• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Mensen zijn aardrijkskundige dieren

15 maart 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Korte inleiding in het werk van William Labov (6 en slot)

Door Marc van Oostendorp

Taal bewijst dat mensen aardrijkskundige dieren zijn, dieren voor wie het belangrijk is waar ze precies vandaan komen, wat hun territorium is. Zangvogels zijn ook van dat soort geografische dieren, die met hun liedjes afbakenen wat hun gebied is. Veel zangvogels kennen dan ook dialecten: het ene vinkje zingt net wat anders dan het andere dat vijftien kilometer verderop woont.
Dat geldt ook voor mensen; alleen vormt de menselijke soort patronen die nog veel groter zijn dan gebiedjes van een paar kilometer groot. En mensen kennen taalverschillen die met méér te maken hebben dan alleen met geografie. Met politiek bijvoorbeeld.

Leesonderwijs

Labov geeft hier sterke voorbeelden van in zijn boek Dialect Diversity in America. Hij laat zien dat de Amerikaanse steden dialectologisch (ondanks radio, tv, internet, snelweg, telefoon en ondanks de communicatieproblemen die iedere taalverandering veroorzaakt) nog steeds uit elkaar groeien. Hij laat zien dat die taalverandering vooral een kwestie is voor de blanke inwoners van de steden. De zwarte inwoners spreken een heel ander soort Amerikaans, dat veel minder geografisch bepaald is. En hij laat zien dat dit allemaal met politiek te maken heeft.
Labov houdt zich al decennia lang bezig met de taal van African Americans. Hij was een van de eerste deskundigen die overtuigend liet zien dat hun Engels niet een verzameling ’taalfouten’ was, maar een volwaardig dialect van het Amerikaans Engels, met eigen grammaticale regels en (merkwaardigerwijs) zonder al te veel regionale verschillen. Hij noemde deze taal AAVE: African American Vernacular English. Hij heeft zich ingezet voor de erkenning van deze variëteit, bijvoorbeeld om het leesonderwijs voor zwarte leerlingen te verbeteren. 
Democraten
Waar komt dat dialect vandaan? Volgens Labov kun je het niet terugvoeren op de taal van de plantages  het lijkt te weinig op wat daar nog van over is. Dat het AAVE zo anders is dan de witte dialecten in dezelfde steden, is vooral terug te voeren op de rassenscheiding die er in de praktijk nog steeds is: witte en zwarte Amerikanen wonen fysiek in dezelfde stad, maar taalkundig in verschillende dorpen. Ze spreken elkaar veel te weinig om elkaar echt diepgaand in hun taalgebruik te kunnen beïnvloeden. Zo zijn hun dialecten in de loop der eeuwen langzaam uit elkaar gegroeid.
De taalverandering die Labov daarbij het best bestudeerd heeft is de northern cities vowel shift, een bepaalde verandering in de uitspraak van de klinkers in de steden in noord (en noord-oost) Amerika. In zijn boek Dialect diversity in America laat hij zijn dat de rassenpolitiek ook iets met die verandering te maken heeft: de klinkers veranderen in een gebied dat nauwkeurig overeenkomt met het gebied waar men tegenwoordig voor de Democraten stemt. Wie in een ‘swing state’ als Indiana gaat kijken, net op de grens tussen Republikeins en Democratisch gebied, vindt dat de taalgrens daar zelfs tussen individuele districten de politieke grens volgt.
Yankees
Kennelijk is er dus een specifiek ‘noordelijk Amerikaans’ gevoel, het gevoel van de oorspronkelijke settlers, de Yankees. Wie dat gevoel heeft, doet makkelijker mee aan deze specifieke uitspraakverandering. Onbewust laat je zien wie je bent of wie je wil zijn – een liberale, vrijzinnige noordeling, niet zo’n conservatieve zuideling. Dat gevoel omvat meer dan alleen de plaats waar je vandaan komt – het betreft je hele identiteit, ook je politieke.
Ondertussen gaat dat gevoel kennelijk niet zo ver dat de witte inwoners van Chicago echt met hun zwarte buren in gesprek gaan. De taalkloof blijft bestaan. De mens is niet alleen een aardrijkskundig, maar ook een politiek dier.

William Labov. Dialect Diversity in America. The Politics of Language Change. Charlottesville: The University of Virginia Press, 2012/2014.  Bestelinformatie bij de uitgever.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: politiek, sociolinguïstiek, taalkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Anton van Duinkerken • Stilte van Kerstmis

Lang zocht ik in de stilte
naar de bron van mijn gezangen:
ik vond een kind, dat in de kribbe sliep
en ieder lied
viel stil.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De sneeuw rent om het huis en blaft,
zet korzelige poten op de tuingrond neer
en snuift eraan en krabt en hijgt wanneer
de wind gaat liggen.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

13 februari 2026: DBNL-dag 2026 in Den Haag

13 februari 2026: DBNL-dag 2026 in Den Haag

24 december 2025

➔ Lees meer
6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

17 december 2025

➔ Lees meer
28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

16 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1846 Cornelis den Hertog
1943 Karel Bostoen
sterfdag
2010 Wouter Blok
2024 Peter van Lint
➔ Neerlandicikalender

Media

De woorden van 2025 – met Vivien Waszink

De woorden van 2025 – met Vivien Waszink

27 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Gerard Kornelis van het Reve – Kerstbrief (1963)

Gerard Kornelis van het Reve – Kerstbrief (1963)

23 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Publieke Intellectuelen: Maria Dermoût

Publieke Intellectuelen: Maria Dermoût

22 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d