• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Stylesheets

1 september 1996 door Marc van Oostendorp Reageer

Er bestaan geen uitvindingen die de mensheid alleen maar zegeningen hebben gebracht. De computer is een schrijnend voorbeeld. Voor de meeste onderzoekers is het moeilijk zich een werkdag voor te stellen zonder elektronische post, tekstverwerker of SPSS. Maar de introductie van dat apparaat heeft ook zijn duistere zijde. Die noemen wij de stylesheet.

Wie een wetenschappelijke publikatie schrijft of redigeert, krijgt op zekere dag van de uitgever een stapel aan elkaar geniete fotokopieen toegestuurd. Vaak zijn het kopieen van kopieën, grijs, vol donkere vlekken en tikfouten. Wie de moeite neemt ze te ontcijferen wordt getrakteerd op een moedeloos makende lijst instructies aangaande het te gebruiken lettertype, de lettergrootte, de in acht te nemen marges en de juiste manier om kopjes en noten op de pagina te plaatsen. Menig duurbetaald uurtje gaat vervolgens heen met de verwerking van al die instructies, die door een ervaren vormgever of zetter in een handomdraai zouden kunnen worden uitgevoerd. Ziedaar de zegeningen van de vooruitgang.

En dan te bedenken dat er allang een technologische oplossing bestaat, die van de markeringstalen. Deze oplossing bestaat eruit dat structuur en vorm van een tekst gescheiden worden. De auteru geeft in zijn tekst alleen de structuur aan. Een eenvoudige gestructureerde tekst in een fantasie-markeringssysteem ziet er bijvoorbeeld als volgt uit:

[Kop]Brand in Hotel[Einde Kop]
[Paragraaf]Vannacht is er brand uitgebroken in
Hotel [Naam]De Zwaan[Einde Naam]. Alle gasten en
de bewoners zijn veilig ontkomen.[Einde
Paragraaf]

De gedeelten tussen vierkante haken zijn de structurende elementen. Ze komen telkens in paren: één geeft het begin van een structuur aan en de ander het eind ervan.

Onafhankelijk hiervan kunnen we nu bepalen hoe elk structuur-element er uit moet zien: een kopje is groot en vet, een naam cursief, etc. Dit is inderdaad een style-sheet, maar deze wordt door de computer gelezen, niet door een mens.

Met dit systeem zijn teksten opeens herbruikbaar. Als ik een eerder geschreven artikel in een boek wil laten opnemen waarin namen niet cursief zijn, maar onderstreept, hoef ik niet meer de hele tekst langs op zoek naar alle namen. Ik verander de ene zin die zegt: namen zijn cursief, in een andere zin die zegt: namen zijn onderstreept.

Er zijn op dit moment meerdere van dit soort markeringssystemen in omloop. Ik ken er drie: TeX/LaTeX, SGML en HTML. Ze hebben alle drie hun eigenaardigheden. TeX (spreek uit: tech) is vooral nuttig voor wetenschappers die hun eigen opstellen willen vormgeven en uitdraaien. Het is zeer populair onder informatici, wis- en natuurkundigen en computertaalkundigen.

SGML is veruit het meest ambitieuze systeem van de drie, en het strengste. Zoals de naam al aangeeft — Standard Generalized Mark-up Language — heeft het aspiraties van algemene geldigheid. De rechtgeaarde SGML-er heeft als ideaal dat alle teksten overal ter wereld ooit in dit systeem zullen zijn gemarkeerd, zodat ze op elke willekeurige wijze kunnen worden afgedrukt op papier of weergegeven op een scherm. Een Esperanto van de tekststructuur.

HTML (HyperText Markup Language) is de taal die mij nachtmerries bezorgt. Het was oorspronkelijk een soort stylesheet SGML, speciaal bedoeld om teksten voor het World Wide Web weer te geven. In HTML is daarom minder mogelijk dan in SGML. Toch wordt ook in HTML nu gewerkt aan de introductie van stylesheets.

Aan markeringstalen is overigens nog altijd wel één bezwaar verbonden: ze moeten geleerd worden. Ook daar komt gelukkig snel verandering in. De meeste populaire tekstverwerkingsprogramma’s hebben al een module die bestanden automatisch in SGML of HTML kan opslaan, of ze krijgen er binnenkort een.

Wanneer onze collega’s computertaalkundigen hun beloftes inlossen, moet het op een dag ook niet meer nodig zijn zo’n tekstverwerker te leren bedienen omdat je je teksten aan een apparaat kunt dicteren dat vervolgens zelf de structuur van het artikel bepaalt. Wie ook maar even over de complexiteit van taal heeft nagedacht, weet dat die dag nog ver van ons is en buigt zich nogmaals zuchtend over zijn styleseheet.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ZOMER

Het water ligt ontdaan bijna
van water onder stof,
de bomen zien hun eigen ogen
en ik door groen hun groen niet meer,
ze zijn verborgen in de bomen.

De lucht betrekt over het vee –
wanneer het licht zo donker wordt
licht fel het wit van koeien op.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1887 Gesinus Kloeke
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d