• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Mijn eerste ritme: geen zin in

18 november 2013 door Redactie Neder-L 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp


Van Dale heeft met de serie Mijn eerste Van Dale nobele doelen: ‘voorleeswoordenboekjes’ maken voor kinderen vanaf een jaar of drie, die hen vertrouwd maken met taal, lezen en woordenboeken.

Ouder en kind praten met elkaar en min of meer spelenderwijs breiden de kinderen hun woordenschat uit. In het deeltje dat de Neder-L-redactie kreeg toegestuurd (Aan het werk, als e-boek) komen bijvoorbeeld de woorden verkopen, bibliotheek en behangen aan de orde.  Maar tijdens het lezen dringt zich de vraag op: waarom zijn dit versjes? En nu daarvoor gekozen is, hadden die versjes niet met wat meer taalplezier geschreven kunnen worden? Kan hen niet een wat betere, eh, smaak worden aangeleerd?

Volgens mij valt er wel het een en ander te verbeteren. Het ritme is soms zo krom dat je er als voorlezer bijna wel over moet struikelen. Dat laat zich het best illustreren aan de hand van een voorbeeld:

Zich vervelen
Twee zeemeerminnen zaten zich
verschrikkelijk te vervelen.
Ze konden niet bedenken
wat ze samen zouden spelen.
De ene wilde tikkertje,
maar de andere zeemeermin
die antwoordde: Tikkertje,
daar heb ik geen zin in.

De gedichten in de bundel zijn over het algemeen bijna jambisch, maar vaak net niet helemaal. Bovendien zijn de regellengten ongelijk. In de eerste regels is het nog wel te doen, al stoort het mij een beetje dat zich en vervelen door een enjambement gescheiden worden.

In de volgende vier regels wordt het helemaal chaotisch. De ene wilde tikkertje krijgt onwillekeurig een nadruk op tje, in de volgende regel is een elisie nodig (maar d’andere zeemeermin), en in de laatste twee regels zit helemaal geen metrum meer. Alleen wordt vanwege het rijm de klemtoon op een onnatuurlijke plaats afgedwongen: daar heb ik geen zin IN. Waarom, o waarom, is daar nu niet gekozen voor: daarin heb ik geen zin?

Nog een voorbeeld, het volgende:

De computer
Mijn vader zijn computer
die staat op het bureau.
Een bureau, dat is een tafel
met een la erbij en zo.
Soms maak ik daar een tekening
met een hondje of een man.
Die komt dan uit de printer.
Wist je al dat ik dat kan.

In de eerste regels van het gedicht wordt tamelijk krampachtig met een aantal stoplappen (mijn vader zijn computer, een bureau dat is een tafel, een la en zo) het ritme opgebouwd. Maar de laatste regel past daar helemaal niet in, terwijl dat makkelijk had gekund (wist jij dat ik dat kan).


Is dit nu zout op slakken? De schrijfster van zulke versjes heeft toch niet de pretentie om de nieuwe Annie M.G. Schmidt te zijn? Misschien. Wanneer je de versjes zonder gevoel voor ritme voorleest, kom je er natuurlijk best doorheen. Maar waarom heeft die schrijfster die pretentie niet? Of de uitgever? Je zou denken dat het nu niet zoveel extra had gekost om de kinderen in deze gevoelige leeftijd niet alleen kennis te laten maken met boeken en woordenboeken, maar ook met hoe móói taal klinken kan.

Een andere bespreking van dit boek verschijnt vandaag op het weblog van Milfje Meulskens.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 21e eeuw, kinderpoëzie, letterkunde, metrum, poëzieanalyse, ritme, woordenboeken

Lees Interacties

Reacties

  1. Greet Dijkhuis zegt

    18 november 2013 om 09:41

    Het kan beter, dat ben ik met je eens. Een schrijfster kan van oorsprong wel orthopaedagoog zijn, omgekeerd wordt het wat lastiger. Vandaar wellicht dat ze zich niet voldoende heeft verdiept in klankkleur en ritme.

    Beantwoorden

Laat een reactie achter bij Greet DijkhuisReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d