• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Over strategische verzoeken om honing en 1-maandsrente, zoete-saus-watjes en culturele vloeiendheid

30 oktober 2013 door Redactie Neder-L Reageer

Door Suzanne Aalberse


Vandaag stonden in de Volkskrant een aantal fragmenten afgedrukt uit een emailwisseling tussen een handelaar van de Rabobank en een submitter. De handelaar wil graag de eenmaandsrente wat hoger en hij mailt de submitter: “Als het effe ken, dan wil ik het voor de eenmaandsrente wel wat hoger.” Hij schrijft niet iets formelers als:” mocht het mogelijk zijn, dan zou ik op prijs stellen als u de eenmanssrente wat hoger maakt”maar hij gebruikt het zeer informele “ken” en  “effe”. Dat informele taalgebruik suggereert een band. Voor iemand met wie je een band hebt, doe je meer. Strategisch informeel taalgebruik zou je kunnen zeggen. Een oud voorbeeld van informeel praten om wat gedaan te krijgen zit in de Vos Reynaerde. Bruun de Beer wil honing van Reynaerd. Hij vraagt: “Reynaert, wat haetste wat?” Waar in het hele verhaal de formele aanspreekvorm ghi gebruikt wordt, zit hier de informele aanspreekvorm te (. Die informele aanspreekvorm suggereert een band en Reynaerd hoopt zo meer honing te krijgen. Alweer strategisch informeel. Lulofs schreef er een prachtig artikel over.


Behalve stragisch informeel taalgebruik zitten er meer slimme elementen in het zinnetje van de handelaar. Het verzoek wordt kleiner gemaakt: de rente “wat” hoger maken klinkt minder erg dan gewoon de rente hoger maken en degene die de rente hoger moet maken wordt impliciet gelaten. Hij zegt dat hij de rente hoger wil, maar vraagt niet direct iets aan de submitter. Wensen kleiner maken en niet expliciet noemen zijn typisch voor het maken van lastige verzoeken over de hele wereld. Er is mooi vergelijkend onderzoekvan bijvoorbeeld Brown & Levinson hierover.

Hoe leer je dit soort manipulatief taalgebruik? Is het extra lastig als je een tweede taalverwerver bent? Stel nu dat de Rabobank buitenlandse werknemers aanstelt. Hoe snel zouden die kunnen leren slijmen en manipuleren in het Nederlands? Hoe snel zou die werknemer kunnen leren dat “effe”en “ken” in sommige situaties meer opleveren dan schoolboekentaal? 

Dat slijmen is onderdeel van culturele vloeiendheid. De Rabobank zie ik niet vanbinnen, maar vlakbij mijn oude werkplek in Nijmegen werkt iemand die een hoge mate van culturele vloeienheid bezit. Een veel leuker soort vloeiendheid, namelijk de kunst om cultureel geoorloofd te beledigen.Vlakbij het station kun je bij een wagentje loempia’s en friet kopen. De verkoopster heeft veel en spitsvondig contact met haar klanten. Tegen een stevige klant die twijfelt tussen 1 of 2 loempia’s zegt ze; “je moet er nog van groeien hè schat?” Als twee gespierde mannen een portie bestellen, eentje met pikante saus en de andere met zoete dan roept ze de besteller van de portie met zoete saus door te zeggen: “Hé zoete-saus-watje, je eten is klaar.”

 Waar het maken van informele strategische verzoeken al een uitdaging is, is mensen vriendschappelijk afzeiken nog veel knapper. Als je het goed doet, versterkt het de band. Als je fout doet, is het zeer pijnlijk. De verkoopster is meester in het juist doseren van de belediging en het strooien met een stralende lach. Na afgezeken te zijn, verzuchtte een trotste klant  “Ze is Nederlandser dan wij allemaal bij elkaar. “

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: columns Suzanne Aalberse, stijl, taalgebruik, taalkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
5 december 2025: Intreerede Jolyn Philips

5 december 2025: Intreerede Jolyn Philips

28 november 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d