• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Reactie leraren Nederlands op de Diagnostische Tussentijdse Toets (DTT)

5 september 2013 door Reageer

Hieronder de brief die de sectie Nederlands van de vereniging Levende Talen deze week gestuurd heeft aan de onderwijsvoerders in de Tweede Kamer over de zogenoemde Diagnostische Tussentijdse Toets (DTT).

Geachte onderwijswoordvoerders,

Op 5 september spreekt u over de invoering van een diagnostische tussentijdse toets in het voorgezet onderwijs.

We informeren u daarom graag over ons standpunt ten aanzien van de wenselijkheid van een dergelijke tussentoets en de zorgen die we hebben over de validiteit van de tussentoets zoals die nu voor Nederlands lijkt te worden ontwikkeld.

De DTT zal bijdragen aan een verdere verschraling van het taalonderwijs

Het advies van de Raad van State en de Onderwijsraad wijzen op het risico van ‘teaching to the test’ door de invoering van een tussentoets. In de Memorie van Toelichting en in de reactie van de Staatsecretaris op het advies van de Raad van State wordt dit risico weliswaar onderkend, maar wordt de verantwoordelijkheid om die te voorkomen neergelegd bij leraren en scholen, wier professionaliteit het zou moeten zijn om dit te voorkomen.

Hiermee schuift de Staatsecretaris de problemen van zijn toetsgerichte beleid al te gemakkelijk bij ons leraren op het bord. Onderzoek naar de toename van ‘teaching to the test’ en daarmee de teloorgang van de kwaliteit van het taalonderwijs (Canton et al. 2013), laat zien dat leraren door het huidige op centrale toetsing gefocuste systeem in toenemende mate worden gedwongen tegen de eigen professionele waarden in te handelen. Een kwart van de taaldocenten staat onder druk om cijfers aan te passen, terwijl bijna de helft van alle taaldocenten zich door de toenemende sturing op cijfers beperkt voelt in de eigen professionaliteit. Invoering van een centrale tussentoets zal dit alleen maar verder versterken. Leerlingen worden zo steeds beter in het maken van cito-toetsen en steeds minder goed in lezen en schrijven.

De DTT is overbodig
Invoering van een diagnostische tussentijdse toets is bovendien overbodig. Leraren Nederlands toetsen gedurende de eerste drie leerjaren van het voortgezet onderwijs herhaaldelijk de taalvaardigheid van leerlingen. Die herhaalde meting door leraren is niet alleen betrouwbaarder, maar vooral ook veel meer valide dan de eenmalige meting van één taalvaardigheid door een centrale cito-toets.

Bovendien maken steeds meer scholen in aanvulling hierop gebruik van volg- en adviessystemen waarin de leesvaardigheid, woordenschat en spellingsvaardigheid van leerlingen landelijk gebenchmarkt worden en gekoppeld worden aan de referentieniveaus taal. Hiermee zijn leraren voldoende toegerust om de hiaten in de taalontwikkeling te diagnosticeren en te remediëren.
Het geld dat nu geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van een overbodige centrale toets die het onderwijs mogelijk meer schade dan goeds brengt, zou daarom beter gebruikt kunnen worden voor de versterking van het examen Nederlands aan het einde van het voortgezet onderwijs door het herinvoeren van schrijfvaardigheid als onderdeel van het centraal examen.

De DTT is onvoldoende valide
De nu ontwikkelde toets wordt inhoudelijk bepaald vanuit de door het Ministerie opgelegde randvoorwaarden – digitaal, correctie door de computer en adaptief en niet door didactische uitgangspunten van taalvaardigheidsonderwijs.

Voor Nederlands is een DTT ontwikkeld gericht op de toetsing van schrijfvaardigheid. We maken ons ernstig zorgen over de validiteit van deze toets. We weten immers dat dergelijke meerkeuzetoetsen ongeschikt zijn gebleken voor het meten van schrijfvaardigheid (Pullens et al. 2013). Indirecte toetsing, bijvoorbeeld leerlingen oordelen laten geven over teksten van anderen, is wezenlijk anders dan zelf teksten schrijven, dergelijke toetsten versterken bovendien de schadelijke werking van ‘teaching to the test’ – leren leerlingen nu nog teksten schrijven, straks leren ze alleen nog andermans teksten te beoordelen.

Hoe de DTT er precies uit gaat zien, is voor ons nog steeds onduidelijk. Het lijkt ons van belang om in de ontwikkeling van een dergelijke toets het veld vroegtijdig te betrekken. Niet voor niets bespreekt de RMO de cito-toets als casus in zijn rapport over meer tegenwicht in de publieke sector. Het lijkt ons in dezen raadzaam de slager niet zijn eigen vlees te laten keuren. Daarom zou – mocht er onverhoopt tot invoering van de verplichte DTT besloten worden – door een andere partij dan het Cito gericht onderzoek gedaan moeten worden naar de inhoudelijke validiteit van de toets.

De kwaliteit van het taalonderwijs in de onderbouw van het VO zou naar onze overtuiging eerder verbeterd kunnen worden door normen vast te leggen voor het aantal lesuren Nederlands per week. Op sommige scholen krijgen onderbouwklassen vier uur per week Nederlands, terwijl er op andere scholen volstaan wordt met twee uurtjes moedertaalonderwijs per week.

Daarnaast is het terugslageffect van het centraal examen Nederlands in de onderbouw steeds sterker geworden. In onderbouwmethodes oefenen leerlingen al vanaf de eerste klas met teksten met meerkeuzevragen. Een beter en meer valide eindexamen Nederlands zou hier verandering in kunnen brengen en zo bij kunnen dragen aan de versterking van de kwaliteit van het taalonderwijs in de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

We wensen u veel wijsheid toe in uw beraadslagingen.

Klaas Heemskerk, voorzitter Sectie Nederlands van de Vereniging van Leraren in Levende Talen 

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: leesonderwijs, onderwijs, schrijfonderwijs, teaching to the test

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Lucebert • Tajiri

Het licht is de liefde is niets
Een gat grijpt naar een ander gat
Het beeld bijt een beeld
De spiegel is bleek en bont

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ALSOF IK ER NIET GEWEEST BEN

Ik stel er prijs op na ergens gelogeerd te hebben geen sporen achter te laten. Zo wordt logeren een soort inbreken – trouwens, het hele bestaan lijkt er op.

Bron: Barbarber, september 1969)

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1830 Eelco Verwijs
sterfdag
1989 Willem Beuken
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d