Een gesprek met Ronny Boogaart Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken, maar toch begrijpt iedereen wat … [Lees meer...] overGrammatica en gevoel
taalkunde
10 november 2023: Factors of language change
A symposium in honor of Frans Hinskens In the fall of 2023, prof. dr. Frans Hinskens takes his leave of institutional academia, but not of linguistics. On the occasion of his retirement, the Meertens Institute Amsterdam treats him to a one-day symposium with six speakers who engage with the many facets of Frans’ research output. At the end of the day, Frans gets to … [Lees meer...] over10 november 2023: Factors of language change
Een kleine 400 persconferenties verder: Mark Rutte (2010-2023)
Mark Rutte was een jonge minister-president die op 5 november 2010 enthousiasme en daadkracht uitstraalde op zijn eerste persconferentie met de parlementaire journalisten. Er zou worden aangepakt. Hij spreekt van 17 hervormingen en een kleinere overheid is daar eentje van. Ik citeer mijn samenvatting op mijn blog: “Rutte zal lang het beeld van het schoonvegen van de trap … [Lees meer...] overEen kleine 400 persconferenties verder: Mark Rutte (2010-2023)
Iemand, niemand, iedereen
De betekenis van woorden (3) Zoals we al vaker hebben gezien ligt er veel wiskunde of logica aan de taal ten grondslag. Het duidelijkste zie je dat misschien nog wel bij woorden als iemand, niemand of iedereen. Op het eerste gezicht lijken die een heel duidelijke verwijzing te hebben. Iemand verwijst naar een enkele persoon, niemand naar geen persoon, en iedereen naar alle … [Lees meer...] overIemand, niemand, iedereen
Spin op de kaart. Zelf dialectkaarten maken met de DSDD
Welke woorden bestaan er voor een spin in de Nederlandse dialecten? En wat betekent spinhoer eigenlijk? Het antwoord op deze vragen vind je in de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten, ook bekend als Database of the Southern Dutch Dialects, afgekort tot DSDD. Wat is de DSDD? Eind 2020 werd de Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten gelanceerd. In de … [Lees meer...] overSpin op de kaart. Zelf dialectkaarten maken met de DSDD
9 november 2023: Taalfeest, Amersfoort
De Nederlandse taal… we hebben er allemaal dagelijks mee te maken. Je kunt van taal genieten, je kunt je over taal verwonderen of je eraan ergeren. Bij het Taalfeest vieren we de taal, van jong tot oud, van A tot Z! Met inspirerende sprekers, boeiende workshops en een uitdagende quiz. Alles om je taalhart bij op te halen. De volgende editie is donderdagavond 9 november … [Lees meer...] over9 november 2023: Taalfeest, Amersfoort
Podcast: Kinderen van het ABN
Bij de start van de Week van het Nederlands lanceert cultuurtijdschrift de lage landen een vierdelige podcast over de opkomst van het Standaardnederlands in Vlaanderen. Taalexpert Miet Ooms zoekt een antwoord op de vraag hoe het Nederlands de plaats van het Frans heeft ingenomen in het openbare leven en waarom de discussie over de taalnorm nooit is verstomd. Beluister nu de … [Lees meer...] overPodcast: Kinderen van het ABN
Is er in België meer kans op blinderiken?
Vorige week schreef Marc van Oostendorp hoe zijn dochtertje hem uitschold met de nieuwgevormde term blinderik. Dat vond hij bijzonder, want nieuwvormingen op -erik zijn volgens het Taalportaal zeldzaam, en zouden vaak ook wat artificieel klinken. Nu schrijft het Taalportaal ook dat “[t]he suffix -erik is more popular in Belgian Dutch than in the North.” Ook in de tweede editie … [Lees meer...] overIs er in België meer kans op blinderiken?
Philip Dröge over indianen uit Overijssel
In september 2023 verscheen het boek 'Tawl. Hoe de Nederlandse taal (bijna) Amerika veroverde' waarin Philip Dröge beschrijft hoe hij op de fiets op zoek gaat naar de resten Nederlands die je nog vindt in het noorden van de Amerikaanse staten New York en New Jersey. Aan de hand van tal van mooie, soms bijna moeilijk te geloven verhalen, laat hij zien wat de Nederlandse … [Lees meer...] overPhilip Dröge over indianen uit Overijssel
4 oktober 2023: Boekbekendstelling en gesprek over Taal, Burgerschap en Breytenbach
Nieuw nummer Taal en Tongval verschenen
Onlangs is verschenen aflevering 75.1 van Taal en Tongval, “wetenschappelijk tijdschrift over taalvariatie in Nederland en Vlaanderen, waarin ook aandacht wordt geschonken aan naburige taalgebieden en aan het Nederlands verwante talen”. Artikelen: Anne Breitbarth, Anne-Sophie Ghyselen, Roeland van Hout & Martijn Wieling:Big data: New perspectives for research on … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal en Tongval verschenen
Themanummer TNTL: meertaligheid in de achttiende eeuw
Het Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (TNTL) publiceert Nederlands- en Engelstalige artikelen op het gebied van de neerlandistiek. De taal- en letterkundige bijdragen beslaan een breed spectrum aan diachrone en synchrone onderwerpen uit de Middeleeuwen tot het heden. Onlangs zag een nieuwe aflevering het licht, een dubbeldik themanummer … [Lees meer...] overThemanummer TNTL: meertaligheid in de achttiende eeuw
Wat betekent het woord ‘woord’?
Hier is een intrigerend geheim van de taalwetenschap: we weten niet wat een woord is. Er bestaat niet alleen geen definitie van die alle taalkundigen bevredigt, het is waarschijnlijk moeilijk om een definitie te geven die ook maar iemand bevredigt. Waar niet-taalkundigen over taal vaak nadenken als een verzameling woorden – we doen verkiezingen van 'woorden van het jaar', het … [Lees meer...] overWat betekent het woord ‘woord’?
Overléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Het is een simpel verhaal, het ene overleggen is het andere niet. Kijk in Van Dale en zie een optisch verschil aangebracht dat spoort met variërende woordvormen én met een onderscheid in betekenis.Een paar plaatjes illustreren wat Nederlanders die een poosje hebben schoolgegaan zouden kunnen weten, kennis die zou ik denken niet misstaat voor mensen die in de Tweede … [Lees meer...] overOverléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Alles wat je wil weten over de zachte g
Op 21 september 2023 organiseerde Brabanders en hun Taal de online lezing 'Alles wat je wil weten over de zachte g', door Marc van Oostendorp. Brabanders en hun Taal is een gemeenschap waarbij iedereen die de Brabantse taal en cultuur een warm hart toedraagt, welkom is en zich thuis kan voelen. Brabanders en hun Taal wordt mogelijk gemaakt door Erfgoed Brabant. … [Lees meer...] overAlles wat je wil weten over de zachte g
Schoon: voorgeven en doorgeven
Op vragen bij het wekelijkse persmoment van de minister-president ging het een paar jaar geleden over de oproep die Rutte had gedaan aan leiders in de wereld om klimaatdoelen te halen. Hij antwoordde op 25 januari 2019: “Waarom is het nou zo belangrijk om die oproep te doen? Eén, omdat we op die manier niet alleen Nederland schoon doorgeven, maar dat heeft niet zoveel … [Lees meer...] overSchoon: voorgeven en doorgeven
5-6 oktober 2023: Morfologiedagen
Aan het Institut für Niederländische Philologie van de Universität Münster vinden op 5-6 oktober de 'Morfologiedagen' plaats (Morphology in the Low Countries; MiLC 2023), met lezingen over zowel theoretische thema's uit de morfologie als concrete verschijnselen in verschillende talen (o.a. het Nederlands, Duits, Engels, Fries). Het programma is te bekijken … [Lees meer...] over5-6 oktober 2023: Morfologiedagen
Nieuw in het tijdschrift Over Taal
Column: Beste dokter, help ons echt verder, vertel ook iets over gebarentaal door Jolien Borstlap, studente Toegepaste Taalkunde Nederlands, Frans en Vlaamse Gebarentaal aan de KU Leuven in Antwerpen Artikel: De status van het Brusselse dialect door Ellemijn Buckinx, studente Master Vertalen aan de KU Leuven in Antwerpen … [Lees meer...] overNieuw in het tijdschrift Over Taal
Een talige tegenstelling tussen de rand en de rest van Nederland: laten we wel wezen
In de politiek zouden ze er een commissie voor instellen of naar een ander hulpmiddel grijpen om dat akelig onregelmatige werkwoord dat ik maar zijn noem wat in het gareel te brengen. Zijn? Of liever wezen of bennen? Of issen? Alleen al in het enkelvoud ik ben en jij bent (kennelijk van dat werkwoord bennen), … [Lees meer...] overEen talige tegenstelling tussen de rand en de rest van Nederland: laten we wel wezen
21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Wegens onvoorziene omstandigheden kan Rik Vosters de 4e Dr Lou Spronck-lezing a.s. donderdag niet presenteren. Miet Ooms neemt deze lezing voor haar rekening. Waar: Minderbroedersberg 4, Aula Universiteit Maastricht Tijd: 20.00 uur Titel: Algemeen Nederlands of eigen Nederlands? Over het Nederlands dat we delen en dat ons soms … [Lees meer...] over21 september 2023: Dr. Lou Spronck-lezing door Miet Ooms
Van balken en zuilen
De bouw behelst vanouds een boel onderdelen die allemaal hun eigen woord hebben. Ver terug gaan balk en zuil. Het een wordt nu meestal begrepen als liggend en hoekig, het ander als staand en rond, maar beide zijn ooit wel met dezelfde betekenis begonnen. Balk De hoge ouderdom van balk met betrekking tot de bouw blijkt uit het bestaan van vele … [Lees meer...] overVan balken en zuilen
6 aanbevelingen voor een sterker nieuwkomersonderwijs in Vlaanderen en Nederland
Elk jaar starten in het Vlaamse en Nederlandse onderwijs duizenden nieuwkomers aan hun schoolloopbaan – en daarmee ook aan hun taalverwervingsproces in het Nederlands. Leerlingen tussen 12 en 18 jaar komen daarbij in specifieke klassen voor nieuwkomers terecht. In Vlaanderen is dat het OKAN-onderwijs, waarbij OKAN staat voor ‘Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers’, … [Lees meer...] over6 aanbevelingen voor een sterker nieuwkomersonderwijs in Vlaanderen en Nederland
Waar komt de zachte g vandaan?
Een video van Bart Lijdsman … [Lees meer...] overWaar komt de zachte g vandaan?
Nu online: De Digitale Pallas
Russisch woordenboek uit 1790-1791 met 300 begrippen in 311 talen In de achttiende eeuw werd een ‘kat’ in het Sranantongo man-boesi-boesi genoemd. Althans, volgens het Russische vergelijkende woordenboek van alle talen en dialecten, dat in opdracht van de Russische keizerin Catharina de Grote werd samengesteld door de Pruisische geleerde Peter Simon Pallas. Dat … [Lees meer...] overNu online: De Digitale Pallas
Comen en commen in de Reynaert
In een interessant artikel over het rijm in Vanden vos Reynaerde wijst Rik Van Daele in het voorbijgaan op een interessant verschijnsel: de naam Lamfroyt wordt altijd met een o geschreven, behalve als hij in rijmpositie voorkomt: dan is het Lamfreyde. Van Daele bespreekt niet echt waarom er deze variatie is, en waarom de vormen op deze manier verdeeld zijn over de rijmen. Nu … [Lees meer...] overComen en commen in de Reynaert
