Gesprek met Jos Swanenberg Taalkundige Khalid Mourigh gaat in gesprek met dialectdeskundige Jos Swanenberg, verbonden aan de universiteit van Tilburg en aan het Meertens Instituut, over het onderzoek van laatstgenoemde. Swanenberg houdt zich bezig met de verdwijnende verscheidenheid van de Nederlandse taal in tijden van mondialisering. Ooit telde alleen al het … [Lees meer...] overEen taal is een dialect met een leger en een vloot
taalvariatie
24 maart 2023: Dag van de Nederlandse Spraakkunst
De 14de Dag van de Nederlandse Spraakkunst vindt plaats op vrijdag 24 maart 2023, bij het Meertens Instituut in Amsterdam. Het overkoepelende thema van de dag is “Individuele variatie en het Nederlandse taalsysteem”. Het programma bestaat uit vier blokjes, met telkens eerst een hoofdlezing, daarna een respondent die een aantal vragen en opmerkingen formuleert en ten slotte een … [Lees meer...] over24 maart 2023: Dag van de Nederlandse Spraakkunst
‘Heb je ook sibbelings?’
Als rasechte introvert ben ik een ramp met ‘small talk’: het keuvelen over koetjes en kalfjes waarbij het niet om de inhoud van het gesprek gaat, maar gewoon om het feit dat je een gesprekje hebt. Ik kán het gewoon niet, lijkt het wel, en het voelt altijd zo gekunsteld. ‘Heb je ook broers of zussen?’ is zo’n standaard ‘small talk’-vraag – weinig mensen zullen intrinsiek … [Lees meer...] over‘Heb je ook sibbelings?’
Call for papers: Taal en Tongval 2022
see below for English version Micro- en macrovariatie:Verschillende visies in onderzoek naar taalvariatie en taalverandering Het thema van Taal en Tongval 2022 is ‘Micro- en macrovariatie: Verschillende visies in onderzoek naar taalvariatie en taalverandering’. Het colloquium vindt plaats in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL) in Gent op 18 … [Lees meer...] overCall for papers: Taal en Tongval 2022
Veel bla bla, weinig boem boem
De uitdrukking to keep your eyes peeled (‘alert blijven’) is waarschijnlijk niet gebaseerd op historisch Brits politicus Sir Robert Peel. Dat was een teleurstelling voor de presentatoren van het Breakfast programma van BBC Radio. Ze vroegen me nog hoe ik de uitdrukking in het Nederlands zou vertalen, maar ik had zelf nogal moeite om … [Lees meer...] overVeel bla bla, weinig boem boem
De hamvraag: is het ‘vegan’ of ‘veganistisch’?
Nog steeds herinner ik me het precieze moment waarop ik erachter kwam waar vlees van werd gemaakt. Een jaar of zes moet ik zijn geweest, toen ik samen met mijn moeder een etentje had bij mijn oom. Op mijn vraag wat we gingen eten, was het antwoord: lamsvlees! Verwarring volgde – waarom heette het lamsvlees? Het werd toch niet van lammetjes gemaakt…? ‘Jawel,’ antwoordde mijn oom … [Lees meer...] overDe hamvraag: is het ‘vegan’ of ‘veganistisch’?
Vaat of afwas?
Zeg je afwas of vaat? En als het antwoord allebei is: wat is dan het verschil? Wat vooraf ging In oktober 2021 ontketende Jan Renkema onbedoeld een discussietje toen hij in zijn Verwarwoordenboek het paar ‘afwas-vaat’ behandelde. Volgens Renkema is er een klein betekenisverschil, maar het is moeilijk om precies te zeggen wat. Hij besluit dat het … [Lees meer...] overVaat of afwas?
13 en 14 november 2021: Film By the Throat tijdens InScience Festival
Identiteit: we halen het uit onze afkomst, ons uiterlijk, ons paspoort of uit wat we consumeren. Maar een nog subtielere vorm waarmee we onszelf onthullen is onze uitspraak. Sinds het ontstaan van taal wordt de manier waarop we woorden uitspreken gebruikt om vriend en vijand van elkaar te onderscheiden. De verrassende documentaire By the Throat verkent via wetenschap, … [Lees meer...] over13 en 14 november 2021: Film By the Throat tijdens InScience Festival
Wat gebeurt er in ‘Wat gebeurt er in het Nederlands?!’
Er is een boek uit over het Nederlands. Dat boek is, als je het mij vraagt, bijzonder. Dat vind ik omdat het boek uitkomt naar aanleiding van het pensioen van Nicoline van der Sijs, een van de belangrijkste schrijvers over de geschiedenis van de Nederlandse taal. Ik vind het boek natuurlijk ook bijzonder omdat ik zelf, voor het eerst, heb meegewerkt aan een écht boek voor een … [Lees meer...] overWat gebeurt er in ‘Wat gebeurt er in het Nederlands?!’
Nieuw nummer Taal en Tongval
Een nieuw nummer van Taal & Tongval - tijdschrift voor taalvariatie is nu gratis online te lezen in open access. Inhoudsopgave Ziej is a woman and het is a girlA referent’s age guides pronominal gender variation in Limburgian - Joske Piepers, Ad Backus & Jos Swanenberg Hoeveel dialecten werden er gesproken in negentiende-eeuws Amsterdam? - Nicoline van der … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal en Tongval
Het gevaar van de ‘erkende talen’
Ik zat er naast, bijna vijftien jaar geleden, in dit zelfde tijdschrift. Ik besprak de zorgen die de onderzoekers Koen Jaspaert en Sjaak Kroon hadden geuit over de erkenning van streektalen als het Limburgs en het Nedersaksisch. Zij waren onder andere bang dat dit het beleid over regionale talen uit het lood zou trekken: de 'erkende talen' zouden een ereplaats krijgen, de … [Lees meer...] overHet gevaar van de ‘erkende talen’
Vooreerst en opvolgen
De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee. Het spreekt voor zich dat je hier een momentopname ziet, want zoals het een levende taal … [Lees meer...] overVooreerst en opvolgen
Een zomers nummer van Onze Taal
Ja, allemaal leuk en aardig dat Japans, hoorden we vorige maand zo nu en dan nadat ons themanummer over die taal was verschenen, maar in Nederland en Vlaanderen is toch ook genoeg te beleven? Zo is dat! En daarom richten we de blik in het zomernummer van Onze Taal op de taalvarianten om ons heen. Om precies te zijn: we kijken naar streektalen in de literatuur, naar de vele … [Lees meer...] overEen zomers nummer van Onze Taal
Nieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Persbericht Onze Taal Hoe noem je een lange gehaktstaaf uit de snackbar? Heet die ‘frikadel’, ‘frikandel’, ‘curryworst’ of misschien wel ‘lange hamburger’? Het antwoord vertelt iets over waar je vandaan komt. In het net verschenen boek Wie zegt wat waar? is voor zestien van dat soort vragen uitgezocht wat in Nederland en Vlaanderen de regionale verschillen zijn: van … [Lees meer...] overNieuw boek: ‘Wie zegt wat waar?’
Aan een taal spreekt niets vanzelf
Nottebohmlezing door taaljournalist Gaston Dorren. … [Lees meer...] overAan een taal spreekt niets vanzelf
Taalregels & taalvariatie
Lauren Fonteyn en Marten van der Meulen, beiden taalkundigen, vertellen over hun onderzoek naar taalverandering en het effect van taalregels op het taalgebruik in het Nederlands van de twintigste eeuw tot vandaag de dag. Delen van hun onderzoek vallen binnen het vakgebied van de corpus linguïstiek, waar zij in deze podcast een introductie toe geven. Onderzoek binnen de corpus … [Lees meer...] overTaalregels & taalvariatie
“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
“Zelden zoveel taalkundigen op één plek samen gezien!”, schreef iemand afgelopen dinsdag op Twitter, na de voorstelling van de nieuwe e-ANS, de Algemene Nederlandse Spraakkunst die dus sinds deze week in een gloednieuw jasje zit. De lancering van zo’n vernieuwde grammatica van het Nederlands, dat is voor een neerlandicus een beetje als de nieuwe PlayStation 5 voor een … [Lees meer...] over“Versoepelde” grammaticaregels? Stop taal in te zetten als een wapen om verdeeldheid te zaaien
Accent op taal
In deze aflevering van ‘Liefde voor verhalen’ leggen we letterlijk het accent op taal. Wat is een accent, en hoe verschilt het van een dialect? Hoe luistert de samenleving naar ABN en andere variaties van het Nederlands? Welke vooroordelen bestaan er over accenten (en dialecten)? Hoeveel accenten hoor je in de stad, en wat is het accent van Amsterdam-West? In deze … [Lees meer...] overAccent op taal
Nieuw nummer Taal & Tongval
Het nieuwe nummer van Taal & Tongval is nu online beschikbaar ( Open Access) en vrij toegankelijk met een gratis Ingenta-account. Inhoudsopgave 2020, Vol. 72, No. 2 … [Lees meer...] overNieuw nummer Taal & Tongval
Nantke Pecht about the moribund language variety Cité Duits
Nantke Pecht is a PhD candidate at the Faculty of Arts and Social Sciences at Maastricht University. In her research, she investigates the construction of social identities through language practices among speakers of the former coal miners’ district of Tuinwijk, the cité. In this district, located in the village of Eisden in Belgian Limburg, a hybrid German-Dutch-Limburgian … [Lees meer...] overNantke Pecht about the moribund language variety Cité Duits
Een lijstje gerechtjes met kreeftjes
Door Ton van der Wouden In Vlaanderen en in Nederland spreken we Nederlands. Maar dat Nederlands klinkt niet overal hetzelfde. Buurtaal (p. 6) geeft een overzicht van de opvallendste verschillen: de g is ‘zachter’ in het Zuiden, de r wordt er vaker gerold, de slot-n wordt er vaker uitgesproken, v en z zijn er vaker stemhebbend terwijl je in het Noorden vaak geen verschil … [Lees meer...] overEen lijstje gerechtjes met kreeftjes
Vragenlijst over taal en beeldvorming in Nederlandstalige kinderseries
Door Reglindis De Ridder Nederland en Nederlandstalig België zijn ondertitellanden. Dat betekent dat wij anderstalige films en series meestal niet in het Nederlands laten inspreken, dubben of nasynchroniseren dus, maar ondertitelen. Een win-winsituatie: je hoort de originele taal en krijgt toch de vertaling mee. Het spreekt vanzelf dat dit moeilijk ligt voor jonge kinderen … [Lees meer...] overVragenlijst over taal en beeldvorming in Nederlandstalige kinderseries
Taalvariatie in televisie voor kinderen
door Reglindis De Ridder Grootschalige studies over het televisieaanbod voor kinderen wereldwijd tonen aan dat dit aanbod vooral uit fictie bestaat die vaak geïmporteerd wordt uit het buitenland (Götz et a. 2018). Dit betekent meestal dat die programma’s eerst vertaald en nagesynchroniseerd moeten worden. Hoewel er de laatste jaren veel onderzoek gedaan wordt naar … [Lees meer...] overTaalvariatie in televisie voor kinderen
Talige soundscape van de Euregio Maas-Rijn
Door Leonie Cornips Hoe klinkt de Euregio Maas-Rijn? Luister hier hoe meertalig deze grensoverschrijdende regio is: … [Lees meer...] overTalige soundscape van de Euregio Maas-Rijn
Meertaligheid in de Euregio Maas-Rijn
Door Leonie Cornips Het gebeurt niet vaak dat een taalproject ook direct over de nationale grenzen inventariseert. Maar dat gebeurt wel in het Euregionale Terra Mosana project waarin gemeenten, erfgoedinstellingen, musea, universiteiten en burgers in de Maas-Rijn Euregio samenwerken. Het project is gefinancierd door EU Interreg met hulp van het Europese Regionale … [Lees meer...] overMeertaligheid in de Euregio Maas-Rijn
