Tijdens twee inspiratiedagen over literatuuronderwijs voor (toekomstige) leraren van de tweede en derde graad secundair onderwijs stonden vier auteurs van literaire klassiekers centraal: Paul van Ostaijen, Andreas Burnier, Hugo Claus en Betje Wolff. Aan de hand van hun levensverhalen openden biografen en leraren een culturele en literaire wereld voor de leerlingen. Hun … [Lees meer...] overLiteraire helden in de klas: Betje Wolff (1)
Elisabeth Wolff
Literaire helden voor de klas: Betje Wolff (2)
Tijdens twee inspiratiedagen over literatuuronderwijs voor (toekomstige) leraren van de tweede en derde graad secundair onderwijs stonden vier auteurs van literaire klassiekers centraal: Paul van Ostaijen, Andreas Burnier, Hugo Claus en Betje Wolff. Aan de hand van hun levensverhalen openden biografen en leraren een culturele en literaire wereld voor de leerlingen. Hun … [Lees meer...] overLiteraire helden voor de klas: Betje Wolff (2)
Onder de wol met Betje en Aagje
Als je tot laat naar een beeldscherm zit te turen, kun je slaapproblemen krijgen. Het blauwe licht van het scherm vertraagt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. Daardoor blijft je lichaam alerter en val je moeilijker in slaap. Het advies is dan ook om minstens een uur voordat je gaat slapen contact met beeldschermen te vermijden, zodat het lichaam de kans krijgt om te … [Lees meer...] overOnder de wol met Betje en Aagje
De letteren op de planken
Bespreking van Liefs, Sara Het is alweer een paar weken geleden sinds ik vol van verbazing, waardering en trots de SVN-theatervoorstelling Liefs, Sara bijwoonde – en nog altijd ben ik er niet over uitgesproken en zijn de laatste gedachten er nog niet over gedacht. In de theaterzaal van de Radboud Universiteit werden we als publiek onderdeel van een theatrale en muzikale … [Lees meer...] overDe letteren op de planken
Vriendschap met onafhankelijksstrijder John Paul Jones
Nieuwe ontdekking uit de Franse periode van Betje Wolff en Aagje Deken Tot nu toe was er maar één brief bekend van Betje Wolff en Aagje Deken uit de negen jaar dat zij in Trévoux verbleven. Maar wat nu? Er komt extra informatie over het Franse leven van Wolff en Deken tevoorschijn uit een pas ontdekte brief! En spectaculaire informatie! De enige tot nu toe bekende brief … [Lees meer...] overVriendschap met onafhankelijksstrijder John Paul Jones
Betje Wolff
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overBetje Wolff
In tranen
Het is even schrikken om te lezen dat Marita Mathijsen met Een vrije geest een 'emobiografie' heeft willen schrijven, een boek over Betje Wolff dat de grote achttiende-eeuwse schrijfster volgt in haar emotionele ontwikkeling. Wolff, zou je denken, is een schrijfster geweest die in aanraking kwam met tal van belangrijke ideeën uit haar tijd. Zou ze niet juist vanwege … [Lees meer...] overIn tranen
Een vondst: de tekst van een rekest uit 1790
Excuus: er volgt nu een stuk over een mooie vondst die echter alleen van belang is voor degenen die echt álles van Betje Wolff willen weten. Het gaat over pensioenen en het achterhouden daarvan. Geen toeslagenaffaire, maar toch ook toen al een wantrouwige overheid die een uitkering waar de weduwe recht op had achterhield, waarschijnlijk omdat ze op de zwarte lijst van … [Lees meer...] overEen vondst: de tekst van een rekest uit 1790
Op weg naar de finale: het omslag en de portrettenmisère
De beslissingen zijn genomen, de titel staat vast: Een vrije geestHet uitzonderlijke leven van Betje Wolff Het aantal woorden van de biografie staat nu op 124.748 (zo’n 350 pagina’s), het omslag is gereed, een bekwame fotograaf heeft mijn huidige staat vastgelegd, de redacteur van Balans heeft zijn goedkeurig gegeven, mijn lieve ondersteuners hebben meegelezen en … [Lees meer...] overOp weg naar de finale: het omslag en de portrettenmisère
Tranenthee van een archiefonderzoeker
of: drie weken in Trévoux, Bourg-en-Bresse en Lyon Er is dat mooie kinderboek van Uil die tranenthee wil zetten, en om voldoende tranen op te vangen gaat denken aan verloren dingen: lepels die achter het fornuis vallen en nooit teruggevonden worden, potloodjes die te klein geworden zijn om vast te houden, boeken die je niet kunt uitlezen omdat er bladzijden uitgescheurd … [Lees meer...] overTranenthee van een archiefonderzoeker
Een schrijverssteen voor Betje Wolff en Aagje Deken
Een slechter begin van een vriendschap is niet denkbaar. Die van Betje Wolff en Aagje Deken begon met een knallende ruzie. Wat moeten we ons voorstellen als de twee voor het eerst met elkaar in contact komen? Het is 1776. In Amsterdam woont dan een wat oudere jongedame, 35 jaar, ze leeft van een theehandeltje. Ze heeft één bundel gedichten uitgegeven, samen met een andere … [Lees meer...] overEen schrijverssteen voor Betje Wolff en Aagje Deken
Nieuwe ontdekking over “de kwade uitstap van het vuile ding”
Betje Bekker en haar zeventiende verjaardag Het gonsde in Vlissingen eind juli 1755 over wat Elisabeth Bekker uitgespookt had. Zonder dat haar vader ervanaf wist, was ze er vandoor gegaan met een jonge militair. Ja, vertelden de mensen elkaar, ze is vertrokken met Matthijs Gargon, die jongen uit de domineesfamilie in Kats, een neef van onze vroegere dominee. En waar zijn … [Lees meer...] overNieuwe ontdekking over “de kwade uitstap van het vuile ding”
De achtste schrijverssteen in De Nieuwe Kerk: voor Betje en Aagje
Op 7 maart, één dag voor Internationale Vrouwendag, wordt er in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een schrijverssteen onthuld voor Betje Wolff en Aagje Deken. Daarbij is een programma (in de ochtend) met toespraken, ikzelf zal er ook het woord voeren. Daar komt hun gedenksteen te liggen naast de memoriestenen voor Dirck Coornhert, Hella S. Haasse, J.H. Huizinga, Multatuli, W.F. … [Lees meer...] overDe achtste schrijverssteen in De Nieuwe Kerk: voor Betje en Aagje
20 januari 2024: Middag over Betje Wolff
Op 20 januari 2024 organiseert de Stichting Jacob Campo Weyerman een bijeenkomst in Amsterdam, in Huize Lydia, Roelof Hartplein 2 A. Op het programma staat een lezing van Marita Mathijsen over Betje Wolff, ‘de soliste’, over haar werk vóór het optreden van het duo. Het optreden van de aanstaande Wolff-biograaf wordt gevolgd door een gesprek over verrassende visies op de … [Lees meer...] over20 januari 2024: Middag over Betje Wolff
Is Holland, in ’t jaar MM,CCCC,XL [2440] misschien geschreven door Gerrit van der Jagt?
In haar blog van 25 april 2023 schrijft Marita Mathijsen dat het anonieme boekje Holland, in ’t jaar MM,CCCC,XL niet aan Betje Wolff toegeschreven kan worden. In het verleden zijn er heruitgaves van gemaakt waarin gewoon ervan uitgegaan wordt dat zij dit geschreven heeft. Bijvoorbeeld in 1975 door G.W.Huygens. In handboeken literatuurgeschiedenis wordt het schrijverschap ook … [Lees meer...] overIs Holland, in ’t jaar MM,CCCC,XL [2440] misschien geschreven door Gerrit van der Jagt?
Een ordinaire roof
Het Betje Wolff-Museum meldt dat de verdwijning van de portretjes van Betje Wolff en Aagje Deken in 1975 geen diefstal door een bewonderaar was, maar een ordinaire roof. Het Museum werd toen verbouwd, en de kostbaarheden waren in een speciaal aangeschafte munitiekist met slot opgeborgen in de kluis van het Polderhuis van het Waterschap Beemster. Daar verdwenen begin maart niet … [Lees meer...] overEen ordinaire roof
Geef ze nu eens terug, die portretjes!
U, bewonderaar van Betje Wolff en Aagje Deken, die in maart 1975 de twee miniatuurportretjes van Betje Wolff en Aagje Deken gestolen heeft uit het Betje Wolff Museum in Middenbeemster, kom er nu eens mee voor de dag! Ik begrijp u wel. Hoe vaak kom ikzelf niet in een museum waar de dingen niet zo heel keurig liggen, zo voor het grijpen, onbeschermd, waar ze misschien niet het … [Lees meer...] overGeef ze nu eens terug, die portretjes!
Trévoux: de omslag van een zoete droom
De superlatieven die Betje Wolff en Aagje Deken schrijven over hun verblijf in Trévoux buitelen over elkaar in de énige brief die er uit hun negenjarig verblijf daar overgebleven is. Die dateert van 3 juli 1789, ze zijn dan ruim een jaar in Frankrijk en ze zijn ‘aan het genieten’, zoals vers gepensioneerden tegenwoordig zouden zeggen. Ze dansen, gaan naar de schouwburg, maken … [Lees meer...] overTrévoux: de omslag van een zoete droom
Verledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
Omdat ik met het schrijven aanbeland ben bij de hoofdstukken over het verblijf van Betje Wolff en Aagje Deken in De Rijp en Beverwijk, besloot ik de sfeer daar op te gaan snuiven en te kijken wat er nog te zien is van het verleden. Ik begon in De Rijp. Daar woonden Betje en Aagje vanaf september 1777 tot midden 1782 op de Rechtestraat, nr. 40 en 36. Volgens Buijnsters … [Lees meer...] overVerledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
Sara Burgerhart en de boeren
De idylle van Klaartje en Pieter Wanneer het de laatste tijd over de roman Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart van Wolff en Deken ging, werd steevast de link gelegd met de ‘me-too’-discussie. Dat is ook niet zo vreemd: Sara wordt immers seksueel belaagd door een als lichtmis aangeduide heer R. Dat wordt beschreven in brief 139. Hoewel het in het afgelegen … [Lees meer...] overSara Burgerhart en de boeren
Betje Wolffs Aan mynen geest als voer voor psychologen
Je eigen schrijverschap onderwerpen aan een zelfonderzoek is tegenwoordig voor schrijvers heel normaal. Harry Mulisch was een van de eersten die dat uitvoerig deed in zijn Voer voor psychologen uit 1961. Dat boek maakte toen furore, vanwege de typisch Mulischiaanse mengeling van zelfspot en zelfwaardering. Iets dergelijks treffen we in de achttiende eeuw aan bij Betje … [Lees meer...] overBetje Wolffs Aan mynen geest als voer voor psychologen
Een hartsvriendin van Betje Wolff
Betje Wolff viel al toen ze zelf nog een meisje of jonge vrouw was op iets jongere meisjes of leeftijdsgenoten. Meestal waren het dan meisjes met literaire aspiraties. Betjes affecties konden heel heftig zijn. Ook toen ze samenwoonde met Aagje Deken – en dat was na de dood van haar echtgenoot de dominee – vatte ze af en toe vlam voor een talentvolle vriendin. Het is van niet al … [Lees meer...] overEen hartsvriendin van Betje Wolff
Geheime stukken van Betje Wolff
Vrouwen droegen maar zelden bij aan de spectatoriale tijdschriften in Nederland.[1] Betje Wolff deed dat wel. In haar eigen tijd wisten maar heel weinig mensen daarvan af. Het blad waarin ze schreef, De Gryzaard, was onbekend en de bijdragen waren zoals gebruikelijk anoniem. Het blad kwam elke vrijdag uit voor anderhalve stuiver en was ‘zeer dienstig voor de … [Lees meer...] overGeheime stukken van Betje Wolff
Ruzie in de familietent
Ruim 52 jaar was dominee Adriaan Wolff toen hij in Vlissingen het ja-woord van de vader van de 21-jarige Betje Bekker kreeg. Zijn enige dochter uit zijn vorige huwelijk woonde nog bij hem in Middenbeemster. Wijnanda was 19 jaar, haar moeder, Wolffs eerste vrouw, was toen twee jaar dood. Wolff maakte haast met de officiële documenten. Hij kende Betje alleen van wat brieven toen … [Lees meer...] overRuzie in de familietent
Sara Burgerhart: coming of age in de achttiende eeuw
Na een lange aanloop zijn we er! In 2022 kregen prof. dr Yra van Dijk (modern letterkundige en lid van Fixdit), vakdidacticus en docent Nederlands Marie-José Klaver en ik een subsidie van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde toegekend om een lessenreeks en animatie over De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) te maken. Er waren al enkele … [Lees meer...] overSara Burgerhart: coming of age in de achttiende eeuw
