Door Marc van Oostendorp Dat wij hier vanuit Leiden en Amsterdam een weblog maken in het Nederlands en niet in het Duits, dat had je tweeduizend jaar geleden toch ook niet kunnen zien aankomen. Er was in die tijd weinig reden om aan te nemen dat wij zouden vinden dat we een andere taal spreken dan de Dusseldorpers, terwijl de laatsten op hun beurt dan wél weer dezelfde taal … [Lees meer...] overFast auß dem Holländischen
historische taalkunde
Recensie: Jozef van Loon, Historische fonologie
door Michiel de VaanHet handzame Historische Fonologie van het Nederlands, dat Jozef van Loon in 1986 uitgaf bij Acco in Leuven, was voor de geschiedenis van het Nederlands het enige in zijn soort. Een overzichtelijke bespreking van de belangrijkste klankveranderingen tussen het Proto-Germaans en het heden, met veel aandacht voor de structurele evolutie van klinker- en … [Lees meer...] overRecensie: Jozef van Loon, Historische fonologie
Hoe mensen taal veranderen
Door Marc van OostendorpEr is een nieuw tijdschrift: het Journal of Historical Sociolinguistics! De eerste nummers zijn gratis online te lezen. Hoera!'Historische sociolinguistiek' is een vreemde term. Een van de grote wonderen van de menselijke taal is dat ze nooit stil staat. Geen enkele menselijke taal werd ooit op precies dezelfde manier gesproken door oma als door … [Lees meer...] overHoe mensen taal veranderen
Vacature: Universitair docent Historische taalkunde, Universiteit Leiden
De BA-opleiding Nederlandse Taal en Cultuur en de MA-opleiding Neerlandistiek aan de Universiteit Leiden zoekt met ingang van 1 augustus 2015 een docent Historische taalkunde van het Nederlands. De werkzaamheden bestaan uit:Het verzorgen van Bachelor- en Mastercolleges over de geschiedenis van het Nederlands, taalverandering en taalvariatie in heden en verleden;Het begeleiden … [Lees meer...] overVacature: Universitair docent Historische taalkunde, Universiteit Leiden
19 December 2014: Historical sociolinguistics: (inter)national perspectives
Op 19 december 2014 zal Marijke van der Wal, hoogleraar Geschiedenis van het Nederlands aan de Universiteit Leiden, haar afscheidscollege geven. Voorafgaand daaraan organiseren het Leiden University Centre for Linguistics en de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur het afscheidssymposium ‘Historical sociolinguistics: (inter)national perspectives’.Programma13.30 Terttu … [Lees meer...] over19 December 2014: Historical sociolinguistics: (inter)national perspectives
Romaans aan de Rijn: enkele Romeinse plaatsnamen in Nederland
Door Peter Alexander KerkhofUniversiteit LeidenRomeinen in NederlandOp school leert iedere Nederlander dat er Romeinen in Nederland zijn geweest. Het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden herbergt prachtige sporen van deze vroegere aanwezigheid: van sarcofagen tot votiefaltaren, van sieraden tot zelfs een vergulde helm. Rond het begin van onze jaartelling richtten Romeinen aan de … [Lees meer...] overRomaans aan de Rijn: enkele Romeinse plaatsnamen in Nederland
Oratie Nicoline van der Sijs: digitale technologie in historisch-taalkundig onderzoek
Op donderdag 27 maart 2014 houdt Nicoline van der Sijs haar oratie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, onder de titel De voortzetting van de historische taalkunde met andere middelen. Van der Sijs is sinds januari 2013 hoogleraar Historische taalkunde van het Nederlands in de digitale wereld aan de Radboud Universiteit.In haar oratie laat Nicoline van der Sijs zien hoe … [Lees meer...] overOratie Nicoline van der Sijs: digitale technologie in historisch-taalkundig onderzoek
De doorbraak van niks
Door Marc van OostendorpIk schrok even op toen ik vanochtend het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde las. Temidden van een interessante discussie over de vraag of zullen nu wel of niet een hulpwerkwoord van toekomstige tijd is, schrijft Ronny Boogaart ineens plompverloren:Maar V&B; doen iets anders. Voor hen heeft de toekomstlezing van zinnen met … [Lees meer...] overDe doorbraak van niks
Gratis app: Vogala
De op initiatief van Frits van Oostrom ontwikkelde gratis app Vogala wekt bekende middeleeuwse Nederlandse teksten tot leven. Van 'Hebban olla vogala nestas hagunnan' uit de elfde eeuw via Van den vos Reynaerde, bijbelteksten, liederen (bijvoorbeeld over de moord op Floris V) tot aan mystieke visioenen van Hadewijch. Ook het Oudfries en het Limburgs van Hendrik van Veldeke … [Lees meer...] overGratis app: Vogala
Al lezende in Ogier van Denemerken – 27
Al lezende in Ogier van Denemerken – 27 : Ghevee Amand Berteloot In Al lezende 6 : Van ruggen en rotsen hebben we een passage uit het begin van OvD geciteerd, waarin verteld wordt dat Gautier vanop een rots gadeslaat hoe zijn oom Namels door Buteram en twee andere Sarraceense koningen wordt achtervolgd:An einen ruck kam er geritten,Da er sahe sinen ohemNaymelsen vil sere … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 27
Al lezende in Ogier van Denemerken – 26
Al lezende in Ogier van Denemerken – 26 : Tontonoys en andere Franse woorden Amand Berteloot Evenals het Mnl. heeft ook het Mhd. talrijke begrippen uit de ridderwereld uit het Frans ontleend. Dat maakt het voor LuFl makkelijk een aantal woorden te identificeren. Mnl. ‘glavie’ (“speer, speerpunt”) b.v. heeft hij met zekerheid steeds herkend en begrepen. In de verzen 2099, 2897 … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 26
Al lezende in Ogier van Denemerken – 25
Al lezende in Ogier van Denemerken – 25 : Meer verdwaalde verzenAmand BertelootGaandeweg het verhaal gaat OVD, dat als een realistische vertelling begon, steeds meer sprookjesachtige en fantastische trekken krijgen. In de verzen 18421-18990 leert de lezer een zeer speciaal koppel kennen: Cordragoen en Herpijn. De eerste is een reus met drie kinnen en twee neuzen, vier armen en … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 25
Vacature: 50% praktijkassistent (historische) Nederlandse Taalkunde, Universiteit Gent, jan-aug 2014
Aan de vakgroep Taalkunde van de Universiteit Gent, afdeling Nederlands, is er een vacature voor:een deeltijds (50%) interimaris-praktijkassistent (historische) Nederlandse taalkunde voor de periode 01.01.2014 tot 31.08.2014.Profiel van de kandidaat:Houder zijn van het diploma van licentiaat of Master in de Taal- en Letterkunde met afstudeerrichting Nederlands, van Master in de … [Lees meer...] overVacature: 50% praktijkassistent (historische) Nederlandse Taalkunde, Universiteit Gent, jan-aug 2014
Boekpresentaties bij de KANTL
In oktober worden er in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) in Gent twee nieuwe boeken gepresenteerd: een teksteditie van het Snoeijmes der Vlaemsche Tale door Rik Vosters en Gijsbert Rutten op maandag 7 oktober 2013 en De spiegel van Alexander, een postume essaybundel van Christine d’Haen, op donderdag 10 oktober 2013. … [Lees meer...] overBoekpresentaties bij de KANTL
De Melkheul
Door Viorica Van der RoestGeïnspireerd door het nieuwe boek van Tanneke Schoonheim, Langs Leidse Stegen, dat afgelopen zaterdag door Marc van Oostendorp besproken werd, ben ik weer eens met frisse blik naar de straat- en steegnamen in mijn eigen woonplaats gaan kijken. De meeste mensen kennen Gorinchem vooral als decor van de file op de A27, maar wanneer u daar nou weer eens … [Lees meer...] overDe Melkheul
De identiteitscrisis van de paprika
Door Viorica Van der RoestEen tijdje geleden werd er een aflevering van de Keuringsdienst van Waarde uitgezonden over paprikapoeder. De presentatoren gingen op zoek naar de paprika’s waar dat poeder van gemaakt wordt. Bij hun bezoekjes aan allerlei buitenlandse paprikaleveranciers ontstond, zoals ze zelf op hun website schrijven, een Babylonische spraakverwarring. Want volgens … [Lees meer...] overDe identiteitscrisis van de paprika
Een cursus Euraziatisch voor Afrikanen
Door Gaston DorrenHet is goed dat journalisten over wetenschap schrijven. Kun je tenminste nog eens lachen. Zeker als ze over taalkunde schrijven.Eergisteren deed bioloog Mark Pagel een taalkundige bewering die hem – als hij gelijk heeft – beroemd kan maken. Hij meent 23 woorden te hebben gevonden die we zó vaak in de mond nemen dat ze extreem stabiel zijn. Ze veranderen wel … [Lees meer...] overEen cursus Euraziatisch voor Afrikanen
Al lezende in Ogier van Denemerken – 19
Al lezende in Ogier van Denemerken – 19 : Vluchtende dieren en vlijtige erwtenAmand BertelootNadat Charloot, de zoon van Karel de Grote, Ogiers zoon Boudijn, die als gijzelaar aan het hof verblijft, na een conspiratorisch overleg met de aartsverraders Macharijs van der Losane, Guweles, Berengier en Hardreit, met een schaakbord de schedel heeft ingeslagen, probeert Karel alles … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 19
Onze Taalfout
door Gaston DorrenHet Nederlandse naamvalssysteem is ongeveer zo actueel en relevant als het Indisch koloniaal recht of dat klassieke kookboek, ‘Heerlycke recepten met dodovleesch en -eiers’. De naamvallen zijn (buiten de voornaamwoorden) niet alleen in onbruik geraakt; wat er nog van over is, wordt niet meer begrepen.Ter illustratie, om niet te zeggen ten bewijze, wil ik hier … [Lees meer...] overOnze Taalfout
Ogier van Denemerken : hoofdstukken 151-160
Ogier van DenemerkenHertaling van het Middelnederlandse epos naar de Middelhoogduitse Ogier von Dänemark,zoals bewaard gebleven in handschrift Heidelberg CPG 363,door Amand Berteloot.Hoofdstukken 151-160(regels 10002-11125)Verantwoording van de editie … [Lees meer...] overOgier van Denemerken : hoofdstukken 151-160
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 61
Een schoone ende amoruese historie van Ponthus ende die schoone Sydonie, welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 61
Al lezende in Ogier van Denemerken – 18
Al lezende in Ogier van Denemerken – 18 : Ontzien Amand Berteloot Het Germaanse prefix ‘ant-‘ is alleen in het woord ‘antwoord’ in zijn originele vorm bewaard gebleven. In het Nederlands vinden we het meestal terug in de vorm ‘ont-‘, terwijl het Duits gewoonlijk ‘ent-‘ gebruikt. Met dit prefix worden in de regel werkwoorden afgeleid van andere werkwoorden, b.v. ‘ontstaan’ van … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 18
Waar kwam het Proto-Indo-Europees vandaan?
door Viorica Van der Roest Onderzoekers van het Massachucetts Institute of Technology hebben deze week in het blad Frontiers in Psychology geopperd dat de mens 50.000 tot 80.000 jaar geleden eerder leerde zingen dan praten. Toen het Proto-Indo-Europees (PIE) ontstond, was de mens dat stadium van zingen natuurlijk al lang voorbij. Lange tijd was de consensus, op basis van … [Lees meer...] overWaar kwam het Proto-Indo-Europees vandaan?
Ogier van Denemerken : hoofdstukken 141-150
Ogier van Denemerken Hertaling van het Middelnederlandse epos naar de Middelhoogduitse Ogier von Dänemark, zoals bewaard gebleven in handschrift Heidelberg CPG 363, door Amand Berteloot. Hoofdstukken 141-150 (regels 9063-10001) Verantwoording van de editie … [Lees meer...] overOgier van Denemerken : hoofdstukken 141-150
Al lezende in Ogier van Denemerken – 17
Al lezende in Ogier van Denemerken – 17 : De chronologie van Ogier van Denemerken Amand Berteloot Is het belangrijk te weten wanneer een werk ontstaan is? Voor literatuurhistorici zeker, daarom stellen we deze vraag hier ook aan de orde. Maar in een geval als OvD, waar de tekst zelf vol onzekerheden zit, is de kwestie nog dringender dan elders. Een voorbeeld voor wat er kan … [Lees meer...] overAl lezende in Ogier van Denemerken – 17
