Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 20 In het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) staat een woord dat waarschijnlijk nooit bestaan heeft, en dat is de schuld van Bormans. Zoals ik denk ik inmiddels afdoende heb laten zien, vulde Bormans vaak tekst aan die er in geen enkel handschrift staat en veranderde hij onnodig woorden die er wel staan. Minstens één van die … [Lees meer...] overZeilknapen
filologie
‘Het moet rijmen, dus ik doe maar wat.’
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 19 Dan is nu eindelijk het moment aangebroken om weer terug te keren naar de kern van de serie: een vergelijking tussen de editietekst van Bormans en die van mij. In aflevering 14 citeerde ik Lieftinck, De Vreese en Van Berkum, die wezen op de onbruikbaarheid van Bormans’ Parthonopeus-uitgave voor wetenschappelijk onderzoek. Ik … [Lees meer...] over‘Het moet rijmen, dus ik doe maar wat.’
Nog meer handschriften
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 18 Een eind terug in deze serie, om precies te zijn in deel 10, heb ik verteld over de drie Parthonopeus-handschriften waarvan als eerste fragmenten opdoken gedurende de negentiende eeuw. Nog even een korte samenvatting: Hoffmann von Fallersleben vond in 1821 twee halve bladen van het handschrift dat bij Kienhorst (1988)* H81 … [Lees meer...] overNog meer handschriften
Spellingcontrole in de dertiende eeuw
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 17 Aan het einde van aflevering 16 kondigde ik een ‘wat langere pauze’ in de serie aan, maar dat is achteraf bezien het understatement van het jaar geworden. Meer dan verwacht raakte mijn tijd gevuld met (freelance) werk, en het was al lastig genoeg om ruimte te blijven maken voor de laatste onderdelen van het proefschrift die … [Lees meer...] overSpellingcontrole in de dertiende eeuw
Voer voor filologen en lexicografen: ‘menich eewich’
Soms denk ik wel eens: “Toch jammer dat er geen hiernamaals bestaat.” Dan ben ik iets tegengekomen dat ik graag zou delen met een overleden collega of nóg liever met de middeleeuwse auteur zelf. Deze week was dat Jacob Verdam, de man achter het fenomenale Middelnederlandsch Woordenboek. In het MNW-artikel MENICH staat onder betekenisonderscheid 2) Menig: Het gaat om het … [Lees meer...] overVoer voor filologen en lexicografen: ‘menich eewich’
Geroffelsnagele
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 16 In de vorige aflevering heb ik laten zien hoe de spelling van de editie Bormans afsteekt tegen de werkelijke spelling van het dertiende-eeuwse H81 en het laat veertiende-eeuwse H82. In de huidge aflevering staat de spelling van het veertiende-eeuwse handschrift H83 centraal, wederom in contrast met de weergave van de tekst … [Lees meer...] overGeroffelsnagele
Wijzighinghen
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 15 In de vorige aflevering van deze serie stond de kritiek van Van Berkum op Bormans’ editie van Parthonopeus van Bloys centraal. Na inmiddels heel wat vergelijken tussen mijn eigen diplomatische afschriften (gebaseerd op de fragmenten zelf en foto’s hiervan) en de editie van Bormans, kan ik het alleen maar met Van Berkum eens … [Lees meer...] overWijzighinghen
“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 14 In de Bouwstoffen van het Middelnederlandsch Woordenboek zegt Lieftinck over Bormans’ uitgave van de Parthonopeus-fragmenten: “De uitgave is een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid.” Eerder had De Vreese in diezelfde Bouwstoffen al over de editie Bormans gezegd: “de uitgave is vrijwel … [Lees meer...] over“Een toonbeeld van willekeurigheid en pseudo-wetenschappelijkheid”
Pogingen tot Oervlaams
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 13 Je kunt de manier waarop Bormans met de taal omging niet los zien van de sociale en politieke ontwikkelingen in zijn tijd. Zoals ik eerder vertelde, ging iedereen in het negentiende-eeuwse Europa op zoek naar een nationale identiteit en dat deden ze onder andere in middeleeuwse teksten. In België raakte deze zoektocht … [Lees meer...] overPogingen tot Oervlaams
Een krachtige zinsbegoocheling
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering - deel 12 In deze serie heb ik al een paar keer melding gemaakt van de beroerde manier waarop Jan Hendrik Bormans Parthonopeus van Bloys heeft geëditeerd. Daarmee bedoel ik niet dat hij het naar huidge maatstaven slecht heeft gedaan, hoewel dat ook zo is, maar het zou niet eerlijk zijn om een wetenschapper uit de negentiende eeuw daarop … [Lees meer...] overEen krachtige zinsbegoocheling
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-2
door Viorica Van der Roest Het is niet eens Kerst, maar deze keer toch een dubbelaflevering; een excursie vanuit de editie-wederwaardigheden naar het boeiende literaire landschap van het twaalfde-eeuwse Frankrijk. Gisteren heb ik het culturele milieu geschetst waarin Partonopeus de Blois tot stand kwam; vandaag gaat het over de roman zelf. Intermezzo 1: de literaire … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-2
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-1
door Viorica Van der Roest Het is niet eens Kerst, maar deze keer toch een dubbelaflevering. Vandaag en morgen een excursie vanuit de editie-wederwaardigheden naar het boeiende literaire landschap van het twaalfde-eeuwse Frankrijk. Intermezzo 1: de literaire betekenis van de Oudfranse Partonopeus de Blois - deel 1 Zoals bekend is de Middelnederlandse Parthonopeus van … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 11-1
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 10
door Viorica Van der Roest Twee weken geleden vertelde ik hoe in 1821 een eerste fragment van Parthonopeus van Bloys ontdekt werd. Daarna volgden er al snel meer, afkomstig uit drie verschillende handschriften. Deze zouden allemaal samen de basis gaan vormen voor de uitgave van de roman door Bormans in 1871. Zoals ik al eerder aangaf, was er een heleboel mis met deze … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 10
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 9
door Viorica Van der Roest August Hoffmann von Fallersleben was, zoals ik vorige week vertelde, door Jacob Grimm enthousiast gemaakt voor Middelnederlandse literatuur. In 1821 bezocht hij, net 23 geworden, in het kader van zijn zoektocht naar middeleeuwse handschriften de stadsbibliotheek in Trier. Daar trof hij in een oude boekband twee halve bladen van een 13e-eeuws … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 9
Parthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 8
door Viorica Van der Roest De waarde van de Middeleeuwen als tijdvak of - bijvoorbeeld - van middeleeuwse literatuur werd niet meteen al ingezien nadat die periode verstreken was. Van de Renaissance tot ver in de 18e eeuw werd er juist neergekeken op de voortbrengselen van de middeleeuwse cultuur. Alleen al de naam ‘Middeleeuwen’, tijdens de Renaissance bedacht door … [Lees meer...] overParthonopeus: editiewerk in uitvoering – deel 8
Onderbroken wederwaardigheden
Door Viorica Van der Roest Soms begin je aan iets en dan is het maar goed dat je niet weet hoe lang het gaat duren. Als iemand me in 2005, toen ik eraan begon, verteld had dat mijn proefschrift over de Middelnederlandse roman Parthonopeus van Bloys nu, in 2021, nog niet af zou zijn, was ik er vast nooit aan begonnen. Extern promoveren - het leek zo’n goed idee. Ik verwachtte … [Lees meer...] overOnderbroken wederwaardigheden
Vacature: Doctoraatsbeurs Strofische gedichten van Maerlant
door Remco Sleiderink Het Departement Letteren van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte zoekt een veelbelovend talent voor een voltijds doctoraatsbeurs (100%, 4 jaar) in het domein van de oude Nederlandse letterkunde. … [Lees meer...] overVacature: Doctoraatsbeurs Strofische gedichten van Maerlant
De durf van het grote gebaar
Door Marc van Oostendorp Eind vorig jaar werd Rens Bod volkomen terecht door de Universiteit van Amsterdam uitgeroepen door UvA'er van het jaar. Hij is een academicus die zijn verantwoordelijkheid als intellectueel neemt. Hij is enorm breed belezen, heeft twee jaar geleden een zware administratieve taak op zich genomen, is een van de belangrijkste drijvende krachten achter WO … [Lees meer...] overDe durf van het grote gebaar
Wederwaardigheden bij het editeren: een griezelige urban legend
Door Viorica Van der Roest Het is alweer een tijdje geleden dat er een aflevering in deze serie is verschenen, maar ter geruststelling, voor degenen die op de hoogte zijn van de duistere urban legend over de Parthonopeus: geen zorgen, ik verkeer nog in goede gezondheid. Voor alle andere lezers zal ik uitleggen wat die urban legend inhoudt: Parthonopeus-editeurs vinden vaak … [Lees meer...] overWederwaardigheden bij het editeren: een griezelige urban legend
Taalkunde als sleutel tot vroege middeleeuwen in nieuwe KANTL-publicatie
Taalkunde is een van de meest veronachtzaamde hulpwetenschappen voor de studie van de vroegste middeleeuwen. Een nieuwe publicatie van de KANTL brengt daar verandering in. In Lo, Donk, Horst houdt Academielid Jozef van Loon een pleidooi voor de herwaardering van de filologische taalkunde, maar ook voor een vernieuwde studie van de rijke hagiografische literatuur van de … [Lees meer...] overTaalkunde als sleutel tot vroege middeleeuwen in nieuwe KANTL-publicatie
Wederwaardigheden bij het editeren: al lang geleden verbrand
door Viorica Van der Roest Vorige keer in deze serie vertelde ik over het fragment dat van Bonn Bad Godesberg naar Berlijn verhuisde. Daar, in Berlijn, heb ik het inmiddels ook gezien. Met het andere fragment dat kwijt was, is het helaas minder goed afgelopen. Het gaat om twee bladen uit het handschrift waar ook fragmenten van bewaard worden in Groningen en in Jena (H83D bij … [Lees meer...] overWederwaardigheden bij het editeren: al lang geleden verbrand
Wederwaardigheden bij het editeren: vertrokken zonder verhuisbericht
door Viorica Van der Roest Wanneer je een editie gaat maken van een fragmentarisch overgeleverde roman, wil je liever niet horen dat er fragmenten kwijt zijn. En als je het dan hoort, dan hoop je natuurlijk dat ze teruggevonden kunnen worden. Toen ik in kaart ging brengen waar de fragmenten van de Parthonopeus van Bloys allemaal bewaard werden, bleken de meeste gelukkig nog te … [Lees meer...] overWederwaardigheden bij het editeren: vertrokken zonder verhuisbericht
Wederwaardigheden bij het editeren – inleiding
door Viorica Van der Roest Wat kan er zo interessant zijn, vraagt u zich misschien af, dat iemand drie jaar geen tijd heeft om stukjes te schrijven voor Neerlandistiek.nl? Zulke dingen zijn natuurlijk uitermate zeldzaam, maar ik had een goed excuus: mijn proefschrift over de Middelnederlandse roman Parthonopeus van Bloys. Soms moet je je even, als het ware, begraven in de … [Lees meer...] overWederwaardigheden bij het editeren – inleiding
Column 101: Voer voor filologen: Tekstkritiek via de achterdeur, of hoe een Amsterdamse druk uit 1640 een (hardnekkige) fout in een Parijse druk van ca. 1510 kan verbeteren.
Door Willem KuiperNadat de arme 13-jarige Helena van Constantinopel aan een afgedwongen huwelijk met haar eigen vader ontkomen is door in het holst van de nacht met een schip te vluchten, gaat zij aan land nabij Sluis in (Zeeuws) Vlaanderen. Vlaanderen was toen nog woest en Saraceens en heette destijds Vautembron. Een lastig te begrijpen naam, ook voor middeleeuwers. Zelf houd … [Lees meer...] overColumn 101: Voer voor filologen: Tekstkritiek via de achterdeur, of hoe een Amsterdamse druk uit 1640 een (hardnekkige) fout in een Parijse druk van ca. 1510 kan verbeteren.
De neerlandistiek: een echt vak
Door Marc van OostendorpDe neerlandistiek, dát is pas een vakgebied! Dat is de strekking van een lekker dwars artikel van Gert-Jan Johannes in het nieuwe boek The Practice of Philology in the Nineteenth Century Netherlands. Johannes neemt er het ontstaan van de neerlandistiek voor zijn rekening, en komt tot een opvallende conclusie: we mogen dan tegenwoordig wel denken dat de … [Lees meer...] overDe neerlandistiek: een echt vak
