Over enkele regels van Lucebertdoor Gert de JagerWie door Brabant of Limburg rijdt, komt ze bijna altijd tegen en wie er is opgegroeid, kent ze zeker: de immense gebouwencomplexen waar tot diep in de jaren vijftig de monnikspijen ruisten en de kappen van de nonnen niet gesteven genoeg konden zijn. Scholen zijn het geworden, appartementencomplexen, bedrijfsruimtes voor de … [Lees meer...] overDe duivel, misschien wel
literatuurgeschiedenis
Kloos omdat het moet? Literatuurgeschiedenis in academisch onderzoek en onderwijs
Vrijdag 16 mei, Universiteit Leiden, Lipsius (Cleveringaplaats 1), zaal 003, 14.30-17.00 uur Sprekers: Frits van Oostrom, Jacqueline Bel, Thomas Vaessens, Ralf Grüttemeier, Inger Leemans en Gert-Jan Johannes. Voorzitter: Yra van DijkWaarom weet iedere student Nederlands wie Kloos was, maar kent vrijwel niemand Melati van Java? Waarom bespreken we wel de roman Turks Fruit in … [Lees meer...] overKloos omdat het moet? Literatuurgeschiedenis in academisch onderzoek en onderwijs
Het positieve aan Wilders
Door Bart FM DroogHet gezwets van de heer Wilders, eerder deze week in ‘s-Gravenhage, is van positieve invloed geweest op zowel de Nederlandse samenleving als op de literatuur en de literatuurgeschiedenis. De samenleving heeft zich massaal en zonder voorbehoud voor, naast en achter de burgers van Marokkaanse afkomst geschaard. Dat is zonder meer positief te noemen. … [Lees meer...] overHet positieve aan Wilders
Aza! Wereldvrede door techniek en liefde (1908-1915)
Door Bart FM DroogEen obscure dichtbundel voor een huwelijksjubileum uit 1908 leidde me naar enkele opmerkelijke brochures (?) van dezelfde auteur, Hendrik Johannes van der Leeuw, die zich ook wel H.J. van der Leeuw-Langnese noemde (die tweede achternaam was de achternaam van zijn vrouw Eleonora). Let op de jaartallen:H.J. van der Leeuw. Causerie over luchtvaartgevolgen anno … [Lees meer...] overAza! Wereldvrede door techniek en liefde (1908-1915)
Lees Mei
Door Bas JongenelenDe vrijdag voor de kerstvakantie bespraken mijn studenten en ik Mei van Gorter (timing is everything in comedy). Uiteraard ging het over sensitivisme, estheticisme, l’art pour l’art en Kloos & Perk. Een ander punt was de indeling op hoofdgenre: hebben we te maken met epiek of lyriek? Bij epiek zijn er gebeurtenissen en verstrijkt er tijd, bij lyriek gaat het … [Lees meer...] overLees Mei
Een literaire ruzie in 1660
Titelpagina van de Princelycke lof-dichten. Den Haag, Koninklijke Bibliotheek.Door Bas JongenelenIn de Koninklijke Bibliotheek wordt een dun boekje uit 1660 bewaard: Princelycke lof-dichten met gheluck-wenschen ende liedekens, gherymt door de vry lief-hebbers van den Wijngaert, onder den tytel van Groyen en Bloyen tot Brussel. Toe ghe-eyghent aen Joannes Van Laer, prins vande … [Lees meer...] overEen literaire ruzie in 1660
Frits van Egters: ‘Povera te’
Over een literatuurgeschiedenis in het ItaliaansDoor Marc van OostendorpZonder Italië zou de huidige Nederlandse literatuur niet hebben bestaan. Zonder de invloed van Petrarca op P.C. Hooft, zonder de reizen van Louis Couperus in dat land, zonder het onderdak dat Genua bood aan Ilja Pfeijffer, had de vaderlandse letterkunde er heel anders uit gezien. Constantijn Huygens schreef … [Lees meer...] overFrits van Egters: ‘Povera te’
Juryrapport Gerrit Komrij-prijs 2013
De tweede Gerrit Komrij-prijs gaat naar Rick Honings en Peter van Zonneveld voor hun biografie van Willem Bilderdijk: De gefnuikte arend (Uitgeverij Prometheus / Bert Bakker, Amsterdam). De werken van Bilderdijk worden tegenwoordig eigenlijk niet meer gelezen, en ook de man zelf is min of meer vergeten. Met deze biografie wordt recht gedaan aan de vreselijke man die Bilderdijk … [Lees meer...] overJuryrapport Gerrit Komrij-prijs 2013
Prijsvraag bij boekpresentatie ‘Worm en donder’
Op 12 december 2013 verschijnt bij Uitgeverij Bert Bakker/Promotheus Worm en donder, deel IV in de reeks Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur, geschreven door Inger Leemans en Gert-Jan Johannes. Worm en donder beslaat de periode 1700-1800.Ter gelegenheid van de boekpresentatie roepen de auteurs, geheel in de geest van het achttiende-eeuwse sociabiliteitsideaal, een … [Lees meer...] overPrijsvraag bij boekpresentatie ‘Worm en donder’
Literatuurgeschiedenis als geologisch landschap
Door Marc van OostendorpStel dat je een grote stapel onbekende romans zou moeten sorteren in boeken die in 1950, 1975 en 2000 verschenen zijn. Iemand die een beetje gelezen heeft, zou die taak vermoedelijk met redelijk succes kunnen uitvoeren. Waar ligt dat aan? Waarom heeft de Nederlandstalige letterkunde nu een andere toon en inhoud dan die van zestig jaar geleden? Dat ligt … [Lees meer...] overLiteratuurgeschiedenis als geologisch landschap
De Muze-reeks
Ongekend hoge oplages voor poëziebloemlezingenDoor Bart FM DroogTijdens de Boekenweken 1949-1964 verscheen naast het Boekenweekgeschenk ook een speciale poëziebloemlezing 'voor de jeugd', die 'voor 'weinig geld' te koop was. De zestien in deze serie verschenen titels staan bekend als de Muze-reeks. Nu klopt het niet helemaal dat ze speciaal voor de jeugd gemaakt waren. De … [Lees meer...] overDe Muze-reeks
Ik wou dat ik twee hondjes
Nieuwe ontwikkelingen Tot enkele dagen geleden dacht men dat Spleen (een van de bekendste Nederlandse gedichten uit de 20ste eeuw, aan Godfried Bomans (1913-1971) toegeschreven maar door Michel van der Plas (1927-2013) in of vóór 1954 gemaakt) een variatie was op het Duitstalige gedicht Ballade der großen Müdigkeit van de Oostenrijkse schrijver Friedrich Torberg (1908-1979). De … [Lees meer...] overIk wou dat ik twee hondjes
Realistisch frame (slot)
Gert de Jager Merkwaardig in Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur van Thomas Vaessens is dat er iets ontbreekt wat doet denken aan zijn framebegrip en in de jaren tachtig furore maakte in de literatuurwetenschap: het concept literatuuropvatting. Het werd min of meer gelijktijdig geïntroduceerd door J.J. Oversteegen en Hugo Verdaasdonk - door de eerste in zijn … [Lees meer...] overRealistisch frame (slot)
Realistisch frame (6)
Gert de Jager Afkomst van Den Brabander volgens het modernistische frame en dus als een perfect mechaniekje. Wat valt er te zien? Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten … [Lees meer...] overRealistisch frame (6)
Realistisch frame (5)
Gert de JagerTwee soorten lezers. De lezers van literatuur die in de afgelopen tweehonderd jaar bij hun lectuur in totaal vijf frames hebben ingezet: historische lezers. En de lezers tot wie Thomas Vaessens zich richt in Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur en die de frames kunnen gebruiken als ‘productieve leesstrategie’. Die laatste lezers, door Vaessens … [Lees meer...] overRealistisch frame (5)
Fouten, misgrepen en tekortkomingen
Heibel in de literatuurwetenschapDoor Marc van OostendorpVan sommige recensies van boeken die je zelf gelezen hebt, kijkt een mens op. Voor mij was het venijnige artikel dat Jaap Goedegebuure schreef over Thomas Vaessens in Trouw van dit weekeinde, een voorbeeld. Ging dat wel over hetzelfde boek dat ik gelezen had?De lezer van dit weblog weet inmiddels wel dat Thomas … [Lees meer...] overFouten, misgrepen en tekortkomingen
Realistisch frame (4)
Gert de Jager Wat voorafging: Vijf ‘frames’, cognitieve schema’s die bepalen hoe we de wereld zien, hebben de afgelopen tweehonderd jaar een belangrijke rol gespeeld in de literatuurgeschiedenis. Aldus Thomas Vaessens in zijn Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur. Of en in hoeverre daar iets voor te zeggen valt, zou moeten blijken aan de hand van het gedicht … [Lees meer...] overRealistisch frame (4)
Realistisch frame (3)
Gert de Jager Opvallend aan Vaessens’ romantische frame is dat het zo lijkt op het realistische frame. In plaats van de realistische tegensteling tussen ‘menselijk’ en ‘onmenselijk’ hebben we nu een romantische tussen ‘organisch’ en ‘mechanisch’. Het mechanische kennen we van het realistische frame en daar had het dezelfde negatieve lading. Dat heeft alles te maken … [Lees meer...] overRealistisch frame (3)
Realistisch frame (2)
Gert de Jager De frames van de lezer en het gedicht van Den Brabander. Ik citeer het nog een keer: Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten dopen. De literair-historische … [Lees meer...] overRealistisch frame (2)
Realistisch frame (1)
Gert de JagerEn toen de praktijk. Het gedicht op de kalender van Van Oorschot vandaag: Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten dopen. Niet direct een wereldgedicht, maar wel een … [Lees meer...] overRealistisch frame (1)
Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur-III (slot)
Door Fabian StolkVandaag gaat alles (behalve het verduimnagelen van plaatjes in Blogger) goed. Varen op de Utrechtse Nieuwegracht en Drift, elektrisch voortgedreven; toch maar een benzinemotor gekocht overigens; en het is zomer. En ik heb Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur van Vaessens uit. Die hoeft dus niet mee naar het strand straks (metonymisch, dat, want ik … [Lees meer...] overThomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur-III (slot)
Lezen door een 3D-bril
Over Thomas Vaessens' Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuurDoor Marc van OostendorpHip filmpje ter illustratie hip filmpjeHet werk van de Amsterdamse hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde Thomas Vaessens is fascinerend om te volgen. Hij werkt hard en hij denkt altijd serieus na over zijn vak. Daarbij probeert hij verder te kijken dan de individuele … [Lees meer...] overLezen door een 3D-bril
Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur-II
Door Fabian StolkDe kneep De kneep van dit boek (ik ben nog maar tot pagina 330 gevorderd), zit erin dat Vaessens de chronologisch en historisch verhalende benaderingswijze van de moderniteit combineert met een conceptuele en transhistorische werkwijze waarmee hij literaire teksten bespreekt. Hij legt dit als volgt uit (p. 11):Wij zeggen niet: 'Multatuli is een romanticus', … [Lees meer...] overThomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur-II
Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur
Uitgeverij Vantilt, Nijmegen 2013. Paperback met flappen. 472 bladzijden. Door Fabian StolkGevorderdNu ik dit noteer [01-07-2013], ben ik pas gevorderd tot bladzijde 309. Ik ben dus geen beginneling meer, maar gevorderde. Maar ik ben nog niet aan de meet. En zou er dus nog mijn toetsenbord over moeten houden. Totdat ik het uit heb. Want ik wil niet meedoen aan het dom krakeel … [Lees meer...] overThomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur
Online Jan Cremer-veiling
Full Disclosure:The Art and Life (and Loves) of Jan Cremer Door Bart FM DroogDe veilingmeester van de Grote Jan Cremer-veiling bericht: "Aan de vooravond van 50 jaar Ik Jan Cremer rekent de onverbiddelijke bestseller-schrijver definitief af met iedereen die hem voor een opschepper of een fantast … [Lees meer...] overOnline Jan Cremer-veiling
