Seit 2024 organisiert das Fach Frisistik unter dem Titel Nordfriesland in Kiel. Wissenschaftliche Perspektiven auf eine vielfältige Region jährlich eine Tagung, deren erklärtes Ziel es ist, nicht nur Wissenschaftlerinnen und Wissenschaftler sowie Studierende aus allen Fachbereichen, sondern auch Laiinnen und Laien anzuregen, sich mit Nordfriesland zu beschäftigen. Die … [Lees meer...] overNordfriesland in Kiel III: Wissenschaftliche Perspektiven auf eine vielfältige Region
biologie
Misschien is taal plotseling ontstaan
Andrea Moro over Lucretius Andrea Moro is langzaam op weg de Umberto Eco van de taalwetenschap te worden: een onderzoeker die door zijn onderzoek geïnspireerd wordt tot fictie en literaire essays. Dat onderzoek gaat over 'onmogelijke talen' – met hersenscans heeft Moro laten zien dat mensen die een verzonnen taal krijgen aangeleerd met regels zoals die ook in bestaande … [Lees meer...] overMisschien is taal plotseling ontstaan
De arrogantie van de grutto
De grutto is een fascinerend dier: tien jaar geleden gekozen tot de nationale vogelsoort van Nederland, omdat het hier vaak broedt in de weiden. Een dier dat zijn naam dankt aan zijn karakteristieke roep. Zoals veel diersoorten heeft de grutto last van de schade die de mens toebrengt aan het klimaat en aan de natuur. Dat we ooit weiden zijn gaan aanleggen, heeft hij nog … [Lees meer...] overDe arrogantie van de grutto
Geen bewijs dat koeien taal hebben
Het is niet gemakkelijk om collega's te bekritiseren – de taalwetenschap is een klein vak, iedereen kent iedereen, en de meeste academici houden niet van discussie. Alleen: de wetenschap leeft wel bij kritiek, en af en toe moet het zogeheten 'zelfreinigende vermogen' ook zijn werking hebben. Dan moeten bepaalde zaken aan de kaak worden gesteld, bijvoorbeeld als men bedenkingen … [Lees meer...] overGeen bewijs dat koeien taal hebben
De biologische definitie van ‘vrouw’
Omdat ik in contact sta met allerlei mensen, sta ik ook in contact met mensen die de beslissing van het Britse Hooggerechtshof toejuichen dat de begrippen vrouw en geslacht ('woman' en 'sex') voor een bepaalde wet 'biologisch' moet worden opgevat. Ik heb niet zo'n duidelijke opvatting over die beslissing – als ik het goed begrijp gaat het over een interpretatie van wat de … [Lees meer...] overDe biologische definitie van ‘vrouw’
En toch varieert het
De laatste tijd moet ik af en toe aan Galileo Galilei denken. Op school leerde iedereen al dat hij het wetenschappelijke inzicht dat de aarde om de zon draait tegen de kerkelijke autoriteiten openlijk moest afzweren – de zon draaide immers volgens het gezond verstand om de aarde – en daarbij stiekem eppur si muove zou hebben gemompeld 'toch beweegt ze'. In de Verenigde … [Lees meer...] overEn toch varieert het
Hoe kan communicatie ontstaan in de natuur?
Een van de ontdekkingen van de afgelopen decennia is dat in ieder geval alle zoogdieren (ook de giraf) wel op de een of andere manier via geluiden met elkaar communiceren. Maar ook bijvoorbeeld paddestoelen en bomen houden mogelijk met elkaar contact – ze sturen signalen naar elkaar en stemmen hun gedrag daarop af. Zoiets is heel wonderlijk als je erover nadenkt uit het … [Lees meer...] overHoe kan communicatie ontstaan in de natuur?
Hoe oerang oetans over lange afstand krijten
Een van de fascinerende onderzoeksgebieden van onze tijd is de bioakoestiek - de studie van geluiden die dieren maken en de manier waarop ze met die geluiden communiceren. Dat onderzoek heeft onder andere opgeleverd dat in ieder geval alle zoogdieren inderdaad met geluid communiceren met zoogdieren, inclusief op het eerste gehoor zulke stille soorten als giraffen (die met hun … [Lees meer...] overHoe oerang oetans over lange afstand krijten
De universaliteit van de apenkreet
De Europese taalkundige met het grootste gevoel voor het grote gebaar is ongetwijfeld Philippe Schlenker. Hij wil zo ongeveer de hele wereld bestuderen op een taalkundige manier, of in ieder geval toch uiteenlopende zaken zoals muziek en dans, handgebaren ('de vis was zo [handen wijd uit elkaar] groot'), en ook dierencommunicatie. Met een groep medewerkers schrijft hij … [Lees meer...] overDe universaliteit van de apenkreet
Hebben paddestoelen woorden?
ZIjn wij mensen dan echt de enigen met taal? Het is een kwestie die de mensheid al bezighoudt sinds iemand het eerste sprookje vertelde over een donker bos, maar de laatste tijd staat het onder bijzondere belangstelling. Niet alleen wij mensen communiceren met elkaar, we weten inmiddels dat allerlei diersoorten en zelfs planten dat ook doen. Een deze week gepubliceerd artikel … [Lees meer...] overHebben paddestoelen woorden?
De lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd
Door Marc van Oostendorp Het is een onderwerp waarover veel wordt gezegd, al zeggen de meeste zeggers ook dat er maar weinig over te zeggen valt: de evolutie van taal. Er is geen dierensoort die een subtiel en rijk communicatiesysteem heeft ontwikkeld dat ook maar in de verte lijkt op de taal van de mens. Maar waar komt die taal dan vandaan? Hoe is het menselijk taalvermogen … [Lees meer...] overDe lineair-gebonden automaat in het mensenhoofd
UG, Evolutie en E. coli: gemeenschappelijke trekjes
Door Riny HuijbregtsIn reactie op mijn recente blogpost op Neder-L verweest Mark Dingemanse naar een artikel van Lenski et al uit Nature 2012. Dat artikel is inderdaad interessant, maar wel met een onverwachte twist. Een genverdubbeling in E. coli leidt tot een transcriptie factor die een mechanisme (Cit+) in werking stelt dat ervoor zorgt dat … [Lees meer...] overUG, Evolutie en E. coli: gemeenschappelijke trekjes
Recursie en evolutie van taal
Door Riny HuijbregtsVorige week besteedde Marc van Oostendorp in een blogpost aandacht aan een recent artikel in Trends in Cognitive Sciences van onder andere de Utrechtse taalkundigen Martin Everaert en Riny Huijbregts. Onder die blogpost ontstond nogal wat discussie. In het onderstaande bericht reageert Huijbregts op het commentaar van Mark Dingemanse (Max Planck Instituut) … [Lees meer...] overRecursie en evolutie van taal
Wij eisen ijsvrij!
Door Marc van Oostendorp Wat mensen ook goed kunnen: samen bidden en slogans roepen. Zet een groepje lieden bij elkaar en maak ze vroom of bijzonder verontwaardigd over het regeringsbeleid – binnen de kortste keren geven ze een demonstratie van dit wonderlijke vermogen. Ik zag er afgelopen donderdag een demonstratie van, door de Britse psychologe Sophie Scott. Het was … [Lees meer...] overWij eisen ijsvrij!
Praten met je hond
Door Marc van Oostendorp "Leg nu onmiddellijk de Telegraaf neer!" Wie weleens boos iets heeft geroepen tegen zijn hond, weet dat Fikkie op dat moment ineenkrimpt. Hoe kan dat? Kunnen honden menselijke taal verstaan? Nieuw onderzoek van de vorig jaar in Nijmegen gepromoveerde Hongaar Attila Andics laat zien dat er in zijn brein iets gebeurt dat lijkt op hoe de menselijke … [Lees meer...] overPraten met je hond
