[a] Net als de [u] komt de klinker [a] in heel veel talen voor, bijvoorbeeld in de woorden mama en papa (of dada). Samen met de [i] vormen de [u] en de [a] de punten van de zogenoemde klinkerdriehoek:bron: Wikimedia … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (2): de [a]
fonologie
Klankencyclopedie van het Nederlands (1): [u]
Vanaf vandaag presenteert Neder-L af en toe en met onregelmatige tussenpozen afleveringen van de Klankencyclopedie van het Nederlands: we gaan alle klinkers en medeklinkers van onze taal stuk voor stuk behandelen. Omdat ik geen idee heb welke systematiek ik zou moeten volgen om een volgorde te bepalen, doe ik dat ook willekeurig. Daar gaan we. Ik schrijf de klankvorm van … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (1): [u]
De uitspraak van ‘lychee’
Hoe spreek je het woord lychee uit? Laten we zeggen dat je het 'correct' wil doen, wat moet je dan beginnen? In de eerste plaats: je erbij neerleggen dat er geen centrale autoriteit die over dit soort dingen beslist. Er is geen Groen Boekje voor de uitspraak. We moeten het dus een beetje voor onszelf uit zien te vissen. Ik geloof dat er in Nederland twee groepen zijn: … [Lees meer...] overDe uitspraak van ‘lychee’
Nog geen spoor van het verdwijnen van de slot-n
In Onze Taal (2012:138) schrijft Marc van Oostendorp: “De uitspraak zonder slot-n is duidelijk de standaard geworden in de grootste delen van Nederland.” (Zie ook dit stukje waarop het artikel in Onze Taal gebaseerd is.) Dat strookt niet met wat we in recent onderzoek vonden voor de slot-n van meervouden zoals druiven. Om de invloed van de spelling uit te sluiten, gebruikten we … [Lees meer...] overNog geen spoor van het verdwijnen van de slot-n
F en v
In het Taalportaal proberen we alle beschikbare wetenschappelijke kennis vast te leggen over het Nederlands. Dat gaat soms over subtiliteiten. Wat is precies het verschil tussen een f en een v in het Nederlands? Je zou soms bijna denken dat het er niet is. Bij veel sprekers — vooral die uit de Randstad, maar zeker niet alleen maar bij hen — valt het verschil bijna niet te … [Lees meer...] overF en v
Wat betekent een zachte g?
Vandaag gaan we in Maastricht vieren dat Leonie Cornips, mijn collega aan het Meertens Instituut, de komende paar jaar aan de universiteit in haar geboortestreek verbonden is. Ze aanvaardt er vandaag het ambt van hoogleraar Taalcultuur in Limburg. Voorafgaand aan haar oratie heeft ze een klein congresje georganiseerd, waar ik ook iets mag vertellen. Mijn onderwerp wordt de … [Lees meer...] overWat betekent een zachte g?
Polder-Tilburgs
Langzaam zijn de dialecten aan het verpolderen. Dat blijkt uit de rap die hierboven staat: het Poldernederlands heeft ook nu ook minstens één stadsplat bereikt. … [Lees meer...] overPolder-Tilburgs
Marten Toonders lettergrepen
Marcel Möring noemde Marten Toonder gisteren in NRC Handelsblad 'misschien de grootste schrijver van de afgelopen honderd jaar'. Hoog tijd dus voor onderzoek! Onder andere Laurens Jz. Coster besteedde aandacht aan de honderdste verjaardag van de taalmeester, met een van Toonders wonderlijke nonsensverzen: … [Lees meer...] overMarten Toonders lettergrepen
Een vriendin die meeuwpje zegt
Foto: Ebelien Wie wil er geen vriendin die meeuwpje zegt? Ik had eerder deze week de p nog niet tot de saaiste medeklinker van het Nederlands uitgeroepen of de weetjes en feitjes buitelden binnen. Het interessantst vond ik wat Marcel Plaatsman via Twitter meldde: M'n vriendin zegt dingen als "mouwpje". … [Lees meer...] overEen vriendin die meeuwpje zegt
Een heel dun boek over de p
Wanneer ik genoeg papier had, zou ik een encyclopedie uitgeven over de klanken van het Nederlands, met voor iedere klinker en medeklinker een apart deel: een boek over de harde en de zachte g, een boek over de lange aa uit slaap, een boek over de b in bal en een extra dik boek over de toonloze e ('sjwa') in slappe. U denkt dat ik overdrijf, maar over ieder van die klanken valt … [Lees meer...] overEen heel dun boek over de p
Jacht op de slot-n!
Ik verzamel woorden waarvan je de slot-n móét uitspreken, zelfs als je niet uit Groningen komt. Ik heb er na jaren zoeken pas twee, maar ik geef de moed niet op. Behalve noorderlingen kunnen de meeste Nederlandstaligen jongen op twee manieren zeggen: mét een slot-n of zonder (jonge). Je hoort daarbij een beetje te mengen volgens onbekend recept: als je de hele tijd jongen zegt … [Lees meer...] overJacht op de slot-n!
Koop hier een makkelijke naam
Heeft u al bedacht hoe u de Nederlandse industrie vooruit gaat helpen? Ik wel! Wanneer de regering haar plannen doorzet, wordt het over een paar jaar moeilijk nog geld te krijgen voor onderzoek dat niet op de een of andere manier nuttig is — waarbij 'nuttig zijn' betekent: geld opleveren voor het bedrijfsleven. Welnu, ik ben er uit: ik ga namen beoordelen. … [Lees meer...] overKoop hier een makkelijke naam
De ontdekking van de Limburgse korte i
Dit jaar was een klein beetje een Willy Dols-jaar. Dit jaar vierden we de honderdste geboortedag van deze Limburgse taalgeleerde, die zelf overigens maar 33 keer zijn verjaardag heeft mogen vieren voor hij in 1944 omkwam in een Duits kamp. Dols' streekgenoot Lei Limpens publiceerde dit jaar een mooie biografie over Dols, die u overigens nog steeds kunt bestellen. Ik vatte dat … [Lees meer...] overDe ontdekking van de Limburgse korte i
De geeuw van de lil
Ik zat op een terras margarita's te drinken met iemand die 'gil' hetzelfde uitsprak als 'geeuw', maar die tegelijkertijd een duidelijk verschil beweerde te horen tussen het woord 'verst' dat 'meest ver' en het woord dat 'meest vers' betekende. Dat is voor mij precies andersom. Mensen zoals mijn vriend zullen volgens mij de fonologie van het Nederlands weer interessant maken. … [Lees meer...] overDe geeuw van de lil
Phonological reality
Ik heb onlangs een reis gemaakt door de aardlagen van Nederland. Op verschillende plaatsen -- nabij Rotterdam, in de Waddenzee vlak onder Schiermonnikoog, in het Mergelgebied -- groef ik een gat van enkele kilometers diep, en vervolgens trok ik een stuk door een olieveld of volgde ik een steenlaag. Een vriend van mij is programmeur bij een geologische dienst en hielp me de reis … [Lees meer...] overPhonological reality
Sittardse diftongering
Door Marc van Oostendorp Als er één taalkundig leven verfilmd moet worden, is het dat van Willy Dols. Een lange film hoeft het niet te worden. Dols schreef vlak voor de oorlog een proefschrift bij Jac. van Ginneken over diftongering in het Sittards. Van Ginneken vond dat proefschrift briljant, en hij probeerde zijn leerling al voor de verdediging een baan te bezorgen. Sterker … [Lees meer...] overSittardse diftongering
Theo Welpen
Onverhoeds haalde de man die in de trein tegenover me zat het laatste nummer van Nederlandse Taalkunde tevoorschijn. Ik keek nog eens goed: ik wist zeker dat ik deze man nog nooit op de TiN-dag had gezien. Kennelijk had hij in de gaten dat ik hem bespiedde want hij keek op en glimlachte. 'Het nieuwste nummer van Nederlandse Taalkunde,' zei ik. 'Ja', zei hij. 'Kent u dat blad?' … [Lees meer...] overTheo Welpen
Analytische fonologie
Nederlanders hebben een onverzadigbare belangstelling voor hun moedertaal. Een andere conclusie valt niet te trekken voor degene die zelfs maar met een schuin oog de Internet-discussiegroep nl.taal volgt. Vooral de fonologie mocht zich de afgelopen weken in een overstelpende belangstelling verheugen, sinds er iemand was die een nieuwe 'fonologische' spelling voorstelde. … [Lees meer...] overAnalytische fonologie
