Door Marc van Oostendorp De prijs voor de onbegrijpelijkste zin over taalkunde door een wetenschapsvoorlichter gaat dit jaar naar Berkeley News. In een artikel over een onderzoek dat zou hebben berekend hoeveel informatie een kind eigenlijk in die eerste achttien jaar moet verwerken om zijn moedertaal te kunnen leren, schrijft de voorlichter van dienst het volgende: But new … [Lees meer...] over0,00025 MB informatie per dag en je hebt een moedertaal
taalverwerving
Is taal een activiteit? Het gapende gat van de inburgeraar
Door Marc van Oostendorp Wat taal is, weet niemand. Vraag het iemand op straat en die zal zoiets zeggen als 'een communicatiemiddel', zonder rekening te houden met het feit dat je taal ook kunt gebruiken voor andere dingen dan communicatie (bijvoorbeeld om een gedicht op te zeggen als je niet kunt slapen) en zonder uit te kunnen leggen wat taal dan precies onderscheidt van … [Lees meer...] overIs taal een activiteit? Het gapende gat van de inburgeraar
Boekjes lezen werkt het beste
Door Marc van Oostendorp Voorlezen is goed voor de taal van kinderen. Ja, daar staan jullie niet van te kijken! Het is dan ook de minst interessante uitkomst van een onderzoek dat Evelyn Bosma en Elma Blom deze maand publiceerden in het Journal of Child Language. Het werkt waarschijnlijk meestal beter dan zomaar een verhaal vertellen, en dat komt misschien doordat een … [Lees meer...] overBoekjes lezen werkt het beste
Waarom ‘driede’ makkelijker is dan ‘derde’
Door Marc van Oostendorp Het leukste, het allerleukste, van de taalkunde is geloof ik dat je je steeds weer kunt verwonderen over het alledaagse. Neem de Nederlandse rangtelwoorden: eerste, tweede, derde, vierde, vijfde, zesde, zevende, achtste, negende, tiende, elfde, twaalfde,.... Een eenvoudig rijtje. Derde is een beetje vreemd, want I zou regelmatiger zijn. Zoals … [Lees meer...] overWaarom ‘driede’ makkelijker is dan ‘derde’
Kun je na je kindertijd nog wel een nieuwe taal leren?
Door Freek Van de Velde Kinderen pikken gemakkelijker nieuwe talen op dan volwassenen. Als je te laat begint met het leren van een taal kun je die eigenlijk nooit meer perfect leren: er zijn altijd kleine dingetjes in de uitspraak en de grammatica die je net even anders doet. Dat leerstuk heet ‘de kritische periode’, en er woedt al een halve eeuw een vinnig debat over in de … [Lees meer...] overKun je na je kindertijd nog wel een nieuwe taal leren?
Kinderen van 4
Door Marc van Oostendorp Klaas Dijkhoff (VVD) suggereerde deze week dat het heel erg zou zijn als migrantenkinderen pas op hun 4e voor het eerst in aanraking komen met het Nederlands. Hoe zit dat? (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overKinderen van 4
Waarom leren kinderen nieuwe woorden?
Door Marc van Oostendorp Een van de vele wonderlijke jaren in een mensenleven is dat tussen het eerste en het tweede jaar oud. Een kind van één kent meestal een handjevol woorden. Een kind van twee kent er heel erg veel. Die explosie in de woordenschat wordt natuurlijk ook wetenschappelijk onderzocht: ze vormt immers misschien wel een van de sleutels van het menselijk … [Lees meer...] overWaarom leren kinderen nieuwe woorden?
Vroege tweetaligheid Friezen geen voordeel bij leren Engels
(Persbericht Fryske Akademy) Vroege tweetaligheid in Fries-Nederlands is geen garantie voor succesvolle ontwikkeling van Engels als derde taal. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Mirjam Günther-Van der Meij. Dat is opvallend, omdat meestal een voordeel van tweetaligheid op derdetaalverwerving gevonden wordt. In de Friese context is dat dus niet het geval. Andere factoren … [Lees meer...] overVroege tweetaligheid Friezen geen voordeel bij leren Engels
RUG taalonderzoekers met game naar NEMO Science Museum. 30 april-13 mei 2018
(Persbericht Rijksuniversiteit Groningen) Taalwetenschapper Bart Hollebrandse (Center for Language and Cognition Groningen, RUG) is met een team van bachelor-, research master- en Honors-studenten twee weken aan het werk in NEMO, het science museum in Amsterdam. NEMO-bezoekers vanaf 3 jaar doen mee als proefpersoon in een taalontwikkelingsstudie. In de eerste 5 dagen hebben al … [Lees meer...] overRUG taalonderzoekers met game naar NEMO Science Museum. 30 april-13 mei 2018
Taalcanon lanceert animatiefilmpje: Hebben tweetalige kinderen een taalachterstand?
Vandaag lanceert het taalcanonteam een animatiefilmpje over tweetaligheid. Het is het vijfde filmpje in een reeks, bedoeld voor het voortgezet onderwijs. De filmpjes geven een korte introductie op een onderwerp uit de taalcanon, en kunnen gebruikt worden als opstapje voor een les over taal in de klas. De taalontwikkeling van een kind verloopt via verschillende fases. De … [Lees meer...] overTaalcanon lanceert animatiefilmpje: Hebben tweetalige kinderen een taalachterstand?
Pavlov-reacties in een vreemde taal
Door Marc van Oostendorp In een vreemde taal ben je minder bang. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek dat deze week verscheen in Nature Scientific Reports. De onderzoekers deden een fascinerend experiment, dat gebaseerd is op zo'n beetje de klassiekste psychologische proef die er bestaat: de Pavlov-reactie. Je laat iemand een aantal keer twee plaatjes zien en na het ene … [Lees meer...] overPavlov-reacties in een vreemde taal
Limburgers nog toongevoeliger dan gedacht
(Persbericht Radboud Universiteit) Limburgers staan bekend om hun zangerige spraak. Ze blijken ook erg goed in het horen van hele subtiele woordmelodieverschillen. Dat blijkt uit onderzoek van taalwetenschapper Stefanie Ramachers. Ze promoveert op 31 januari aan de Radboud Universiteit. Het Limburgs is een zogenaamde toontaal. In het Limburgs kan de melodie waarmee een … [Lees meer...] overLimburgers nog toongevoeliger dan gedacht
Hoeven leren
Door Marc van Oostendorp Laten we ons even verplaatsen in de peuter die geconfronteerd wordt met het werkwoord hoeven. We zitten sowieso in een fase in ons leven dat we iedere dag tal van nieuwe woorden leren, en dan is daar ineens hoeven. Je ene moeder zegt bijvoorbeeld tegen je andere: Je hoeft dat niet te doen. Op de een of andere manier moet je uitvissen hoe dat in … [Lees meer...] overHoeven leren
Nederlandse papa, Duitse phapha
Door Marc van Oostendorp Als je een Nederlands kind bent met een Nederlandse papa en Nederlandse vriendjes, maar ook een Duitse papa, wat zeg je dan tegen die tweede papa? Ja, Papa. Maar hoe spreek je dat uit? Het Nederlands en het Duits hebben licht verschillende p's, zoals ze ook licht verschillende b's hebben. Wanneer je bijvoorbeeld pa zegt, moet je twee dingen doen: … [Lees meer...] overNederlandse papa, Duitse phapha
Paula Fikkert: Van kindertaal tot moedertaal
Door Paula Fikkert Moedertaalverwerving is voor mij nog steeds een van de meest fascinerende onderzoeksgebieden binnen de neerlandistiek. Kinderen pikken hun moedertaal ogenschijnlijk vanzelf op. Zelf herinneren we ons vaak van alles over het leren van een vreemde taal, maar jammer genoeg geldt dat niet voor het leren van onze moedertaal. Toch hebben we een taalsysteem geleerd … [Lees meer...] overPaula Fikkert: Van kindertaal tot moedertaal
Spanjaarden horen het verschil niet tussen can en can’t
Door Marc van Oostendorp Je taal bepaalt wat je hoort. Wie Nederlands spreekt, heeft bijvoorbeeld een veel grotere kans om het verschil tussen het Engelse can en can't te horen dan wie Spaans of Chinees spreekt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Nijmeegse onderzoekers Mirjam Ernestus, Huib Kouwenhoven en Margot van Mulken. Er was al wel iets bekend over het effect, maar … [Lees meer...] overSpanjaarden horen het verschil niet tussen can en can’t
Taalcanon lanceert eerste animatiefilmpje: Hoe leert een kind zijn moedertaal?
Door Mathilde Jansen Vandaag, op de Internationale Dag van het Kind, lanceert het taalcanonteam vol trots een animatiefilmpje over kindertaal. Het is het eerste filmpje in een reeks, bedoeld voor het voortgezet onderwijs. De filmpjes geven een korte introductie op een onderwerp uit de taalcanon, en kunnen gebruikt worden als opstapje voor een les over taal in de … [Lees meer...] overTaalcanon lanceert eerste animatiefilmpje: Hoe leert een kind zijn moedertaal?
Tegen de moedertaalspreker?
Door Marc van Oostendorp In bijna alle soorten van taalwetenschap staat de 'moedertaalspreker' centraal. Hij is de uiteindelijke rechter die mag beoordelen of je iets wel of niet zo kunt zeggen, hij is het model waarnaar mensen streven die een taal als vreemde taal aannemen, hij is degene die rechtvaardigt dat we zeggen dat de taalkunde gaat over een biologisch feit: het … [Lees meer...] overTegen de moedertaalspreker?
Baby’s die zinnen in woorden hakken
Door Marc van Oostendorp Nooit worden we meer zulke sponzen als we in de eerste jaren van ons leven waren. Stel, je bent een paar maanden oud en je wil je moedertaal leren. Het lijkt misschien een goed idee om dan te beginnen met woorden, maar helaas spreken mensen eigenlijk nooit in losse woorden. Ze zeggen alles aan elkaar en je hoort dan bijvoorbeeld dingen … [Lees meer...] overBaby’s die zinnen in woorden hakken
Het verschil tussen knien en knien
De Nijmeegse promovenda Stefanie Ramachers won vorige week een wedstrijd die er aan haar universiteit werd gehouden voor de beste korte presentatie van onderzoek. In 3 minuten vertelde Ramachers over haar onderzoek naar hoe Limburgse kinderen toonverschillen in hun dialect leren onderscheiden: … [Lees meer...] overHet verschil tussen knien en knien
Kinderen die leren dat je het op twee manieren kunt zeggen
Door Marc van Oostendorp Soms moet je als kind leren dat het allebei kan, in je moedertaal. Je kunt zus zeggen of je kunt zo zeggen: het is allebei mogelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de volgende twee zinnen: Je weet dat ik deze koekjes wil eten. [volgorde 1] Je weet dat ik deze koekjes eten wil. [volgorde 2] De werkwoorden aan het eind kunnen in allebei de … [Lees meer...] overKinderen die leren dat je het op twee manieren kunt zeggen
Nijntje in actie tegen achterstand
Door Fleur Bonafee Honderd meter buiten station Utrecht stond de trein stil. Twintig minuten later waren we terug op perron 20. Nu zaten we hutjemutje in de sprinter, want een intercity zou voorlopig niet rijden. ‘Vindt u het leuk als ik een verhaal vertel?’ vroeg ik, om de tijd te doden. De dame tegenover me trok met haar schouders. ‘Ligt eraan waar het over gaat.’ … [Lees meer...] overNijntje in actie tegen achterstand
Ik hoop mogen we erin mogen
Door Marc van Oostendorp Soms komt er zomaar op een doordeweekse dag een nieuwe bevestiging binnen van een al lang bekende theorie. Dat gebeurde bijvoorbeeld vorige week, toen ik deze twee tweets kreeg: @fonolog @onzetaal vraagje: mijn dochter (4) spreekt geen voegwoorden uit in een bijzin. Is dat een bekend verschijnsel? 1/2 — Marlijn Timmermans (@MarlijnTM) 28 april … [Lees meer...] overIk hoop mogen we erin mogen
Masterclass babyonderzoek voor middelbare scholieren
De Nijmeegse onderzoeksgroep First Language Acquisition organiseert tweemaal per jaar de masterclass ‘Babyonderzoek: ontwikkeling van taal, denken en gedrag’ voor middelbare scholieren die hun profielwerkstuk willen schrijven over de ontwikkeling van baby’s en jonge kinderen. Op woensdag 8 april vindt de eerstvolgende masterclass weer plaats op de Radboud Universiteit in … [Lees meer...] overMasterclass babyonderzoek voor middelbare scholieren
Uitzonderingen in taal
Door Marc van Oostendorp Alle grammatica's lekken, merkte de Amerikaanse taalkundige Edward Sapir (1884-1939) ooit op. Taalregels hebben heel vaak uitzonderingen, en er is tot nu toe waarschijnlijk geen grammaticale beschrijving van een taal gegeven zonder dat soort uitzonderingen. Sapirs observatie zelf lekt niet. Neem het Nederlands. Een vrij harde regel is: je kunt … [Lees meer...] overUitzonderingen in taal
