Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

psychologie

Dankjewel zeggen tegen je lief

door Reageer

Het begrip balkanisme heeft me niet losgelaten sinds ik er deze 'zomer met Manon Uphoff' over schreef. Het is een term die is bedacht door de Bulgaarse denker Maria Todorova om een complex van clichés en negatieve beelden te beschrijven die er volgens haar in 'het Westen' heerst over de Balkan. Inwoners van dat gebied gelden volgens haar vaak als 'de ander onder ons' – deel van … [Lees meer...] overDankjewel zeggen tegen je lief

Luisteren via een hoofdtelefoon

door Reageer

Soms gaat onderzoek over taal zonder dat het over taal gaat. Deze week verscheen er bijvoorbeeld een artikel in het tijdschrift Organizational Behavior and Human Decision Processes, dat waarschijnlijk nooit door een taalkundige wordt gelezen, ook door mij niet, maar dat het mogelijk maakt verder na te denken over een bijzondere vorm van taalgebruik: in jezelf praten. Dat is … [Lees meer...] overLuisteren via een hoofdtelefoon

Kennelijk ben ik een taaldenker

door Reageer

Wil je je huis binnen een mum van tijd tot een bewoonde boekenkast maken, begin een blog. Binnen de kortste keren worden je ongevraagd allerlei publicaties toegestuurd. Ik heb twee werkgevers en een bewoonde boekenkast, dus ik heb drie ruimtes voor boeken, maar ook drie adressen waar mensen boeken naartoe kunnen sturen, soms krijg ik dus zelfs boeken dubbel. Dat alles is … [Lees meer...] overKennelijk ben ik een taaldenker

Waar zit je ware zelf?

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Wie ben ik? Ieder levensverhaal gaat uit van een kern – een 'waar zelf'. Maar wie is dat? En vooral: waar bevindt zich dat? Omdat ik de laatste tijd bezig bent met een serie over de vraag wat – onder andere – ik betekent in gedichten, én omdat er nu een nieuwe theorie is die zegt dat we het idee dat we een ik hebben sowieso te danken is aan de taal, … [Lees meer...] overWaar zit je ware zelf?

Menselijke natuur vs. menselijke natuur

door 11 Reacties

Een van de problemen van de mens is dat hij niet begrijpt dat hij beperkt is in zijn menselijke vermogens. Hij kan dit zelfs niet begrijpen, want een van zijn beperkingen is dat hij zijn eigen beperkingen niet kan zien. Dat is de boodschap van de Israëlisch-Amerikaanse cognitief psycholoog Iris Berent in haar nieuwe boek The Blind Storyteller. Zij was al lange tijd een van … [Lees meer...] overMenselijke natuur vs. menselijke natuur

De aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn

door 3 Reacties

Sommige kennis is mogelijk aangeboren. Er bestaat op dit punt bijvoorbeeld al een lang lopende discussie over taal. Nu is dat een nogal wonderlijke discussie als je kijkt naar wat er wetenschappelijk bekend is: bijvoorbeeld dat baby's van een paar uur oud al verschil horen tussen hun moedertaal en een vreemde taal. Dat betekent dat ze zich al aspecten van de klankvorm van hun … [Lees meer...] overDe aangeboren weerzin tegen het idee dat weerzin aangeboren kan zijn

Laat de crisis in de sociale psychologie een waarschuwing voor ons zijn

door 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp Iedere goede wetenschap is waarschijnlijk permanent in crisis. Steeds weer komt men erachter dat de bestaande theorieën eigenlijk niet voldoen en dat er onbegrepen feiten zijn. Steeds komt er weer iemand aandragen met nieuwe ideeën en steeds weer krijgen sommige van die nieuwe ideeën aanhang terwijl ze bij anderen op weerstand stuiten. Zo ontstaat … [Lees meer...] overLaat de crisis in de sociale psychologie een waarschuwing voor ons zijn

Promotie: Anne-Fleur van der Meer over depressie en intertekstualiteit in hedendaagse autobiografische literatuur

door Reageer

Datum: 27 September 2018, 11.45 stipt Locatie: Aula, Vrije Universiteit te Amsterdam (Hoofdgebouw) Op donderdag 27 september 2018 om 11.45 precies zal Anne-Fleur van der Meer haar proefschrift Ladders naar het licht. Depressie en intertekstualiteit in hedendaagse autobiografische literatuur in het openbaar verdedigen in de aula van de Vrije Universiteit te … [Lees meer...] overPromotie: Anne-Fleur van der Meer over depressie en intertekstualiteit in hedendaagse autobiografische literatuur

Oninteressant onderzoek: kinderen tekenen meer mannelijke wetenschappers dan vrouwelijke

door 5 Reacties

Door Freek Van de velde Een dikke maand geleden is in het tijdschrift Child Development een artikel verschenen dat druk gedeeld is op allerhande social media. De auteurs, vier psychologen van Northwestern University, werden na de publicatie voor de camera’s gehaald om duiding te geven bij hun mediagenieke onderzoek. Waar ging dat over? Ze hadden een ‘meta-analyse’ uitgevoerd … [Lees meer...] overOninteressant onderzoek: kinderen tekenen meer mannelijke wetenschappers dan vrouwelijke

Pavlov-reacties in een vreemde taal

door 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp In een vreemde taal ben je minder bang. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek dat deze week verscheen in Nature Scientific Reports. De onderzoekers deden een fascinerend experiment, dat gebaseerd is op zo'n beetje de klassiekste psychologische proef die er bestaat: de Pavlov-reactie. Je laat iemand een aantal keer twee plaatjes zien en na het ene … [Lees meer...] overPavlov-reacties in een vreemde taal

Vrouwen kunnen beter gedachten lezen

door Reageer

Door Lucas Seuren In een hoofdstuk over taalgebruik uit 2013 stelde de beroemde Britse taalkundige Stephen Levinson dat het een wonder is dat sociale interactie zo soepel verloopt. Aan de basis van ons talig en niet-talig handelen liggen allerlei intenties, intenties die natuurlijk niet direct toegankelijk zijn voor onze gesprekspartners. En toch kunnen we veelal vrij … [Lees meer...] overVrouwen kunnen beter gedachten lezen

Waarom de meeste mensen beter dan gemiddeld autorijden

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Altijd weer gezellig, als iemand op Facebook een bericht deelt waaruit blijkt dat de meeste automobilisten vinden dat hun stuurmanskunst groter dan gemiddeld is. Dat kan toch helemaal niet, wat een hoogmoed van de mens! Het lijkt ook inderdaad een robuust effect, en er zijn al verschillende theorieën over opgesteld, zoals dat mensen zulke gedachten … [Lees meer...] overWaarom de meeste mensen beter dan gemiddeld autorijden

Bababa

door Reageer

Door Marc van Oostendorp De zomer is de tijd om op nieuwe plaatsen over van alles en nog wat na te denken. Bijvoorbeeld over hoe ons luisteren kan worden medebepaald door ons zien. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overBababa

Sociale wetenschapper en sociale media

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Een schokkend bericht uit de pyschologie: een voormalige president van de American Psychological Society, Susan Fiske, plaatst in het laatste nummer van het mededelingenblad van die vereniging een gastcolumn waarin ze klaagt over de manier waarop haar collega's de sociale media gebruiken. Nee, dat gaat er niet over dat ze de hele tijd zitten … [Lees meer...] overSociale wetenschapper en sociale media

Crisis in de psychologie: nog maar een experiment

door 3 Reacties

Door Marc van OostendorpDe sociaal-psycholoogIllustratie: M. van OostendorpBlogs kunnen iets wat wetenschappelijke artikelen niet kunnen: de wanhoop van de onderzoeker laten zien. Neem het stuk dat de prominente Canadese sociaal psycholoog Michael Inzlicht onlangs publiceerde op zijn eigen website. "Ik voel dat de grond onder mijn voeten beweegt", schreef hij daarop, "en ik … [Lees meer...] overCrisis in de psychologie: nog maar een experiment

Waarom schrijven psychologen geen boeken?

door 2 Reacties

Door Marc van OostendorpHij lijkt wel een parodie, de brief die de Leidse psychologe Fenna Poletiek afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad plaatste – een parodie op de intellectuele crisis waarin haar vakgebied verkeert. Dat heel veel onderzoek in zogenoemde ‘internationale toptijdschriften’ niet-repliceerbaar is, zoals onlangs bleek – in nog niet gerepliceerd onderzoek –, is … [Lees meer...] overWaarom schrijven psychologen geen boeken?

men is/ ikzelf

door 4 Reacties

door Gert de Jager  "Je". De lyrisch toegesprokene in de poëzie van Komrij die blijkbaar geen 'ik' wil zeggen: "Je denkt niet graag terug aan kinderjaren." Alle Nederlandse voetballers sinds Johan Cruijff wanneer ze na afloop van de wedstrijd worden geïnterviewd. Kouwenaars 'men'.   Wat er aan de hand is, leert misschien een reeks onderzoeken van … [Lees meer...] overmen is/ ikzelf

Hetzelfde anders zeggen

door 5 Reacties

Je kunt nooit het ene woord straffeloos vervangen door het andere. Zelfs wanneer ze precies hetzelfde betekenen – fiets en rijwiel –, zijn er nog verschillen: het een is deftiger, of platter, of dichterlijker, of ouderwetser, dan het ander. Zodra twee vormen samen dreigen te vallen, gaan mensen ze verschillende connotaties geven, of een van de twee reserveren voor bijzondere … [Lees meer...] overHetzelfde anders zeggen