In de serie Lichtpuntjes van het Nederlands vertelt Ninke Stukker over de manier waarop schrijvers in hun stijl verschil maken tussen verschillende verhalen, en waarop lezers dat herkennen. … [Lees meer...] overVerhalen in stijl
stijl
Van een bijzin en een stijlfiguur: Neerlandici, let op u saeck
Door Siemon Reker Minister Algera van Verkeer en Waterstaat maakte een grapje in 1955, toen hij een geachte afgevaardigde aanhaalde en op diens woorden varieerde door te zeggen, volgens de Handelingen: “Oh, Nederland; let op u saeck, want in het huidige Kabinet zitten drie Friezen.” Saeck, schreven de stenografen in overeenstemming met de gewoonte. Die veranderde in die … [Lees meer...] overVan een bijzin en een stijlfiguur: Neerlandici, let op u saeck
Je kop
Door Henk Wolf Met het woord kop is iets geks aan de hand: de gevoelswaarde ervan wisselt namelijk nogal. En daar lijkt systeem in te zitten. … [Lees meer...] overJe kop
De dingen die voorbijgaan
Door Max Molovich Literair minnend Nederland in rep en roer: een of andere Neerlandica schijnt het in haar arrogante bol te hebben gehaald om Louis Couperus’ Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan te gaan lopen hertalen. Opdat het ook leesbaar is voor een nieuwe generatie potentiële literatuurminnaars. … [Lees meer...] overDe dingen die voorbijgaan
Stijl en werkelijkheid
Door Marc van Oostendorp De stilistiek is het hart van de neerlandistiek. Ze combineert de drie traditionele subdisciplines taalkunde, letterkunde en taalbeheersing, ze beziet hoe vorm betekenis kan geven, ze gaat over de vraag hoe de stijl een mens kan maken en de wereld kan vormgeven. Het is daarom opmerkelijk dat de stilistiek zo lang veronachtzaamd is, dat er … [Lees meer...] overStijl en werkelijkheid
Verkansie
Door Henk Wolf Vrijdag schreef columniste Nadia Ezzeroili in de Volkskrant een stukje over het woord verkansie, een variant van vakantie. De columniste observeert een groeiende populariteit van de geschreven vorm verkansie op de sociale media. Dat kan heel goed een juiste observatie zijn, daar wil ik af blijven, maar de suggestie dat de variant verkansie nieuw zou zijn of … [Lees meer...] overVerkansie
Driedimensionale tekeningetjes
Interessante uitdrukking, in Ilja Leonard Pfeijffers zomercolumn in NRC van gisteren: Toen ik een tijdje geleden in Florence was, kreeg ik van de receptionist aan de balie van mijn hotel op de Piazza del Duomo bij het inchecken een plattegrondje van het stadscentrum uitgereikt, waarop de voornaamste toeristische attracties van de stad – het museum van de Uffizi, de Academia … [Lees meer...] overDriedimensionale tekeningetjes
Oefenen in stijl
Door Roland de Bonth Frans Hals en de Modernen. Zo heette de tentoonstelling die van 13 oktober 2018 tot en met 24 februari 2019 te zien was in het Frans Halsmuseum in Haarlem. Honderden kunstenaars, onder wie beroemde schilders als Gustave Courbet, Claude Monet en Eduard Manet, brachten aan het eind van de negentiende eeuw een bezoek aan het in 1862 geopende museum, toen … [Lees meer...] overOefenen in stijl
Ter grootte van Utrecht: over geografische vergelijkingen
Door Marten van der Meulen Het is een universeel erkende waarheid dat mensen moeite hebben zich omvang voor te stellen. Als je zegt dat een meteoor 155.459 km3 is, of als je zegt dat er een olievlek ter grootte van 46.000 m2 in de Golf van Mexico is, dan is dat misschien wel waar, maar kan de gemiddelde mens daar niks mee. Wat doe je dan: je knalt er een lekkere vergelijking … [Lees meer...] overTer grootte van Utrecht: over geografische vergelijkingen
Worden kranten echt steeds eenvoudiger en romans niet?
Door Marc van Oostendorp Het is altijd leuk om mensen terecht te wijzen die denken dat vroeger alles beter was: dat het bruinbrood een vollere smaak had, dat iedere gymnasiast nog moeiteloos de eerste honderd regels van de Ilias kon citeren, dat de ramen in een Nederlandse straat nog iedere week blinkten van het zeepsop. Er ging dan ook een kreet van vreugde door de lokalen … [Lees meer...] overWorden kranten echt steeds eenvoudiger en romans niet?
Pleonasme en tautologie
Nultaal (16) Door Jan Renkema Zonder nul is er geen wiskunde. Zonder niets is er geen communicatie. Want niets in taal is niet niets, maar iets. In deze serie een verkenning van onder meer: de stilte, de spatie, de betekenis van de punt, wat er gebeurt tussen ‘navel’ en ‘truitje’, het inhoudsloze gesprek, ‘Dat hebt u mij niet horen zeggen,‘E 621’ op een verpakking en verbale … [Lees meer...] overPleonasme en tautologie
30 november 2018, Leiden: VIOT-themagroep en mini-symposium Stijl
In Nederland en Vlaanderen houden flink wat onderzoekers zich bezig met onderzoek naar formuleringskeuzes; anderen doen dat niet zelf, maar zijn wel dit onderzoeksthema geïnteresseerd. Dit bleek recent nog tijdens het VIOT-congres in januari. De grote diversiteit van onderzoek op dit terrein wordt vaak aangeduid als onderzoek naar ‘stijlverschijnselen’. Sinds enige tijd … [Lees meer...] over30 november 2018, Leiden: VIOT-themagroep en mini-symposium Stijl
Het is moeilijk om eenvoudig te schrijven
Door Henk Wolf Lang niet iedereen in Nederland leest boeken en kranten. Voor veel mensen is dat te moeilijk. Dat is natuurlijk vervelend voor die mensen. Sommige schrijvers proberen daarom om zo eenvoudig te schrijven dat ook die mensen hun teksten kunnen lezen. Dat lukt ze niet altijd, want het is moeilijk om eenvoudig te schrijven. Korte zinnen zijn niet altijd … [Lees meer...] overHet is moeilijk om eenvoudig te schrijven
De kleuter en de peuter – nog meer afstandelijkheid in relaties
Door Sterre Leufkens Hartverwarmend en veelvuldig, dat waren de reacties op dit stukje over een taaltrend: het spreken over je partner als 'de vriend(in) ' en 'de vrouw/man'. Jullie doen en zien dit ook voortdurend. En het verschijnsel staat niet op zichzelf, want er is nog een andere geliefde, die regelmatig met de benoemd wordt: de peuter dan wel kleuter. Eerst een paar … [Lees meer...] overDe kleuter en de peuter – nog meer afstandelijkheid in relaties
Afwezige verschillen v/m in literaire schrijfstijl? Een snufje nuance
Door Corina Koolen Toen ik de afgelopen week promoveerde, stond mijn onderzoek beschreven in de grote kranten. De Volkskrant, NRC, nrc.next en Het Parool besteedden er aandacht aan. Dat waren mooie stukken; ik vind het uiteraard belangrijk dat mijn onderzoek benaderbaar is en dat het iets toevoegt aan het publieke debat. Aan de andere kant is er nu één ding dat blijft … [Lees meer...] overAfwezige verschillen v/m in literaire schrijfstijl? Een snufje nuance
Wij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Door Marc van Oostendorp Paul Claes, de man die meer interessante boeken schrijft dan ik kan bloggen, komt nu met een tussendoortje: in Gouden vertaalregels geeft hij tips uit zijn eigen vertaalpraktijk, een praktijk die volgens het omslag vijftig jaar beslaat. Interessant aan die tips is dat ze iets doen wat in de taalwetenschap zelden of nooit gebeurt: ze gaan over een … [Lees meer...] overWij houden niet van zelfstandig naamwoorden (we feel no love for nouns)
Kranten en romans: makkelijk of moeilijk?
Door Sterre Leufkens Hebben jullie weleens een krant uit de jaren 50 gezien? Zo niet, gauw naar Delpher, want het is hartstikke leuk. Het valt meteen op dat kranten sindsdien behoorlijk veranderd zijn - in formaat, opmaak, maar ook in taalgebruik. Dat laatste is natuurlijk interessant: in welk opzicht is de journalistieke stijl van het Nederlands veranderd, in pakweg 60 jaar? … [Lees meer...] overKranten en romans: makkelijk of moeilijk?
We zitten met een onthullende zinsconstructie
Door Marijke De Belder In een groots feministisch gebaar zei Gatz deze week op het laatste nippertje zijn deelname aan een studentendebat met een all male panel af. Toen hij daarover in het actualiteitenprogramma De Afspraak geïnterviewd werd, zei hij terloops de volgende zin: “In Brussel en Vlaanderen is het nu zo dat we met geritste lijsten zitten.” (13’58’’) Zelf zit ik … [Lees meer...] overWe zitten met een onthullende zinsconstructie
Ilja Leonard Pfeijffer als winnaar van de Tzumprijs
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (45) Door Marc van Oostendorp De Tzum-prijs is de beste literaire prijs van Nederland. Niet alleen voor lezers: het is de enige prijs waarvan je altijd meteen de waarde van de inzending kunt overzien omdat geen oeuvre of boek wordt beloond, maar slechts een boek, maar ook voor schrijvers, omdat het anders dan al die oeuvre- en boekenprijzen … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als winnaar van de Tzumprijs
‘Ik zit bhel shi zombi achter de laptop’
Door Marc van Oostendorp Dat Marokkaanse jongeren in Nederland graag hun taal kruiden met woorden uit het Berber en het Arabisch, dat weet vermoedelijk iedereen. Maar waarom doen ze dat eigenlijk? De reden is aantoonbaar niet dat ze niet beter weten. Wanneer een Marokkaanse jongere een officiële brief moet schrijven, komt hij heus niet ineens met wollah aanzetten. Maar … [Lees meer...] over‘Ik zit bhel shi zombi achter de laptop’
Ilja Leonard Pfeijffer als variationist
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (42) Door Marc van Oostendorp Als hij wil uitleggen waarom Plato behalve een bekend Grieks wijsgeer ook een briljante schrijver was, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer in zijn boek De Antieken: "Het heeft veel te maken met diversiteit. Plato beheerst alle registers. (...) Alle gesprekspartners in Feest vertellen hun verhaal over de liefde op … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als variationist
Taalkundige leest stijlgids
Door Marc van Oostendorp Waarom is het belangrijk om duidelijk te schrijven? Ja, dat is een enorm raadsel, en over dat onderwerp wil iedereen natuurlijk wel een boek lezen, vooral als dat geschreven is door een vooraanstaand eindredacteur van The Times en Do I Make Myself Clear? Why WritingWell Matters heet. Want waarom zou je de dingen eigenlijk duidelijk zeggen als het ook … [Lees meer...] overTaalkundige leest stijlgids
Merknamen in de stijlcanon
Door Wouter van der Land Stijl wordt al ruim tweeduizend jaar onderwezen met voorbeelden uit de literatuur. Daar zijn goede redenen voor, maar het heeft ook nadelen. Schrijvers en dichters halen meestal lang niet alles uit de kast en wat ze schrijven is vaak te moeilijk om als schoolvoorbeeld te dienen. Stijlhandboeken als het ‘Groot retorisch woordenboek’ van Claes & … [Lees meer...] overMerknamen in de stijlcanon
Ilja Leonard Pfeijffer als baas van de taal
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (28) Door Marc van Oostendorp Ooit, lang geleden, voordat zelfs de oudste onder ons jong was, behelsde de grammatica de taal van de beste schrijvers. Wie op school, pakweg, Latijn wilde leren schrijven, wilde dat leren volgens het model van de grote stilisten. Goed schrijven leerde je vooral door heel veel goede teksten te lezen; maar om de … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als baas van de taal
Ilja Leonard Pfeijffer als schipper tussen nooit en nimmer
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (15) Door Marc van Oostendorp "Wie elke vorm van geloof miskent," stelt Eugenie van Zanten in Ilja Leonard Pfeijffers roman Het ware leven, "kan nimmer in zichzelf geloven." Van Zanten is een van de vertellers van het boek, een vrouw van middelbare leeftijd die vanwege een enigszins geëxalteerd streven zichzelf te ontdekken afreist naar … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als schipper tussen nooit en nimmer
