• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Nieuw woord: bijwijnen

22 augustus 2012 door Marc van Oostendorp 6 Reacties

Woordenboekmakers nemen een woord pas op als het een aantal jaar in min of meer officiële media wordt aangetroffen. Dat is een begrijpelijke vuistregel – je kunt nu eenmaal niet iedere eendagsvlieg in zo’n woordenboek gaan plaatsen, maar er is daardoor in het Nederlands lang van alles onder de radar van de lexicografen gebleven dat nu pas naar boven komt.

Gisterenmiddag werd er een nieuw woord gemeld op meldpunttaal.nl en twee uur later hoorde ik het iemand zeggen op een terras. Dat kan geen toeval zijn:

Ik ga bij mijn vriend ook even bijwijnen Heeft als betekenis: een glaasje wijn drinken en bijpraten.

 Meteen even googlen: bijwijnen kom je inderdaad tegen, soms als tikfout (Ook hadden we het geluk dat we een expositie konden bijwijnen van de ‘wildlife fotograaf van het jaar’) of omdat er een spatie vergeten is, maar toch ook een aantal keer in de bedoelde betekenis. Wat me ook van belang lijkt, je vindt het vooral in uitnodigingen:

Heerlijk dat je weer terug komt… gaan we weer gezellig bijwijnen! (mariannesteenstra.waarbenjij.nu) 

heeeeeeeeeerlijk die verhalen, jullie genieten weer….. volgende week n keer bijwijnen? (estheranouk.waarbenjij.nu)

Het is een codewoord, een sociaal woord, niet alleen omdat het een sociale gebeurtenis beschrijft, maar zelf als het ware al deel uitmaakt van die sociale gebeurtenis. Maar dat is niet het enige. Je kunt het ook met andere dranken doen, althans met bier en met thee:

Zondagmiddag willen we aankomen in Bologna bij Michiel & Bianca, even bijpraten, bijeten en bijbieren en maandagochtend vroeg op naar het schuitje (gertjanmuis.hyves.nl)
Je moet op de kiddo’s letten als je vrouw aan het bijtheeën is met haar vriendin. Dan is deze vader workout iets voor jou. (Workout voor vaders)
Met vrienden, collega’s of zakenrelaties in een gezellige omgeving bij-borrelen of netwerken. (Café Confetti)

Merkwaardigerwijs kan ik niemand vinden die wil bijkoffieën, terwijl dat toch ook de geëigende betekenis lijkt te kunnen hebben – ik moet er wel bijzeggen dat de hits voor bijtheeën vooral veroorzaakt worden door die advertentie voor workout voor vaders, die een aantal keer op het internet gebruikt wordt, dus misschien doe je bijdrinken liefst met alcoholische dranken. (Bijdrinken komt zelf ook voor, zelfs met de bedoelde betekenis:

Ziet er leuk uit en we moesten toch al weer bijkletsen..bijdrinken, en bijdrinken en bijdrinken (Camperforum).

Wel vind ik koffieën dat voor zover ik kan zien ook de sociale betekenis heeft. Je kunt niet in je eentje koffieën, net zo min als je in je eentje kunt borrelen, wijnen of bieren:

werkze! dankje<3 tot morgen. we smsen nog wel hoelaat we gaan koffieën! (alphen.nu) 

Zoals uit de bronvermeldingen blijkt gaat het hier om een zeer informeel taalgebruik op internet: reactiepanelen, reisdagboekjes, tweets. Bijwijnen en koffieën zullen daarom nog wel een tijdje onder Van Dales radar doorvliegen – ik voorspel ze een grote toekomst.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: morfologie

Lees Interacties

Reacties

  1. Peter-Arno Coppen zegt

    22 augustus 2012 om 11:23

    Naar analogie van 'borrelen' (sociale gebeurtenis met borrel) blijk je ook al 'wijnen' te hebben (sociale gebeurtenis met wijn). Op het internet vind ik voorbeelden als 'Gezellig wijnen in de tuin met m'n chickiesss.' Nog veelvuldiger is 'bieren' ('gezellig bieren bij de buurtjes').

    Het element 'bij' lijkt mij een daarbij gevoegde bepaling van gesteldheid (resultatieve werkwoordbepaling) met de betekenis 'op de hoogte.' Dat is niet beperkt tot drinken, want ik zie ook gevallen als 'Een weekend lang bijpraten, bijdrinken, bijfeesten en bijlollen is het idee.'

    Ik denk dus dat dit twee signalementen zijn: het vormen van werkwoorden uit dranknamen met de betekenis 'participeren in sociale gebeurtenissen waarbij die drank genuttigd wordt,' én het opnemen van de bepaling van gesteldheid 'bij' in een werkwoord dat een sociale activiteit uitdrukt. De betekenis daarvan is dat de activiteit als resultaat heeft dat de deelnemers op de hoogte zijn van de actuele stand van zaken. Maar goed, zo geformuleerd klinkt het lang niet zo gezellig als het meestal is.

    Beantwoorden
  2. Ingmar Roerdinkholder zegt

    22 augustus 2012 om 19:22

    Lekker buurten met wat te drinken erbij dus…
    Het Brabantse woord buurten (uitgesproken als bürte met een korte uu als in fuut) met als betekenis gezellig kletsen en bijpraten met mensen hoor je ook steeds vaker buiten die provincie.

    Beantwoorden
  3. RHCdG zegt

    23 augustus 2012 om 22:04

    Zou het wellicht ook gevormd zijn naar 'bijtanken'?
    Trouwens, voor je naar zo'n afspraak gaat moet je eerst even indrinken.

    Beantwoorden
  4. Andre Engels zegt

    25 augustus 2012 om 09:23

    'Bijtanken' voel ik er niet in; de nadruk lijkt te liggen op het sociale aspect, niet op het consumptie-aspect. 'Bijwijnen' is naar mijn gevoel dus eerder 'bijpraten met wijn' dan 'bijtanken met wijn'.

    Beantwoorden
  5. Henk zegt

    25 augustus 2012 om 16:14

    "Bijwijnen" kende ik nog niet, "bijborrelen" in dezelfde betekenis wel. Voor koffiedrinken en bijpraten ken ik wel "bijleuten".

    Beantwoorden
  6. Jasper Enklaar zegt

    30 augustus 2012 om 12:23

    En na een stevige klus ga je samen nog even 'afpilsen'.

    Beantwoorden

Laat een reactie achter bij RHCdGReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d