Door Lucas Seuren Sinds kort is het mogelijk om via Amazon Prime alle afleveringen van Seinfeld te bekijken. Het is inmiddels alweer ruim tien jaar geleden dat ik de show actief keek, dus was ik hier erg blij mee. Voor wie niet bekend is met Seinfeld: de serie gaat nergens over; de alledaagse belevenissen van de personages staan centraal. Hoewel ik me meende te herinneren dat … [Lees meer...] overSeinfeld als wetenschap
columns Lucas Seuren
Lachen in de rechtszaal
Door Lucas Seuren Als je denkt aan taal, dan denk je in eerste instantie waarschijnlijk niet aan lachen. We zien lachen toch meer als een soort biologische of natuurlijke response in grappige situaties of na een grappig verhaal. Maar lachen is ook in situaties die niet grappig zijn een belangrijk sociaal smeermiddel, zoals ik eerder ook al schreef. Zo beschreef Gail Jefferson, … [Lees meer...] overLachen in de rechtszaal
Minder Marokkanen: vraag of stelling?
Door Lucas Seuren Onlangs werd Geert Wilders schuldig bevonden door de rechtbank aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Wat deze zaak zo interessant maakt vanuit taalkundig perspectief, is dat het OM heeft moeten aantonen dat Wilders met zijn uitspraken bepaalde taalhandelingen uitvoerde. Om die claim te ondersteunen heeft het OM een aantal bijzonder … [Lees meer...] overMinder Marokkanen: vraag of stelling?
Verleden tijd van de toekomst
Door Lucas Seuren Taal lijkt soms een bijzonder inefficiënt communicatiemiddel. We hebben een gereedschapskist van vrij beperkte omvang, maar de variatie in constructies die we bouwen is schier oneindig. Maar juist die beperking zorgt voor heel wat creativiteit in hoe we taal gebruiken in het dagelijks leven. Als we een boodschap willen overbrengen, maar we hebben er geen … [Lees meer...] overVerleden tijd van de toekomst
Platform for academisch debat
Door Lucas Seuren Als jonge onderzoeker heb ik altijd geleerd dat journals het perfecte platform zijn voor academisch debat. Artikelen worden door kritische vakgenoten gelezen en becommentarieerd voor ze gepubliceerd kunnen worden, waardoor de kwaliteit altijd van een bepaald grondniveau is. Op deze manier wordt er ook voor gezorgd dat daadwerkelijk debat tussen academici … [Lees meer...] overPlatform for academisch debat
Hallo? Hallo! Hallo. – Waarom groeten mensen drie keer?
Door Lucas Seuren Gesprekken zien er op het oog vaak erg chaotisch uit: mensen praten vaak niet in volzinnen, breken continu hun beurt af, en praten vaak op hetzelfde moment. Regelmaat vinden in dergelijke chaos lijkt dan ook geen beginnen aan. Toch ontdekten in de jaren 60 een aantal Amerikaanse sociologen dat er onder die chaos veel structuur te vinden is; met andere woorden … [Lees meer...] overHallo? Hallo! Hallo. – Waarom groeten mensen drie keer?
Wanneer is een uitnodiging een uitnodiging?
Door Lucas Seuren De misschien wel grootste cliché in communicatieonderzoek is dat vrouwen en mannen anders communiceren en dat dit kan leiden tot verwarring. Ik noem het een cliché omdat het veelal wordt aangenomen, zonder dat er per se bewijs voor is. Maar er zijn situaties waarbij je toch wel gaat denken dat we wat effectiever boodschappen aan elkaar kunnen … [Lees meer...] overWanneer is een uitnodiging een uitnodiging?
Wat betekent intonatie?
Door Lucas Seuren Regelmatig als ik vrienden, familie, of volslagen onbekenden moet uitleggen waar mijn promotieonderzoek over gaat, loop ik tegen hetzelfde probleem aan: iedereen gebruikt taal en dus heeft iedereen al enige kennis. Dat is lastig, omdat veel van die kennis niet klopt en dat is nog verdraaid lastig duidelijk te maken. Een goed voorbeeld is de idee die mensen … [Lees meer...] overWat betekent intonatie?
Facebook wordt taalvaardiger, maar verre van taalvaardig
Door Lucas Seuren De wens om computers menselijke taal te leren is al vele decennia oud, maar tot op heden zijn ze daar slechts zeer beperkt toe in staat. Facebook kondigde onlangs een nieuwe engine aan die tekst van gebruikers beter moet gaan begrijpen: DeepText. Deze engine zou met bijna menselijke precisie tekst moeten kunnen begrijpen. Een erg stoutmoedige claim, en gelet … [Lees meer...] overFacebook wordt taalvaardiger, maar verre van taalvaardig
Grijp de macht met Twitterpolitiek
Door Lucas SeurenRegelmatig als ik een politiek artikel in de krant lees of op een website als nu.nl kijk staan er citaten in van politici. Vaak zijn deze gegeven op verzoek van de journalist, maar niet altijd: soms worden uitspraken die politici uit zichzelf doen gekopieerd. In die laatste categorie citaten springt er een politicus altijd uit: Geert Wilders. Niet om wat hij … [Lees meer...] overGrijp de macht met Twitterpolitiek
Onze taal maakt ons per abuis onbeleefd
Door Lucas SeurenNederlanders hebben in het buitenland nog wel eens de reputatie dat ze bruusk en onbeleefd zijn. Zonder in clichés te willen vervallen lijkt daar natuurlijk wel wat voor te zeggen. Zo kan ik me sinds ik enkele maanden in Engeland heb gewoond enorm ergeren aan de manier waarop Nederlanders zich gedragen in het openbaar vervoer. Hoe moeilijk is het nou werkelijk … [Lees meer...] overOnze taal maakt ons per abuis onbeleefd
Wanneer is taal ambigu?
Door Lucas SeurenOnlangs zat ik bij mijn lokale koffieboer wat te lezen, toen iemand binnenkwam en vroeg om een Aeropress—voor de niet-koffiesnobs: Aeropress is een systeem om koffie mee te zetten, vergelijkbaar met een caffetière of French Press. De dienstdoende barista vroeg of hij die wilde meenemen of lokaal opdrinken, en de klant antwoordde het eerste. Tot zover … [Lees meer...] overWanneer is taal ambigu?
Grenzen binnen de taalkunde
Door Lucas SeurenAls promovendus heb je het toch maar mooi voor elkaar. Je kunt vier (soms drie) jaar los gaan op een onderwerp dat je na aan het hart ligt, je bepaalt je eigen uren, en regelmatig mag je jouw onderzoek in leuke buitenlandse steden presenteren. Bovendien staat alles in het teken van leren, en wat is er nou leuker dan dat? Met het oog op dat laatste organiseert … [Lees meer...] overGrenzen binnen de taalkunde
Een verplichte of ongemakkelijke stilte
Door Lucas SeurenIn de jaren 70 liet een aantal sociologen zien dat gesprekken verlopen volgens een zeker stramien; er is een systematiek voor beurtwisseling waar gespreksdeelnemers gebruik van maken. Veelal zorgt dit systeem ervoor dat gesprekken vrij soepel verlopen: overlap tussen twee beurten is minimaal en pauzes tussen twee beurten duren vaak niet langer dan 100 … [Lees meer...] overEen verplichte of ongemakkelijke stilte
Lachen is de norm
Door Lucas SeurenEnkele weken terug kondigde Tempo Team aan dat uit eigen onderzoek was gebleken dat ongeveer een derde van de werknemers lacht om grappen van de baas, ook wanneer die baas niet grappig is. Nou is die bevinding op zichzelf niet heel interessant wat mij betreft, maar wat er onder het oppervlak speelt wel. De mensen die Tempo Team had ondervraagd, waren zich dus … [Lees meer...] overLachen is de norm
Is een zin met leestekens een woord?
Door Lucas SeurenWe zijn er nog niet uit of we een emoji als woord moeten zien of de redactie van de Van Dale schotelt ons alweer een nieuw probleem voor: kunnen we een zin als woord zien? De lijst met genomineerden voor de titel Woord van het Jaar is namelijk bekend en naast negen prachtige samenstellingen – waarvan ik maar vier woorden eerder heb gehoord – vinden we ook de … [Lees meer...] overIs een zin met leestekens een woord?
Een emoji als woord van het jaar
Tijdens het Onze Taal-congres van begin november werd sjoemelsoftware gekozen tot woord van het jaar. Een opmerkelijke keuze, aangezien pas in september het woord zijn weg vond naar ons taalgebruik, maar het is tenminste nog een woord in de traditionele zin van het woord. Het prestigieuze Oxford Dictionary, uitgegeven door Oxford University Press, koos aan de andere kant voor … [Lees meer...] overEen emoji als woord van het jaar
Taal is net jazz
Door Lucas SeurenAls ik tv-series en het internet mag geloven zijn bij jazz de niet gespeelde noten net zo belangrijk als de noten die wel gespeeld worden. Of dat zo is laat ik in het midden – ik ben geen jazzkenner – maar ik kwam er recent achter dat bij promoveren iets soortgelijks geldt. Bij de verdediging van een proefschrift is wat niet wordt gezegd soms net zo belangrijk … [Lees meer...] overTaal is net jazz
Wat betekent vriendschap?
Door Lucas SeurenOnlangs had ik een discussie met mijn kamergenoot over wat vriendschap betekent. Waar we namelijk vaak aannemen dat elk woord voor iedereen ongeveer dezelfde betekenis heeft, lijkt vriendschap zich daar volledig aan te onttrekken. Wanneer vertel je dat de sociale relatie die bestaat tussen jou en een ander er een is van vriendschap? Met andere woorden, wanneer … [Lees meer...] overWat betekent vriendschap?
Ja, goedemiddag!
Door Lucas SeurenAls kind kreeg ik van mijn ouders heel expliciete instructies over wat ik moest doen als ik thuis de telefoon opnam: ik moest eerst groeten, waarna ik mezelf moest introduceren, en tot slot moest ik naar de naam van de beller vragen. Dit was uiteraard voor de tijd van nummerherkenning en smartphones. Als reactie stelde de beller zich dan altijd voor. Zo’n … [Lees meer...] overJa, goedemiddag!
Badr Hari zonder context
Door Lucas SeurenRecent was ik op het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek in Nijmegen voor een workshop over de ontogenese van wederzijds begrip. Vrij vertaald was het thema hoe kinderen de vaardigheid leren van het lezen van elkaars gedachten. Het is immers een merkwaardig fenomeen; ondanks dat we niet kunnen zien wat andere mensen denken en willen, kunnen we veelal … [Lees meer...] overBadr Hari zonder context
Is taal chaos?
Door Lucas SeurenDe webcomic xkcd had onlangs wat aandacht voor taal. Veel sprekers zeggen tegenwoordig ‘I could care less’ (“Het zou me minder kunnen interesseren”) terwijl ze bedoelen ‘I couldn’t care less’ (“Het zou me niet minder kunnen interesseren”). Als een van de personages in de strip wordt aangesproken op zijn (haar?) incorrecte gebruik van de term, gaat hij (zij?) … [Lees meer...] overIs taal chaos?
Pools is helemaal niet zo’n vreemde taal
Door Lucas SeurenRecent ben ik begonnen aan het proefschrift van Matylde Weidner, waarin ze arts-patiëntgesprekken in Polen bespreekt. Nou wist ik al langer dat Pools niet een taal is die je gemakkelijk oppakt, en na enkele tientallen pagina’s aan analyses ben ik wel gesterkt in die bevinding. De woordvolgorde, opbouw van woorden, uitspraak, fonologische processen: het … [Lees meer...] overPools is helemaal niet zo’n vreemde taal
Dit was overigens het nieuws
Door Lucas SeurenVolgens mij is er iets aan de hand met overigens. Ik dacht altijd dat het betekende dat een deel van de boodschap een soort kanttekening was, maar tegenwoordig heeft het ook een andere discourse-organisatorische rol. Dit zie ik de laatste maanden regelmatig in nieuwsberichten en andersoortige journalistieke artikelen die worden voorzien van een alinea die, als … [Lees meer...] overDit was overigens het nieuws
Politieke verantwoordelijkheid
Door Lucas SeurenOnlangs vond ik mezelf op de publieke tribune bij een raadsvergadering in de gemeente Eindhoven. Niet omdat ik zo geïnteresseerd was, zelfs in mijn eigen gemeente heb ik nooit een vergadering bijgewoond, maar mijn vader zou als wethouder beëdigd worden en dat leek me wel bijzonder. Na ellenlange discussies, zoals dat gaat in de politiek, leek de vergadering op … [Lees meer...] overPolitieke verantwoordelijkheid
