• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Twitter redt Oeteldonks

19 februari 2012 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Gelukkig voor u kunt u tot aswoensdag doorwerken en toch in Oeteldonk zijn: door de tweets te volgen van Driek Pakaon, Boer Knillis en Hendrien. Gisteren berichtte de BBC dat nieuwe media bedreigde talen kunnen redden. Dat geldt zeker ook voor het Oeteldonks, een dialect met een wonderlijke geschiedenis.

Meer dan in andere carnavalssteden is carnaval in Den Bosch een groot rollenspel: de stad verandert voor een paar dagen in een dorp (‘Oeteldonk’) waar de meeste inwoners spelen dat ze boeren zijn en er verder een groot aantal vaste rollen worden vervuld door allerlei plaatsgenoten.

Parodie

Net als veel Nederlandse feesten heeft het carnaval in Den Bosch in de negentiende eeuw zijn huidige vorm heeft gekregen. Zoals Sinterklaas met een stoomboot komt — een typisch vervoermiddel van hondervijftig jaar geleden — zo kent Oeteldonk een groot aantal functionarissen die verwijzen naar die tijd en die zich negentiende-eeuws kleden: een prins met een steek en een soort smoking, natuurlijk, maar ook een burgemeester (‘Peer vaan den Muggenheuvel’).

Zowel de prins als de burgemeester hebben een gevolg, met een heldere verdeling in taalgebruik: de prins en zijn gevolg spreken standaard-Nederlands, de burgemeester en de zijnen spreken Oeteldonks. Dat laatste is traditioneel een parodie op Meierijse dialecten uit de buurt met woorden die het moderne Bosch’ helemaal niet meer kent (durske voor ‘meisje’). De verdeling in taal verwijst natuurlijk ook naar de negentiende-eeuwse situatie toen de elite Nederlands sprak en het volk dialect.

Twitter-Oeteldonks

Sommige van de traditionele Oeteldonkse rollen twitteren de laatste jaren. Het prominentst zijn de drie die ik hierboven noemde: Driek Pakaon, de ‘veldwachter’, Hendrien, de ‘huishoudster van Peer’ en Boer Knillis, de archetypische boer en ‘stichter van Oeteldonk’ voor wie op de Markt tijdens carnaval een beeld is opgericht. Dat levert een schat aan nieuw Oeteldonks op:

– Dè vein ik nou zo’n fraoi gezicht,mense die smèrregus bij ut deurbreke van ut daglicht,meej unnen rôôdwitgele das om naor dur wèrruk sjeeze! (Driek Pakaon; rood-wit-geel zijn de kleuren van Oeteldonk)
– Tis bekant zo ver. Nao 4 jaor hard werken eindelijk unne vrije dag. Laot de boere mar dorsen. Ik zie oe merrege. Kus, kus, kus. (Hendrien)
– We zien dan wèl niks, ut klinkt vergimmes gezellig zô om ons héne. We kenne nie wachte om oe allemaol wir in oe ugskes te kijken 🙂 (Knillis)

Er gaat af en toe wat mis (kenne zeggen in plaats van kunnen is eerder Hollands dan kenmerkend voor het dialect van de Meierij) maar alles bij elkaar biedt Twitter een fascinerende nieuwe verzameling van carnavalstaal. En ook wat er mis gaat is interessant: je ziet overal de standaardtaal en de in heel Nederland gebruikelijke ‘fouten’ erdoorheen schemeren, je merkt dat het dialect niet van nature komt, dat de carnavalsvierders er hun best voor moeten doen.

Het dialect krijgt in onze samenleving toch al steeds meer de rol van dit soort Twitter-Oeteldonks. Het is niet langer de taal van alledag — dat is de standaardtaal —, maar het is een manier waarop je tijdens carnaval of op andere dagen even kunt laten zien waar je vandaan komt door niet jaar te schrijven, maar jaor, niet een maar unne vrije dag. Het dialect wordt een taalkundige rood-wit-gele das, iets wat je omslaat als je naar de optocht gaat kijken om te laten zien dat je meedoet. Ook buiten het carnavalsseizoen gebruiken mensen dat soort merktekenen in sms’jes en op Twitter.

Agge me zuukt veur aswoensdag, kunde me veinde op Twitter.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: dialecten, taal

Lees Interacties

Reacties

  1. Anoniem zegt

    19 februari 2012 om 09:21

    het woord durske wordt in venlo-blerick nog steeds gebruikt, vlgs mij

    Beantwoorden
  2. Anoniem zegt

    20 februari 2012 om 19:13

    Den preins van Oeteldonk droagt hillemoal gin steek!!!
    Lampy

    Beantwoorden
  3. Ingmar Roerdinkholder zegt

    30 juli 2012 om 22:04

    "Kenne" voor kunnen is mij ook bekend uit Eindhoven en omgeving, bv. "da ken hendig" dat kan makkelijk (zo zijn). Misschien is het stadstaal.

    Beantwoorden
  4. Anoniem zegt

    22 januari 2013 om 22:03

    Inderdaad, een steek bij Amadeiro. Ammehoela. Twee dingen gebeuren niet in Oeteldonk. Een prins met een steek en Alaaf roepen. De eerste wordt met pek en veren afgevoerd wanneer hij zo'n ding opzet en op het schreeuwen van Alaaf staat levenslange verbanning. Polonaise is ook al iets waar we in Oeteldonk van gruwen.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J.H. Leopold • Ik ben een zwerver overal

Men zoekt zich en men raakt elkander kwijt,
men volgt met vreugde en ontvlucht in spijt,
men twist en ruziet en is ontevreden
en weer verzoend en alles zonder reden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

BERICHT HOE WE ZITTEN

Adem zien te halen
is het enige en
kijken of er geen paard aan komt.
 

Bron: Het Zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 augustus 2025: Het Colloquium Neerlandicum 2025

25 augustus 2025: Het Colloquium Neerlandicum 2025

23 juni 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1934 Dirk Bakker
sterfdag
1991 Karel Meeuwesse
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d