Ooit, nog niet eens zo heel lang geleden, was Athenaeum in Amsterdam de beste Nederlandse boekwinkel op het gebied van de taalwetenschap. Helaas, dat is allang niet meer zo. Op zijn website publiceerde de winkel nu een lijstje met de top-3 van taalkundeboeken van 2012 die laten zien dat er echt niemand meer werkt die ook maar een notie heeft van taalkunde:
- Friederike de Raat, Hoe bereidt je een paard?
- Ton van Dijk, Sterke verhalen
- Daniel Everett, Language the Cultural Tool
Van deze drie is redelijkerwijs alleen dat van Everett als een taalkundeboek te beschouwen. Het boekje van De Raat is er een van dertien in een dozijn met allerlei pedante, op geen enkel onderzoek gebaseerde meninkjes over ’taalfouten’. Dat als taalkunde beschouwen is doen alsof het beste boek over scheikunde een vegetarisch koopboek was. In het boek Sterke verhalen beschrijft de journalist Ton van Dijk volgens Athenaeum ‘de kneepjes van zijn vak’. Wat dat met taalkunde te maken heeft, blijft ook in nevelen gehuld.
Met Dan Everett ben ik dit jaar nog uit eten geweest, maar eerlijk gezegd: wanneer u iets van hem wilt lezen, kunt u beter terecht bij zijn boek Don’t Sleep. There Are Snakes, waarin hij verslag doet van zijn avontuurlijke jaren bij de Pirahã-stam in het Amazone-gebied. Language the Cultural Tool is vooral een navertelling van het boek Language uit 1921 (!) van Everetts landgenoot Edward Sapir. En dat laatste boek is misschien nog net iets dieper.
Maar met name om de eerste twee tot de drie beste taalwetenschappelijke boeken van het afgelopen jaar te rekenen, terwijl voor andere disciplines wel serieuze studies zijn opgenomen, getuigt van diepe minachting bij de boekhandelaar voor het vak. Dit alles in een jaar waarin er allerlei mooie boeken over taal verschenen zijn. Op wetenschappelijk vlak (en alleen over het Nederlands) bijvoorbeeld de eerste twee delen van Hans Broekhuis’ monumentale Syntax of Dutch en Jan Wouter Zwarts wat beknoptere The Syntax of Dutch. Op populair-wetenschappelijk gebied onder andere de Taalcanon van Marianne Boogaard en Mathilde Jansen, Taaltoerisme van Gaston Dorren, en Spreken als Max Havelaar van Jaap de Jong. In het wat lichtere genre verdient En dan nog iets van Paulien Cornelisse een veel hogere plaats op een toplijst dan De Raat en Van Dijk.
Taalkundigen! Boekhandelaar Athenaeum minacht ons! Laten we onze boeken dan ook voortaan liever echt allemaal bij Amazon of rechtstreeks bij de uitgever bestellen!
Dank voor deze correctie op onze laagdrempelige top-drie. Deze boeken zijn niet alleen te koop bij Bol en Amazon, die andere hoeders van de Nederlandse taal, getuige de aangepaste beste-boekenpagina. Met achting, echt, Daan Stoffelsen/Athenaeum Boekhandel.
Toevallig was ik gisteren nog bij Athenaeum. En ik moet zeggen: ik ken geen andere boekhandel (behalve op internet, uiteraard) met zo'n omvangrijk taalkundeaanbod. Ik ken die in Nederland niet, maar ook in grote steden elders zoek ik meestal tevergeefs. Je kritiek van hierboven snijdt beslist hout (en niet alleen omdat je mijn boekje in positieve zin noemt 😉 , maar dit wou ik toch ook opgemerkt hebben. Ik geef bij Athenaeum elke keer meer geld uit aan taalkundeboeken dan ik van plan was …
Als je trouwens (een overzicht van) goede taalkundeboekhandels buiten Nederland weet, hoor ik het graag. En dan bedoel ik dus niet winkels à la Intertaal – noch zo'n Amsterdamse parel – die zich helemaal richten op het léren van talen.
Die links naar Bol en Amazon waren een beetje plagerig. Meestal verwijs ik op dit blog in dit soort gevallen naar échte boekhandelaren, inclusief Athenaeum.
Mijn bezwaar is niet zozeer de laagdrempeligheid, als wel het feit dat de nummers 1 en 2 echt niets met taalkunde te maken hebben. (Zeker nummer 2 niet; ik zie daar zelfs het verband niet, behalve dat er vast af en toe tips over taalgebruik gegeven worden.) Het werk van Paulien Cornelisse is ook laagdrempelig, misschien nog wel meer dan de boeken die jullie noemen, en had veel beter gepast. Bovendien geldt die laagdrempeligheid voor andere vakken niet als criterium, voor zover ik het kan zien.
Beste Gaston, Ja, Athenaeum heeft nog steeds de ruimste keus in Nederland – maar het is wel beter geweest. Tot een jaar of twintig geleden was er in Amsterdam zelfs een boekwinkel die gespecialiseerd was in taalkunde! Toen die zijn deuren sloot, nam Athenaeum de voorraad over.
Ook in het buitenland wordt het helaas almaar minder, is mijn indruk. In Parijs waar ik vorige week was, heb ik besloten dat Gibert Jeune niets meer heeft, net als mijn favoriete boekwinkel in die stad (ik weet helaas de naam niet, hij bevindt zich tegenover de ingang van Musée Cluny), die eigenlijk alleen nog Franstalige taalkundeboeken van 10 jaar geleden verkoopt.
In Engelse universiteitssteden ga ik meestal kijken in de boekwinkels van de grote academische uitgeverijen. Maar ook de taalkunde-afdeling Blackwell-boekwinkel op de campus van Manchester, waar ik ieder jaar kom, heb ik in de afgelopen 15 jaar achteruit zien kachelen.
Voordat anderen het zeggen: noch moet natuurlijk nog zijn.
Liep een maand geleden Atheneum binnen om te kijken of ze het laatste boek van Jackendoff hadden en verdomd, het lag er. A User's guide to thought and meaning.
Dus zo slecht is die boekwinkel nou ook weer niet. 🙂
Berthold van Maris
Akkoord. Maar waarom maken ze dan zo'n raar lijstje op hun website?
Wat vind je trouwens van dat boek van Jackendoff?
Hoe bereidt je… ? WTF?
Ah, never mind