• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Waarom poes makkelijker is dan soep

24 maart 2013 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp

Psychologen denken dat de menselijke geest een simpel telraam is. Zoals in dit nieuwe artikel in PLOS waarin drie Franse psychologen ingaan op de vraag waarom kinderen woorden zoals poes eerder leren uitspreken dan woorden als soep.

Het artikel laat vooral zien waarom het een ramp is als we de taal overlaten aan de psychologen: ze willen er niets van begrijpen, ze willen alleen maar tellen.

Het verschil waar het om gaat is tussen klanken als p die met de lippen gemaakt worden (labialen) en klanken die bij de tanden gemaakt worden (coronalen) zoals de s. (Franse) kinderen leren woorden met de vorm labiaal-coronaal (poes) sneller dan woorden van de vorm coronaal-labiaal (soep). Een deel van het artikel is gewijd aan manipulaties met een telraam om te laten zien dat dit het geval is.
Prachtig. Maar hoe begrijpen we dit nu? Helaas komt ook daar weer het telraam aan te pas, dat in dit geval vaststelt dat er meer Franse woorden zijn met de vorm labiaal-coronaal dan met de vorm coronaal-labiaal. Einde verklaring: kinderen leren labiaal-coronaal het eerst omdat dit nu eenmaal het meest voorkomende type woord is.

Deze verklaring is teleurstellend en aantoonbaar onjuist. In de eerste plaats verschuift hij eigenlijk alleen maar het probleem: waarom zijn woorden van de vorm labiaal-coronaal relatief frequenter? Dat blijft in het werk van deze psychologen volkomen onverklaard, waarschijnlijk omdat ze niet weten hoe het ‘wetenschappelijk’ – dat wil zeggen: met een telraam – benaderd kan worden.

Bovendien geldt dit niet alleen voor het Frans: sinds het proefschrift van Clara Levelt (bijna 20 jaar oud) weten we dat Nederlandse kinderen bijvoorbeeld dezelfde volgorde volgen als de Franse. Bovendien laat Levelt zien dat het deel is van een algemener patroon: in een bepaald stadium van hun ontwikkeling hebben kinderen een voorkeur om woorden uit te spreken die van voor naar achteren in de mond gaan: ze zeggen bijvoorbeeld ook al wel tak, maar nog geen kat: de [t] maak je bij je tanden, de [k] bij je zachte verhemelte (velaar).

Die voorkeur komt ook in de volwassen taal nog voor. De klank ng vinden we niet aan het begin van het woord en wel aan het eind. De door Levelt ontdekte voorkeur voor vam voor naar achter verklaart dus tegelijkertijd de manier waarop kinderen te werk gaan als de statistiek van de woordenschat. Een psycholoog houdt er niet van — er wordt niet naar Levelts werk verwezen in dit artikel, hoewel dat toch niet onbekend is —, maar ik vind dat een stuk bevredigender dan maar een beetje zitten tellen.

De Nederlandse syntacticus, semanticus en historicus van de taalkunde Pieter Seuren is onlangs een weblog begonnen. In zijn eerste blogpost uitte hij ook al bezwaren tegen het blinde geloof in statistiek in de taalwetenschap.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: fonologie, kindertaal, taalverwerving

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OEUVRE

Het oeuvre van de dood is wel onmetelijk,
maar elke bladzij, blad na blad, is vastgeplakt
en ieder deel staat vastgespijkerd op de plank
en elke plank: nog in de boom onuitgehakt.

Bron: Barbarber, december 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d