• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Laatste gedicht (3)

24 december 2012 door Gert de Jager Reageer


Exemplarische of existentiële anekdoten die soms aan chassidische vertellingen deden denken, het objectiverende van Chinese landschapspoëzie, de inwisselbaarheid van levens in Het leven van, het personage Ghalib in Wijnbergs voorlaatste bundel Divan van Ghalib – na alle onpersoonlijkheid was niet alleen het persoonlijk voornaamwoord in Als ik als eerste aankom een verrassing. Ik loop langs mijn boekenkast en zie Wat ik mijzelf graag voorhoud van Lieke Marsman en Ben jij het, ik? van Kees Ouwens. Ook nog Koplands Toen ik dit zag, een dun bundeltje. Dat roemruchte lyrisch subject: het houdt zich blijkbaar graag schuil. 

Niet alleen een persoonlijk voornaamwoord staart ons aan op de omslag van Als ik als eerste aankom; dat doet ook de dichter zelf. Een modern statieportret: we zien een late veertiger, goedgekapt en met een lichtpaars poloshirt van Hugo Boss. Hier is een dichter die zich niet laat reduceren tot een paspoortfotootje op de achterkaft. Zo blanco als Het leven van was, zo levensecht presenteert de dichter zich nu. Tot in de details verantwoord – zo’n foto waarop de bas-bariton een zwierige handtekening zet voor zijn vrouwelijke fans. Als het om poëzie gaat, ken ik niet veel meer dan de schimmige zwart-witportretten van zeer dode dichters op de omslag van hun Collected Poems en Ilja Pfeijffers frontal nudity.

Frontal of niet – wie of wat is een schrijver of een dichter? Daar had Gerrit Krol een antwoord op:

Wie schrijft, beschrijft zichzelf. En dat doet hij beter naarmate hij verder doordringt tot de kern van zijn persoonlijkheid en deze blootlegt – voor anderen. Dit proces gaat met schaamte gepaard, bij de schrijver, maar zo mogelijk nog meer bij de lezer en het is terwille van deze lezer dat hij, de schrijver, spiegels gebruikt, meer nog dan voor zichzelf. Je toont het ene, maar je bedoelt het andere.
            Dát is het wat, in je vertoning, je techniek uitmaakt. In de letteren heet dat stijl. Schaamte, die overwonnen wordt door stijl. Als je wilt weten wat ‘literatuur’ nu precies inhoudt, is dat misschien een goede, want eenvoudige definitie.

De twee alinea’s komen uit De schrijver, zijn schaamte en zijn spiegels – de bundeling van Krols prachtige stukjes over het schrijven en het schrijverschap die in 1979 en 1980 verschenen op de Achterpagina van NRC Handelsblad. Ze vatten – op pagina 68 – het boekje perfect samen; de cursivering is van Krol. 

Dertien bundels lang, ik schreef het eerder, nam de dichter Wijnberg schijngestalten aan en leek hij te streven naar anonimiteit. Hij ensceneerde een vertoning; om iets essentieels tot uitdrukking te brengen, leek hij een spel te spelen met wat Krol ‘spiegels’ noemt. Dat spel lijkt hij in Als ik als eerste aankom achter zich te laten. Wie de bundel in de winkel ziet liggen, wordt geconfronteerd met een individu dat zich ‘ik’ noemt en ons stijlvol aankijkt. En dat niet alleen – wie Vrij Nederland leest, werd begin september geconfronteerd met een interview vol human interest. ’s Dichters jeugd, zijn roeping tot het kunstenaarschap, zijn echtgenote, zijn maatschappelijke loopbaan – het kwam allemaal aan de orde. Niet minder dan drie pagina’s tekst, bijna anderhalve pagina foto. Eén foto is paginagroot en toont een ontspannen opgerolde dichter in een tuinstoel. Ontspannen, maar in een modieuze krijtstreep. Modieus, maar blootsvoets. De blote voeten knallen de Vrij Nederland-lezer in het gezicht – Wijnbergs variant van frontal nudity. De authentieke mens als constructie. Overigens: de bijna vijf pagina’s die Vrij Nederland voor de dichter inruimt, zijn niet voldoende om ook maar één versregel van hem te citeren – zelfs niet uit dit vrij eenvoudige gedicht. 

Wat is een dichter? Een dichter verschuilt zich en onthult zich in één beweging. In het interview gaat Wijnberg in op de ontoegankelijkheid van zijn werk en blijkt hij ook als dichter maatschappelijke ambities te koesteren: hij wil Nasr opvolgen als Dichter des Vaderlands. In dichterskringen werd wat lacherig gereageerd op deze en andere uitspraken. Als ik me niet vergis, is Als ik als eerste aankom minder welwillend ontvangen dan Wijnbergs vorige bundels. Tussen dat alles bestaat misschien een verband. 


Wordt vervolgd

 

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: poëzie

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De Noordsche taal

U, Zustertaal der echt Germaansche spranken,
Uit eenen wel met de onze voortgevloeid,
U vlieten ook mijn Nederlandsche klanken;
Herbloei ook gy, als onze rank herbloeit!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

VERKEER

Als hielden handen opgeheven naar
een lus zich vast in openbaar vervoer,
zie ik de bomen en hoe roerloos blad
zich vastklemt aan de takken die zich spreiden.

Bron: datering: 1973; postuum gepubliceerd in Tirade, maart-april 1992

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1986 Anton Reichling
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d