Onverwachte taalvragen in de Nationale Wetenschapsagenda (2) Door Marc van Oostendorp Er zijn voor een taalkundige soms verrassende vragen ingediend bij de Nationale Wetenschapsagenda. Zoals: Hoeveel Nederlands hebben we al gebruikt? 'Banket' en 'stoet' zijn Nederlandse woorden, 'stulika' en 'oproom' zijn (waarschijnlijk) geen Nederlandse woorden, maar zouden het kunnen … [Lees meer...] overHoeveel Nederlands hebben we al gebruikt?
fonologie
Twee soorten klinkers
Door Marc van OostendorpMijn zondagochtendcollege gaat deze week over de twee soorten klinkers van het Nederlands. … [Lees meer...] overTwee soorten klinkers
Voor op de grill, da’s helemaal niet veel
Door Marc van OostendorpDe verkleuring van de Nederlandse klinkers is inmiddels een nieuw stadium ingetreden: dat van het rijm. Zo gaat het in de geschiedenis van de taal: klinkers beginnen steeds meer op elkaar te lijken, maar pas als mensen gaan vinden dat twee woorden op elkaar rijmen kun je zeggen dat ze echt gelijk zijn aan elkaar.Dat stadium heeft de ee voor de … [Lees meer...] overVoor op de grill, da’s helemaal niet veel
Het begin van het Nederlandse woord
Door Marc van OostendorpMijn zondagse minicollege gaat vandaag over de medeklinkers aan het begin van het woord. … [Lees meer...] overHet begin van het Nederlandse woord
Lettergreep
Door Marc van OostendorpOp deze zondagochtend geef ik een minicollege op video over de Nederlandse lettergreep. … [Lees meer...] overLettergreep
Is ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?
Door Marc van OostendorpDezer dagen ben ik in Lublin voor een congres over fonologie. Zo hoor je nog eens wat, bijvoorbeeld over de klank [au].Mijn collega John Harris uit Londen gaf een lezing, waarin hij liet zien dat allerlei klankveranderingen in het Engels er in de loop van de tijd voor hebben gezorgd dat die klank alleen maar voorkomt voor een klank die je maakt met … [Lees meer...] overIs ‘pauk’ raarder dan ‘paus’?
Het verband tussen hè en hé.
Door Marc van Oostendorp Waarom zeg je 'hé Susanne!' als Susanne binnenkomt? Volgens een nieuw artikel van Gertjan Postma en Tobias Scheer is dat om de wereld te repareren. Het artikel gaat in eerste instantie niet over hé, maar over hè. Postma en Scheer zeggen dat dit woord drie licht van elkaar verschillende betekenissen kan hebben: Richard: Dat klopt, want … [Lees meer...] overHet verband tussen hè en hé.
Limburgs in triolen
Vandaag verschijnt het boek Het dorp en de wereld. Over dertig jaar Rowwen Hèze, onder redactie van Leonie Cornips en Barbara Beckers. Het onderstaande artikel is een voorpublicatie uit dit boek.Door Marc van OostendorpZo expliciet als Guus Meeuwis (kedeng kedeng kedeng kedeng) doen weinig artiesten het, maar aan veel populaire muziek ligt hetzelfde strakke ritme ten … [Lees meer...] overLimburgs in triolen
Waarom zegt Vlaanderen e[gz]amen en ta[ks]eren?
Door José CajotMarc van Oostendorps bijdrage in Neder-L over zijn uitspraak e[gz]amen i.p.v. e[ks]amen inspireerde mij om nader in te gaan op de uitspraak van het woord ‘examen’ e.a. in Vlaanderen – zonder daarbij hier een oordeel over de uitspraak in Nederland te … [Lees meer...] overWaarom zegt Vlaanderen e[gz]amen en ta[ks]eren?
Je kunt een hetero herkennen aan zijn klinkers
Door Marc van Oostendorp Zeg me willekeurig wat en ik zal u zeggen wie u bent. Je kunt uit één gesproken zin al een enorme schat aan gegevens halen. Ja, die zin heeft waarschijnlijk een inhoud, maar die inhoud is meestal maar een fractie van alle informatie. Aan de stem hoor je van alles over de emotionele staat van die persoon (is zij boos of is hij verdrietig?), … [Lees meer...] overJe kunt een hetero herkennen aan zijn klinkers
Ik zeg ek[z]amen!
Door Marc van Oostendorp Het goede van voor de radio komen is dat er dan tenminste weleens mensen naar je luisteren. Jarenlang heb ik rondgelopen met een tikkende tijdbom voor de fonologische theorie in mijn taalsysteem zonder dat ik het wist. Maar ik was maandag nog niet voor de radio om over de eindexamens te praten of ik werd er via Twitter door verschillende mensen … [Lees meer...] overIk zeg ek[z]amen!
Dahag
Marc van Oostendorp komt ervoor uit dat hij een Hollander is en verbaast zich over de manier waarop hij mensen groet. (De video staat hier.) … [Lees meer...] overDahag
Ik ga naar srool
Door Ton GoemanMijn kleindochter is nu bijna 5 jaar en ze zit in de eerste groep op een basisschool, ergens in Amsterdam. Ze heeft een eigenaardige uitspraak van de consonantcluster aan het woordbegin, die ze consequent toepast. Haar broertje doet dat niet. Ze heeft het ook niet van haar vader en moeder, en ik kan me niet herinneren dat haar moeder ooit zo praatte op de … [Lees meer...] overIk ga naar srool
Waarom Nederlands studeren in Berlijn?
Door Marc van OostendorpEen gesprek met de Berlijnse neerlandica Anna Kirstein over haar redenen om Nederlands te studeren in Berlijn.(Hier staat de video.) … [Lees meer...] overWaarom Nederlands studeren in Berlijn?
De spook-t van Lier
Door Marc van OostendorpEen speling van het lot bracht me naar Lier, een charmant stadje in de buurt van Antwerpen en iedere rechtgeaarde taalkundige denkt dan even aan de spook-t van die stad, sinds Didier Goyvaerts daar in 35 jaar geleden een artikel over publiceerde.In Lier spreken ze, net als in veel andere plaatsen in ons taalgebied de t aan het eind van allerlei … [Lees meer...] overDe spook-t van Lier
Hoe zeggen we ‘suiker’?
door Jan Stroop (Dit is de uitwerking van de presentatie die ik op 15 december 2013 te Roosendaal gehouden heb, in 't kader van de expositie 'Suikergoed'.) Van ’t woord suiker bestaan in de Nederlandse dialecten minstens negen verschillende uitspraken: suiker, suker, sökker, soiker, seuker, soeker, soker, sokker en sukker. En ze gaan allemaal terug op één oervorm. De … [Lees meer...] overHoe zeggen we ‘suiker’?
Het Limburgs is als middeleeuws Engels
Door Marc van OostendorpEen gesprek dat ik eerder deze week hield met Ben Hermans van het Meertens Instituut (en de Vrije Universiteit) over waarom het belangrijk is om Limburgse dialecten te bestuderen, en waarom deze dialecten meer lijken op middeleeuws Engels dan op het Chinees. … [Lees meer...] overHet Limburgs is als middeleeuws Engels
Waarom Abruzzo zo mooi is: Umlaut
Door Marc van OostendorpIn de video van deze week leg ik uit waarom Abruzzo zo'n mooie streek is. Ik schreef ook een wetenschappelijk artikel over metafonie. … [Lees meer...] overWaarom Abruzzo zo mooi is: Umlaut
Rrrraarrrr!
Door Marc van OostendorpWij mensen praten in lettergrepen en streven daarbij altijd naar de eenvoudigste. Dat merk je aan de uitspraak van de r.(Hier is de video wanneer hij hierboven niet verschijnt.) … [Lees meer...] overRrrraarrrr!
Dikaboepotigak
Door Marc van OostendorpWat je ook kunt doen: mensen opsluiten in een kale ruimte met alleen een hoofdtelefoon, en dat ze dan moeten luisteren naar een fantasietaal: Dikaboepotigak. En dat ze dan moeten ontdekken hoe ze die stroom klanken dan in gedachten in woorden opdelen.De wetenschap kan daar een voorspelling over doen: relatief veel mensen zullen een grens leggen tussen de … [Lees meer...] overDikaboepotigak
De ij van Constantijn
Door Marc van OostendorpMijn zondagse video gaat deze week over de uitspraak van de ij. … [Lees meer...] overDe ij van Constantijn
Wat was er eerder: de harde g of de zachte?
Door Marc van Oostendorp In deze video beantwoord ik vanuit het Beatrixpark in Amsterdam de vraag welke g er eerder was, de harde of de zachte. … [Lees meer...] overWat was er eerder: de harde g of de zachte?
‘Kral’ is een woord, ‘rkal’ zijn wat letters, zegt ons brein
Door Marc van OostendorpHoe zit ik in jullie hoofd? Waarschijnlijk in ieder geval voor een deel als een verzameling instructies aan je tong, en de spiertjes in je wangen en lippen: m-a-r-k. Dat blijkt uit allerlei onderzoek: wanneer je mensen woorden laat lezen, lichten er delen van de hersenen op die je gebruikt om je spieren onder controle te houden.Sommige taalkundigen en … [Lees meer...] over‘Kral’ is een woord, ‘rkal’ zijn wat letters, zegt ons brein
Taalklanken: meer Lego dan Playmobiel
Door Marc van OostendorpHoe leren kinderen de klanken van hun taal? Als Nederlands kind moet je bijvoorbeeld in ieder geval de volgende medeklinkers leren: p, b, t, d, k, f, v, s, z, g, h, m, n, ng, r, l, j, w. Je moet die klanken leren herkennen én met je tong en lippen leren maken, en dit alles zonder dat je daar veel instructie voor je krijgt (ja, je tante die gehurkt … [Lees meer...] overTaalklanken: meer Lego dan Playmobiel
De R komt uit de kast
Door Marc van OostendorpAan het eind van zijn proefschrift dat helemaal gaat over de [R] voor het Nederlands – dat is mijn favoriete soort boeken – haalt de Utrechtse geleerde Koen Sebregts onze Amerikaanse collega William Labov aan die taalwetenschappers indeelde naar de plaats waar ze hun werk deden: in de bibliotheek, het oerwoud, de studeerkamer, het laboratorium of op … [Lees meer...] overDe R komt uit de kast