Enthousiasme is misschien niet het eerste wat je verwacht van een boek over de retorische analyse van politiek taalgebruik. Maar de titel van Robbert Wigts boek over 'de overtuigende taal van Mark Rutte' heet Supergaaf, en het toont de premier in zijn kenmerkende schaterlach. Het is dan ook echt een boek dat het plezier laat zien in overtuigen. Dat komt door Rutte en het komt … [Lees meer...] overOok heel persoonlijk naar mijzelf kijkend
retorica
Verschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
Hoe wist Mark Rutte zo veel moeilijke debatten te doorstaan? Hoe kan het dat hij met de VVD keer op keer verkiezingen won? En wat maakt hem zo moeilijk te interviewen? Robbert Wigt zocht het antwoord in de taalkunde en retorica, en sprak met journalisten, oud-politici, wetenschappers en communicatiedeskundigen. Zo ontstond Supergaaf, een blauwdruk van Ruttes … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
De jeugd van tegenwoordig
Jonge vrienden, Jullie zijn dom, gemakzuchtig en ongeletterd. Jullie geheugen is bedroevend, jullie taalbeheersing abominabel. Ik bedenk dat niet zelf, maar laat me leiden door grote geesten. Laat me citeren, om te beginnen uit het werk van de Romeinse aristocraat Seneca, de vader van de bekende filosoof, die dit omstreeks het jaar 40 van onze jaartelling schreef, toen hij … [Lees meer...] overDe jeugd van tegenwoordig
Bestaat er een vrouwelijke retorica?
Wat doen vrouwelijke politieke leiders anders in hun toespraken dan hun mannelijke collega’s? Bestaat er een vrouwelijke retorica?, zo vraagt hoogleraar Bestuurskunde Hans de Bruijn zich af. Eerder schreef Hans de Bruijn een serie lezenswaardige boeken over framing in de taal van politici. En de bondige columns die hij al tien jaar in Trouw publiceert over framing in politieke … [Lees meer...] overBestaat er een vrouwelijke retorica?
Ik wil niet zeggen dat hij te ver ging, maar …
Op een wetenschappelijke conferentie ging een taalwetenschapper die Oostenrijks Duits bestudeert onlangs nogal hard te keer tegen zijn collega’s. Veel wil ik niet kwijt over de kern van het dispuut zelf. Dat had blijkbaar te maken met de vraag of de theoretische visies van bepaalde variatietaalkundigen uit het bredere Duitse taalgebied te sterk geïnspireerd zijn door pan-Duitse … [Lees meer...] overIk wil niet zeggen dat hij te ver ging, maar …
Stylen met stijlfiguren
Net zo verbluffend als bij een make-upmetamorfose, kun je de kracht van stijlfiguren laten zien met een VOOR/NA-vergelijking. Een voetbalcommentator had bijvoorbeeld iets redelijk neutraals kunnen zeggen als: Die overtreding zou de scheidsrechter met een kaart kunnen bestraffen. maar in plaats daarvan roept zij: Nou zeg scheids, dat is is toch minstens geel?! Het … [Lees meer...] overStylen met stijlfiguren
Verschenen: De retorische stijlfiguren
Dit handboek behandelt de stijlfiguren, een deeltje van de retorica. Zij worden geordend en verklaard met voorbeelden uit de spreektaal en geïllustreerd met verzen uit de zeventiende eeuw. In deze eeuw beheerste de retorica alle kunsten, maar eigenlijk was en is ze van alle tijden. Ook nu zijn de stijlfiguren een sleutel tot taal in het algemeen, literatuur, politieke speechen, … [Lees meer...] overVerschenen: De retorische stijlfiguren
Muziek in de politiek
Wie beter te bevragen over de muzikaliteit van een succesvol redenaar dan een hoogleraar Journalistiek en Nieuwe Media, tevens koorzanger en trouwe bezoeker van ons festival? Jaap de Jong vertelt over de impact van stem en muzikaliteit bij het publieke spreken en legt daarbij de goede (en slechtere) sprekers in de hedendaagse politieke arena onder het vergrootglas. U kijkt en … [Lees meer...] overMuziek in de politiek
Let’s talkshow: Retorike ende musike
Het Brugse Gruuthuse-handschrift bevat naast het Egidiuslied nog 140 pareltjes van laatmiddeleeuwse Nederlandstalige liedkunst. Frank Willaert kent alle ins en outs van dit bijzondere verzamelhandschrift met liederen, gedichten en gebeden, en vertelt vandaag over zijn fonkelnieuwe boek: Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen. … [Lees meer...] overLet’s talkshow: Retorike ende musike
Ontdekking: we weten niet wat overtuigt
Er worden op dit moment waarschijnlijk over de hele wereld dezelfde grapjes gemaakt over het onderzoek dat de Utrechtse hoogleraar Hans Hoeken publiceerde met zijn Amerikaanse collega Daniel O'Keefe in het tijdschrift Frontiers in Psychology. "Nu kunnen we wel ophouden met college geven", zal iedereen hebben gezegd die een cursus aanbood over hoe je met taal kunt overtuigen. … [Lees meer...] overOntdekking: we weten niet wat overtuigt
Memorabele mededelingen meten
Een jaar of twintig geleden gaf ik op vrijdagmiddag een college voor een groep van ongeveer honderd eerstejaarsstudenten die deden wat honderd eerstejaarsstudenten doen op vrijdagmiddag: rumoerig zijn. Ik had gelukkig een truc met een krijtje, dat ik kon opgooien en laten vallen op een manier die iedereen weer even stil maakte. Een paar jaar later kwam ik in een winkel en … [Lees meer...] overMemorabele mededelingen meten
Nimma: Eindexamens moeten doorgaan
Studenten Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen hadden de opdracht om een betoog te maken volgens de regels van de retorica. Hier is het resultaat van Irene Driessen, Lisa Weller en Minou Michink. Nimma! is een serie filmpjes van de afdeling Nederlands van de Radboud Universiteit in Nijmegen. … [Lees meer...] overNimma: Eindexamens moeten doorgaan
Taalboekenprijs 2020: De handen van Cicero
Bekijk deze video op YouTubeMeer over dit boek, bij Onze Taal … [Lees meer...] overTaalboekenprijs 2020: De handen van Cicero
“Dat bedoelde ik niet!”
Verdedigingstechnieken na een ‘foute’ uitspraak Door Ronny Boogaart, Henrike Jansen, Maarten van Leeuwen Het was nog vóór de toespraak van Akwasi op de Dam en de reactie daarop van Johan Derksen. Eind mei publiceerden wij in het tijdschrift Argumentation een artikel (open access) over de verdedigingstechnieken die mensen gebruiken op het moment dat ze ervan worden … [Lees meer...] over“Dat bedoelde ik niet!”
De taal van Abraham Kuyper en van Multatuli
Het juninummer van Onze Taal is gewijd aan taal in de negentiende eeuw. Tijdens de jaarvergadering van het genootschap, eerder deze maand, presenteerden twee auteurs kort hun bijdragen aan dat nummer: Jaap de Jong over Abraham Kuyper en Marc van Oostendorp over Multatuli. … [Lees meer...] overDe taal van Abraham Kuyper en van Multatuli
Eruditie is niet ouderwets
De klassieke retorica heeft een universele pretentie: volg haar regels en je zult je gehoor overtuigen, in welke eeuw en in welke stad dat gehoor ook leeft. Maar sinds we geluid en beeld kunnen opslaan, weten we dat waarschijnlijk niet werkt. De toespraken van Hitler en Mussolini zien er helemaal niet meer meeslepend uit, maar een beetje belachelijk. We weten niet hoe wij … [Lees meer...] overEruditie is niet ouderwets
Taal krijgt zijn autoriteit van buiten
Het komt slechts zijdelings aan de orde in het artikel dat de Australische taalkundige Ingrid Piller schreef voor het Journal of Sociolinguistics: het failliet van de gedachte dat je met taal je autoriteit kunt opbouwen. Het is een oud idee, dat ten grondslag ligt aan de klassieke retorica én aan veel latere analyses. Maar het stort volledig in elkaar wanneer we het succes … [Lees meer...] overTaal krijgt zijn autoriteit van buiten
Deze Troonrede kon zoveel beter
Door Wouter van der Land Vorige week probeerde ik hier het begin van de Troonrede te voorspellen. Ik zat er dichtbij. Mijn voorspelling luidde: ‘Leden van de Staten-Generaal, vandaag is het precies 75 jaar geleden dat operatie Market Garden plaatsvond.’ De koning begon als volgt: ‘Leden van de Staten-Generaal, vandaag precies 75 jaar geleden begon operatie Market … [Lees meer...] overDeze Troonrede kon zoveel beter
Hoe begin je een Troonrede?
Door Wouter van der Land Een goed gepoetste koets, hoedjes en een gloedvolle toespraak. Volgende week is het Prinsjesdag en dat is niet alleen een feest voor het oog, maar ook van de taal. De Troonrede is onze belangrijkste nationale redevoering. Nederlanders van Willemstad tot Pietersburen schakelen de tv of radio aan om naar de koning te luisteren. Wat zal hij ons dit … [Lees meer...] overHoe begin je een Troonrede?
Framing?
Door Marc van Oostendorp Sinds november 2016 geloof ik niet meer in retorische analyses van politiek taalgebruik. Is de beste techniek niet altijd die van de toevallige winnaar? En wat als straks nu een schutterige en verlegen persoon wint? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overFraming?
“U bent erg mooi en u ziet er niet gevaarlijk uit.”
Over het ethos van Sint Nicolaas Door Ton van der Wouden 5 december is een ideale datum om een klassiek heikel punt aan te snijden: de geloofwaardigheid van Sint Nicolaas. Zoals wij allen weten loopt er een diepe kloof door onze maatschappij, een kloof die de gelovigen scheidt van de niet-gelovigen. Dat die kloof, al dan niet toevallig, ongeveer lijkt te correleren met een … [Lees meer...] over“U bent erg mooi en u ziet er niet gevaarlijk uit.”
Pas verschenen: Vertrouw mij! Manipulaties van imago
(Persbericht AUP) Vertrouw mij! laat zien hoe politici en kunstenaars hun publiek beïnvloeden, door hun persoonlijkheid en imago in te zetten en zo vertrouwen te winnen. De bundel bevat korte, goed leesbare essays over ethos (manipulaties van imago) en retorica voor een breed publiek. Van de retorica van Aristoteles tot de lessen van Oprah, van climategate tot … [Lees meer...] overPas verschenen: Vertrouw mij! Manipulaties van imago
20 november, Leiden / 23 november, Amsterdam: Presentatie Vertrouw mij! Manipulaties van imago
Op dinsdag 20 november zal de boekdoop plaatsvinden van het boek Vertrouw mij! Manipulaties van Imago met essays over ethos (karakter) als overtuigingsmiddel, onder redactie van Jaap de Jong, Olga van Marion en Adriaan Rademaker. De bundel zal in enkele presentaties kort worden gepresenteerd en het eerste exemplaar zal worden overhandigd aan burgemeester Henri Lenferink van … [Lees meer...] over20 november, Leiden / 23 november, Amsterdam: Presentatie Vertrouw mij! Manipulaties van imago
Nieuw kenniscentrum voor retorica van start
Wat maakt de Nijmeegse burgemeester Hubert Bruls zo’n goede spreker? Wat is het geheim achter de spraakmakende columns van Özcan Akyol? Hoe pleit advocate Nynke Brouwer voor een weinig geliefde cliënt? Deze drie en vele andere sprekers komen op 14 september aan het woord bij de aftrap van Peitho, een nieuw kenniscentrum voor retorica aan de Radboud Universiteit. Een middag in … [Lees meer...] overNieuw kenniscentrum voor retorica van start
Kanttekeningen bij onderzoek naar persuasieve communicatie
Door Kees de Glopper Als er één onderwerp is dat centraal staat in onderzoek naar taalgebruik en communicatie, dan is het wel persuasieve communicatie. Kijk maar naar de website van de conferentie VIOT2018 die van 17 tot en met 19 januari 2018 in Groningen is gehouden. Patriotisme, humor, typografische taalintensivering, framing, concrete details, interpersoonlijke … [Lees meer...] overKanttekeningen bij onderzoek naar persuasieve communicatie