De semantiek is de koningin van de taalkunde. Dat geldt in ieder geval wanneer Philippe Schlenker haar presenteert, in zijn nieuwe boek What It All Means. De semantiek is volgens hem hét voorbeeld van een gelukkige combinatie van geestes- en natuurwetenschappen, gegrondvest op een lange traditie van filosofie, taalkunde en antropologie, en tegenwoordig beschikkend over heel … [Lees meer...] overAlles is semantiek
taalkunde
Oud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Dertien sprekers waren er nog, van het Zeeuws-Vlaamse dialect zoals dat in Brazilië gesproken werd, toen een groepje onderzoekers er tien jaar geleden langskwam. De meesten waren al wat ouder, dus misschien zijn het er inmiddels alweer wat minder. Dat er sprekers bij gekomen zijn, is wel heel onwaarschijnlijk. De sprekers zijn nakomelingen van migranten die in de … [Lees meer...] overOud-Zeeuws-Vlaams in Brazilië
Linguïstische Miniatuurtjes om te lachen
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (3) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: humor. Ten burele van de … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes om te lachen
Docent of leerling? Over forensische taalkunde
Leerlingen hebben niet altijd zin, tijd of de vaardigheid om zelf een opdracht te maken. Voor deze groep is internet een uitkomst. Over de meest uiteenlopende onderwerpen zijn daar betogen, beschouwingen of werkstukken te vinden. Ook boekverslagen liggen er voor het oprapen. Niet zo verstandige leerlingen plukken deze kant-en-klare schrijfsels van anderen ongewijzigd van het … [Lees meer...] overDocent of leerling? Over forensische taalkunde
Anela/VIOT Juniorendag 2023 – Call for Abstracts
ENGLISH VERSION BELOW Op vrijdag 28 april 2023 vindt de jaarlijkse Anéla-/VIOT-Juniorendag plaats bij de KU Leuven in Antwerpen. Tijdens de Juniorendag krijgen BA- en MA-studenten, junior-onderzoekers en promovendi op het gebied van toegepaste taalkunde de mogelijkheid om hun werk te presenteren door middel van een mondelinge of een posterpresentatie. Daarnaast wordt er … [Lees meer...] overAnela/VIOT Juniorendag 2023 – Call for Abstracts
Verschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
Hoe wist Mark Rutte zo veel moeilijke debatten te doorstaan? Hoe kan het dat hij met de VVD keer op keer verkiezingen won? En wat maakt hem zo moeilijk te interviewen? Robbert Wigt zocht het antwoord in de taalkunde en retorica, en sprak met journalisten, oud-politici, wetenschappers en communicatiedeskundigen. Zo ontstond Supergaaf, een blauwdruk van Ruttes … [Lees meer...] overVerschijnt binnenkort: Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte
Leonie Cornips over de ‘animal turn’ in de taalkunde
In deze aflevering spreken we Leonie Cornips, van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze verdiende haar sporen in de taalkunde met onderzoek naar vormen van nieuw Nederlands, taalgebruik onder jongeren, hoe kinderen talen leren en taalcultuur in Limburg. Haar nieuwste onderzoek richt zich op dierentaal. Leonie vertelt over de geschiedenis van onderzoek naar dierentaal, wat … [Lees meer...] overLeonie Cornips over de ‘animal turn’ in de taalkunde
‘Maf ze’ revisited
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (2) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: werk ze! Linguïstisch … [Lees meer...] over‘Maf ze’ revisited
Is gebarentaal aangeboren?
Dat gebarentalen volwaardige talen zijn – ik geloof niet dat er nog iemand is die het daar niet mee eens is. Moedertaalgebaarders kunnen alles zeggen wat ze willen zeggen, en ze doen dat op manieren die in alle opzichten lijken op die van moedertaalsprekers van een willekeurige taal. Ook de delen van de hersenen die ze daarbij gebruiken zijn dezelfde als mensen gebruiken voor … [Lees meer...] overIs gebarentaal aangeboren?
De invloed van het Nederlands op de Noord-Amerikaanse talen
In 2009 werd herdacht dat vierhonderd jaar eerder, in 2009, Henry Hudson met zijn VOC-schip voor anker ging bij Manhattan. In zijn kielzog landden Nederlandse kolonisten op het eiland en stichtten de stad Nieuw-Amsterdam. Al in 1664 namen de Engelsen het gebied over van de Nederlanders. Zij transformeerden de landbouwgrond tot de huidige wereldstad New York. Maar er bleven … [Lees meer...] overDe invloed van het Nederlands op de Noord-Amerikaanse talen
W.F. Hermans en ’tenslotte’ of ’ten slotte’
Van een van m’n studenten leerde ik een keer een onderscheid dat ik had behoren te kennen: het verschil tussen ten slotte en tenslotte. Ten slotte is ‘als laatste’ – tenslotte is ‘welbeschouwd’. Ten slotte zou ik, vooruit, een bijwoord van tijd kunnen noemen, tenslotte een modaal bijwoord (waarin iemand welbeschouwd een … [Lees meer...] overW.F. Hermans en ’tenslotte’ of ’ten slotte’
Etymologica: Vuurwerk te land, te water en in de lucht
Na iedere onrustige jaarwisseling klinkt de roep om een algemeen vuurwerkverbod, en volgen er pleidooien voor een door de overheid georganiseerde vuurwerkshow. Daarmee keren we terug naar de oorsprong van het vuurwerk: toen dat in de zestiende eeuw zijn intrede deed in de Lage Landen, waren het de adel en de overheden die feestjes opluisterden met kunstvuurwerk om de bevolking, … [Lees meer...] overEtymologica: Vuurwerk te land, te water en in de lucht
Meestal consistent
Practice what you preach VIII In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overMeestal consistent
Her en der gezondigd
Practice what you preach VII In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overHer en der gezondigd
Chatbot kan niet langzaam denken
Het menselijk gedruis over tekst producerende kunstmatige intelligentie zal nog wel even voortduren. ChatGPT hielp me begin deze maand een artikel schrijven dat volgens sommigen behoorde tot het beste dat ik ooit schreef. Sindsdien ben ik ermee blijven experimenteren – vaak nog verbaasd over wat het systeem ineens bleek te kunnen bedenken, maar gaandeweg toch ook steeds meer … [Lees meer...] overChatbot kan niet langzaam denken
Kleine aantallen, maar wel fouten
Practice what you preach VI In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overKleine aantallen, maar wel fouten
anders / verschillend
Verwarwoordenboek 299 In het Verwarwoordenboek zijn 600 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Nog steeds worden woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. De aanvullingen worden ook opgenomen in de digitale versie van het … [Lees meer...] overanders / verschillend
24 maart 2023: Dag van de Nederlandse Spraakkunst
Op 24 maart 2023 vindt de veertiende editie plaats van de Dag van de Nederlandse Spraakkunst (voorheen: Dag van de Nederlandse Zinsbouw), bij het Meertens Instituut in Amsterdam. Het overkoepelende thema van de dag is 'Individuele variatie en het Nederlandse taalsysteem'. Bevestigde sprekers zijn Marijke De Belder (Universiteit Utrecht), Gert-Jan Schoenmakers (Radboud … [Lees meer...] over24 maart 2023: Dag van de Nederlandse Spraakkunst
Een knappe prestatie
Practice what you preach V In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overEen knappe prestatie
Een beetje meer, een beetje minder wat je preacht
Practice what you preach IV In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overEen beetje meer, een beetje minder wat je preacht
Oproep voor bijdragen CARAN-conferentie
6 - 9 december 2023 - Universiteit van Aruba - Oranjestad, Aruba Taalkunde, literatuur en onderwijs: Nederlandse taal in contact in het Caribisch gebied Het bestuur van de Caribische Associatie voor Neerlandistiek nodigt u van harte uit om een bijdrage te leveren aan de zevende CARAN-conferentie die gehouden wordt van woensdag 6 tot en met zaterdag 9 december 2023 aan … [Lees meer...] overOproep voor bijdragen CARAN-conferentie
De dicke en de blasende g
Practice what you preach III n 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overDe dicke en de blasende g
sChatje, maak eens een tentamenvraag
Wil ik best toegeven, ik was verslaafd, de afgelopen twee weken. En nog, als ik iets vervelends moet doen, zoals kerstkaarten sturen, R-scripts schrijven of abstracts maken, dan is mijn eerste neiging: kan ChatGPT dat niet doen? sChatje, kun jij voor mij een kerstkaart naar Tante Annie sturen? Inmiddels is mijn blinde vertrouwen enigszins ontnuchterd, maar nog steeds is mijn … [Lees meer...] oversChatje, maak eens een tentamenvraag
Veranderingen tegen de eigen voorschriften in
Practice what you preach II In 1584 verscheen de oudste gedrukte grammatica van het Nederlands: de Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst, geschreven door Hendrik Laurensz. Spiegel, lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer ‘In liefd’ bloeyende’, en uitgegeven bij Christoffel Plantijn in Leiden. Het werk behandelt in zeven hoofdstukken verschillende aspecten van de … [Lees meer...] overVeranderingen tegen de eigen voorschriften in
Linguïstische Miniatuurtjes revisited
In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: je treft het. Linguïstisch Miniatuurtje I én Linguïstisch Miniatuurtje … [Lees meer...] overLinguïstische Miniatuurtjes revisited