwachten: op de linker pagina, op een kwart van boven enz. Op de rechter pagina staat, ook niet op de plek waar je het zou verwachten: goedkomtgoed komt De bal komt goed neer? Alles zal goed komen? De plek van het … [Lees meer...] overBij deze
Het eerste kwart: Esther Gerritsen, Dorst
De boeken en de toneelstukken van Esther Gerritsen zijn psychologische petrischaaltjes: de schrijver legt er zorgvuldig wat specimena in die je als lezer met haar kunt bekijken. In Dorst is het schaaltje het huis van Elisabeth, een nogal contactgestoorde vrouw. Met haar dochter Coco heeft ze niet veel contact meer – wat er misschien mee te maken heeft dat ze die dochter in … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Esther Gerritsen, Dorst
Tot zijn beschikking heeft
Veld 1 in de kat van de muziekschool ontbreekt en Veld 2 begint met vier lege bladzijden. Op de negentien bladzijden die volgen, staat op één uitzondering na een korte tekst op de linker bladzijde op de plaats die we inmiddels kennen: op een kwart van de pagina en zonder marge. Zeven keer is het een eenregelige tekst, met één keer slechts één woord: duurt.’ De punt en het … [Lees meer...] overTot zijn beschikking heeft
de sprong, o, het verlangen van de slakken
Juryrapport Sybren Poletprijs 2024 – Lidy van Marissing De Sybren Poletprijs bekroont een oeuvre dat ‘in de geest van Sybren Polet’ geschreven is. Dat is een zeer brede formulering, maar als iemand feitelijk Polet zeer nabij is, dan is het wel de laureaat van het jaar 2024, precies een eeuw na de geboorte van Sybren Polet: Lidy van Marissing, auteur van een zeer veelzijdig … [Lees meer...] overde sprong, o, het verlangen van de slakken
Jan Cremer (1940-2024)
Het eerste kwart: Tonio, A.F.Th. van der Heijden
Het ware schrijverschap blijkt misschien wel op het moment dat je helemaal niet het ware schrijverschap wil tonen, maar niet anders kan. Dat je een woedende, verdrietige, wanhopige kreet wil slaken, en die vanzelf de vorm aanneemt van een roman.. Tonio van A..F. Th. van der Heijden begint zo strak gecomponeerd – met een afwisseling van scenes van de geboorte van Tonio, als … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Tonio, A.F.Th. van der Heijden
Generatie Beta maken
Moet alles een naam krijgen? Op een van mijn tochten over Wikipedia ontdekte ik ineens dat er een pagina bestaat voor 'Generatie Beta', volgens de encyclopedie zelf bestaande uit kinderen die geboren zijn van 'het midden van de jaren 2020 tot en met het einde van de jaren 2030'. Met andere woorden: die kinderen zijn nog niet geboren, of hooguit kun je de baby's van dit jaar … [Lees meer...] overGeneratie Beta maken
Het eerste kwart: Karin Amatmoekrim, Het gym
Sandra, de hoofdpersoon van Karin Amatmoekrims roman Het gym, leest graag de boeken die haar leraar Nederlands haar aanraadt. Ze komt daarmee tot een duidelijk idee over de Nederlandse literatuur van haar tijd – die aan het begin van de jaren negentig moet hebben gelegen: Het ging over jongemannen die opgroeiden. En dat het dan allemaal tegenviel, met het leven en de … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Karin Amatmoekrim, Het gym
Het is stil aan de overkant
Beginnen dus met het doel van de opticien. De vijf katernen die ik uit de cassette haal, blijken te zijn genummerd: 33, 38, 69, 83, 88 en 89. Dat zijn zes getallen. De eerste vier staan op de voorkant van het katerntje; de laatste twee op respectievelijk de eerste echte pagina na de voorkant van katern vijf en op de pagina meteen voorbij het midden, na het nietje. Wat zijn het … [Lees meer...] overHet is stil aan de overkant
