In deze aflevering van ‘Liefde voor verhalen’ leggen we letterlijk het accent op taal. Wat is een accent, en hoe verschilt het van een dialect? Hoe luistert de samenleving naar ABN en andere variaties van het Nederlands? Welke vooroordelen bestaan er over accenten (en dialecten)? Hoeveel accenten hoor je in de stad, en wat is het accent van Amsterdam-West? In deze … [Lees meer...] overAccent op taal
taalvariatie
Nieuw nummer Taal & Tongval
Het nieuwe nummer van Taal & Tongval is nu online beschikbaar ( Open Access) en vrij toegankelijk met een gratis Ingenta-account. Inhoudsopgave 2020, Vol. 72, No. 2 … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal & Tongval
Nantke Pecht about the moribund language variety Cité Duits
Nantke Pecht is a PhD candidate at the Faculty of Arts and Social Sciences at Maastricht University. In her research, she investigates the construction of social identities through language practices among speakers of the former coal miners’ district of Tuinwijk, the cité. In this district, located in the village of Eisden in Belgian Limburg, a hybrid German-Dutch-Limburgian … [Lees meer...] overNantke Pecht about the moribund language variety Cité Duits
Een lijstje gerechtjes met kreeftjes
Door Ton van der Wouden In Vlaanderen en in Nederland spreken we Nederlands. Maar dat Nederlands klinkt niet overal hetzelfde. Buurtaal (p. 6) geeft een overzicht van de opvallendste verschillen: de g is ‘zachter’ in het Zuiden, de r wordt er vaker gerold, de slot-n wordt er vaker uitgesproken, v en z zijn er vaker stemhebbend terwijl je in het Noorden vaak geen verschil … [Lees meer...] overEen lijstje gerechtjes met kreeftjes
Vragenlijst over taal en beeldvorming in Nederlandstalige kinderseries
Door Reglindis De Ridder Nederland en Nederlandstalig België zijn ondertitellanden. Dat betekent dat wij anderstalige films en series meestal niet in het Nederlands laten inspreken, dubben of nasynchroniseren dus, maar ondertitelen. Een win-winsituatie: je hoort de originele taal en krijgt toch de vertaling mee. Het spreekt vanzelf dat dit moeilijk ligt voor jonge kinderen … [Lees meer...] overVragenlijst over taal en beeldvorming in Nederlandstalige kinderseries
Taalvariatie in televisie voor kinderen
door Reglindis De Ridder Grootschalige studies over het televisieaanbod voor kinderen wereldwijd tonen aan dat dit aanbod vooral uit fictie bestaat die vaak geïmporteerd wordt uit het buitenland (Götz et a. 2018). Dit betekent meestal dat die programma’s eerst vertaald en nagesynchroniseerd moeten worden. Hoewel er de laatste jaren veel onderzoek gedaan wordt naar … [Lees meer...] overTaalvariatie in televisie voor kinderen
Talige soundscape van de Euregio Maas-Rijn
Door Leonie Cornips Hoe klinkt de Euregio Maas-Rijn? Luister hier hoe meertalig deze grensoverschrijdende regio is: … [Lees meer...] overTalige soundscape van de Euregio Maas-Rijn
Meertaligheid in de Euregio Maas-Rijn
Door Leonie Cornips Het gebeurt niet vaak dat een taalproject ook direct over de nationale grenzen inventariseert. Maar dat gebeurt wel in het Euregionale Terra Mosana project waarin gemeenten, erfgoedinstellingen, musea, universiteiten en burgers in de Maas-Rijn Euregio samenwerken. Het project is gefinancierd door EU Interreg met hulp van het Europese Regionale … [Lees meer...] overMeertaligheid in de Euregio Maas-Rijn
Een varifocale kijk op taalvariatie en taalcontact
Oratie van Frans Hinskens, gehouden 14 februari 2020 in de Aula van de Radboud Universiteit te Nijmegen. (De video begint met het cortege en de inleiding van de rector. De feitelijke oratie start op 04:03). (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overEen varifocale kijk op taalvariatie en taalcontact
Straattaal is het nieuwe dialect
Door Kristel Doreleijers Voor wie het nog niet wist: Nederland heeft een nieuw onofficieel volkslied! De bijna vijftien jaar oude hit Het land van (2005) is in september opnieuw uitgebracht door het bekende hiphopduo uit Diemen, Lange Frans en Baas B. Een nieuwe ode aan Nederland, dus. Na een jarenlange ruzie hebben de twee vrienden van weleer elkaar opnieuw gevonden, zo … [Lees meer...] overStraattaal is het nieuwe dialect
Op z’n hondjes
Door Lauren Fonteyn Het is voor een Vlaming in Nederland vaak toch een beetje alsof je op een andere planeet bent. Zo is het hier bijvoorbeeld niet de gewoonte om je hand op te steken als je iets wil bijdragen tijdens een vergadering (je moet gewoon beginnen praten met vijf tegelijk en degene die het langst het luidst kan praten wint, denk ik). Maar laatst voelde ik me toch … [Lees meer...] overOp z’n hondjes
Hengelooo
Door Henk Wolf Tijdens een college vergeleken studenten laatst hun uitspraak van een aantal klinkers. Een studente was aan haar uitspraak makkelijk te herkennen als Tukker en toen ze vertelde uit welke plaats ze kwam, riepen als op afspraak een paar anderen: "Hengelooo!". Hoewel ze zelf geen Oost-Nederlanders waren, deden ze dat met de opvallende monoftongische uitspraak van … [Lees meer...] overHengelooo
Een mooie mengelmoes
Door Nicoline van der Sijs en Marc van Oostendorp Een mooie mengelmoes was dit jaar het nieuwjaarsgeschenk van het Meertens Instituut. Het was ook beperkt in de handel. Omdat die oplage nu is uitgeput, geven we het boekje hierbij vrij als pdf. Taal was belangrijk in de Gouden Eeuw. Schrijvers, dichters, taalgeleerden en journalisten legden zelfbewust de basis voor wat … [Lees meer...] overEen mooie mengelmoes
Eersame lieve soen: een gemiste kans
Door Marc van Oostendorp Michiel Heusch was een Hamburgse jongeman uit een Antwerps geslacht. In 1664 en 1665 reisde hij net als iedereen uit zijn kringen naar Italië. Met zijn familie onderhield hij contact per brief; zijn eigen brieven zijn niet bewaard gebleven, maar enkele van de brieven die zijn familie aan de 'eersame, lieve soen' schreef, wel. Deze brief zijn nu … [Lees meer...] overEersame lieve soen: een gemiste kans
Wat ik zeg!
Door Kristel Doreleijers Het zal niemand zijn ontgaan: het Nederlandse voetbalsucces. “We” doen weer mee op het Europese toneel na de zinderende Champions League overwinningen van Ajax, en ook op nationaal niveau kan de voetballiefhebber de komende weken zijn hart ophalen. Dat Nederlands (internationaal) voetbalsucces gepaard gaat met spannende taalontwikkelingen, blijft … [Lees meer...] overWat ik zeg!
Kan de overheid anarchistisch zijn in het taalbeleid?
Door Marc van Oostendorp De Taalunie is een gezamelijke Vlaams-Nederlandse overheidsorganisatie, maar de traditie is dat Nederland net doet alsof die hele club niet bestaat, terwijl men in Vlaanderen met argusogen kijkt naar iedere stap die er wordt gezet. Dat is ook nu weer het geval: in Nederlandse media werd voor zover ik kan zien geen woord gewijd aan de publicatie van … [Lees meer...] overKan de overheid anarchistisch zijn in het taalbeleid?
Een ongecontroleerde wetenschappelijke bevinding
Door Marc van Oostendorp Waar speelt de taalwetenschappelijke discussie zich eigenlijk af? In de wetenschappelijke literatuur of inmiddels ook daarbuiten? Omdat ik ook maar gewoon een deskundige ben, schreef ik vorig jaar nog dit stuk waarin ik uitlegde dat het verschil tussen talen en dialecten niet taalkundig te maken valt. Maar nu blijkt dat toch ook weer niet te … [Lees meer...] overEen ongecontroleerde wetenschappelijke bevinding
Wat verraadt jouw taal over jou?
Friet, patat of petat. Je hebt maar één woord nodig om te horen of de persoon tegen wie je spreekt een Vlaming of een Nederlander is. Maar je woordgebruik en je uitspraak vertellen nog méér dan alleen je woonplaats. Hoe dat komt en hoe dat werkt legt sociolinguïst Rik Vosters je haarfijn uit. Extra uitdaging voor tijdens het kijken (lees: luisteren): raden jullie waar de haast … [Lees meer...] overWat verraadt jouw taal over jou?
Laat duizend bloemen bloeien? Een debat over taalvariatie in Vlaanderen en Nederland
Taalvariatie is de nieuwe mantra in de taalwetenschap. Niemand ontkent ze; ze is er, net zoals diversiteit in de samenleving. De vraag is: hoe gaan we ermee om? Is de tussentaal in Vlaanderen nu een usurpator of een legitieme, want bestaande en door meer en meer mensen als vanzelfsprekend beschouwde variëteit van het Nederlands in België? In Nederland kun je dezelfde … [Lees meer...] overLaat duizend bloemen bloeien? Een debat over taalvariatie in Vlaanderen en Nederland
Alle talen hebben liever t’s dan d’s
25 jaar Optimaliteitstheorie (1) Door Marc van Oostendorp Naarmate je ouder wordt, schrijf je meer artikelen voor handboeken. Die handboeken worden bij uitgevers steeds populairder, waarschijnlijk omdat bibliotheken ze makkelijk bestellen en bibliotheken zijn zo ongeveer nog de enige klanten van wetenschappelijke uitgevers. Aan de andere kant tellen zulke hoofdstukken niet of … [Lees meer...] overAlle talen hebben liever t’s dan d’s
Passen talen zich aan hun sprekers aan?
Door Marc van Oostendorp Sinds een paar jaar verschijnt er onderzoek dat een aantal jaar geleden ondenkbaar was: naar de relatie tussen taalvariatie en genen. Het gaat dan meestal over klanken, zoals ook in een nieuw artikel in het prestigieuze tijdschrift PNAS. Dat talen van elkaar verschillen in welke klanken ze hebben, is op zich een niet goed begrepen fenomeen. Waarom … [Lees meer...] overPassen talen zich aan hun sprekers aan?
Stijl en taal, dichterlijke vrijheid en grenzen
De poëzie van Mustafa Kör Door Fabian R.W. Stolk Tot de plaatsen waartegen zich onze bezwaren richten en waarvan de overdenking uitwijst, dat de dichter er niet in geslaagd is precies onder woorden te brengen hetgeen hij bedoelde, kan men afwijkingen van de grammaticale vormen alleen dan rekenen, wanneer zij niet een kennelijk plastische of muzikale werking beoogen en ook … [Lees meer...] overStijl en taal, dichterlijke vrijheid en grenzen
Ilja Leonard Pfeijffer als variationist
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (42) Door Marc van Oostendorp Als hij wil uitleggen waarom Plato behalve een bekend Grieks wijsgeer ook een briljante schrijver was, schrijft Ilja Leonard Pfeijffer in zijn boek De Antieken: "Het heeft veel te maken met diversiteit. Plato beheerst alle registers. (...) Alle gesprekspartners in Feest vertellen hun verhaal over de liefde op … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als variationist
Verplicht boek voor alle Nederlandse taalkundigen
Door Marc van Oostendorp Het kan niet gemakkelijk zijn om een Vlaamse intellectueel te zijn. Er is altijd gedoe om taal, op een manier die een Nederlander zich over het algemeen niet kan voorstellen: iedere keuze die je maakt in taalzaken – hoe nauwkeurig je je aan de standaard houdt, wat je precies als standaard beschouwt, hoeveel dialect je je permitteert – is niet alleen … [Lees meer...] overVerplicht boek voor alle Nederlandse taalkundigen
Nee, my ou suikerpot, die lewe is nie net skanghagha nie
Door Jana Luther Die meeste van die tale wat aan ons bekend is, bestaan uit verskillende variëteite. Naas die standaardvariëteit – wat gewoonlik so volledig moontlik ontwikkel word om deur soveel as moontlik gebruikers verstaan te word en soveel as moontlik van die funksies te verrig wat ’n mens van ’n taal kan verwag, veral in formele kontekste – beskik die meeste tale ook … [Lees meer...] overNee, my ou suikerpot, die lewe is nie net skanghagha nie
