• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Breng ons niet in beproeving

16 augustus 2014 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp


Ik ben blij dat ik geen vrome Vlaamse katholiek ben, want dan zou ik binnenkort ineens anders moeten bidden. Sinds deze week hebben Nederland en Vlaanderen voor het eerst een gezamelijke officiële katholieke vertaling van het Onze Vader (het ‘Gebed des Heren’). En daarin heeft Nederland duidelijk gewonnen:

Nederlandse versie
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede,
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schuld,
zoals ook wij aan anderen
hun schuld vergeven:
en leid ons niet in bekoring
maar verlos ons van het kwade.
Vlaamse versie
Onze Vader, die in de hemelen zijt,
geheiligd zij uw naam,
uw rijk kome,
uw wil geschiede,
op aarde als in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven
aan onze schuldenaren:
en leid ons niet in bekoring
maar verlos ons van het kwade.
Nieuwe  versie
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede,
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij vergeven
aan onze schuldenaren
en breng ons niet in beproeving
maar verlos ons van het kwade.

In een anonieme toelichting op de website van de Nederlandse Rooms-Katholieke Kerk wordt er weliswaar gesuggereerd dat het min of meer 50-50 is (Nederland de eerste helft, Vlaanderen de tweede), maar feitelijk krijgen de Vlamingen alleen inzake de schulden en de schuldenaren gelijk.

Bekoorlijk

De redenering van de toelichting niet altijd precies te volgen: hemel is beter dan hemelen, want dat laatste is ‘archaïsch’. Schuldenaren is ook archaïsch, maar ’toch goed Nederlands’, zoals ook de conjunctief worde best zij kan vervangen.

Maar de opvallendste wijziging is een die anders is in allebei de teksten: bekoring als vertaling van het Latijns tentatio of het Griekse πειρασμος wordt tot beproeving. Er worden daarvoor twee argumenten gegeven die mij een beetje tegenstrijdig lijken: bekoren heeft te positieve associaties (bekoorlijk) en bovendien kan God volgens Jak. 1:13-14 nooit iemand in bekoring leiden: “Niemand mag zeggen, als hij bekoord wordt: Ik word door Gods toedoen bekoord. God brengt niemand in verzoeking, zo min als Hijzelf door het kwade kan worden bekoord. Wordt iemand bekoord, dan is het altijd door het trekken en lokken van zijn eigen begeerte.”

Appel

Ik ben niet alleen geen vrome Vlaamse katholiek, maar ook geen bisschop. Ik ben dan ook de laatste om de gezamelijke Nederlandse en Vlaamse bisschoppen, benevens de Apostolische Stoel, tegen te spreken. Toch heb ik wel een kanttekening. Het nieuwe woord beproeving klinkt mij nu juist weer wel erg negatief in de oren. Een beproeving is nu niet iets wat iemand ooit graag en uit eigen wil zou ondergaan (‘De tocht naar Leiden was een ware beproeving’). Met de nieuwe vertaling zeg je dus: doe ons alstublieft niets naars aan.

Dat lijkt me wel ineens een heel radicale wending in de betekenis – waaruit je bovendien ook wel een vreemd wantrouwen tegen de aangesprokene zou kunnen lezen.

De huidige Nederlandse tekst zou ik interpreteren als ‘laat ons geen ongewenste dingen proberen’. Bovendien kun je πειρασμός in het (moderne) Grieks ook gebruiken voor bijvoorbeeld de aantrekkingskracht van de appel in het paradijs. Het lijkt dus niet zo gek om te denken dat er toch iets verlokkelijks, iets bekoorlijks in zit, of eventueel een verzoeking, zoals kennelijk ook de protestanten bepleiten.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: bijbel, taalkunde, taalverandering

Lees Interacties

Reacties

  1. jagruys zegt

    18 augustus 2014 om 16:16

    De bisschoppen hebben het niet begrepen. Dat begint bij de gemoderniseerde vertaling van του πονηρου als "het kwade" (moet zijn: "De Boze" = de duivel, zoals veel vaker in het NT), en aangezien de duivel de grote verleider is (zie de verzoekingen in de woestijn, Lucas 4, alwaar zijn verzoekingen trouwens ook πειρασμοι heten), is de oude vertaling"Leid ons niet in verzoeking maar verlos ons van den Boze", dwz. de verleider) misschien niet iets voor een modern publiek, maar wel de juiste. Πειρασμοσ is hier niet "beproeving" (ramp, ongeluk) maar "verleiding".

    Beantwoorden
  2. ibid zegt

    23 augustus 2014 om 13:02

    Ik zit met een ander punt. Je kunt zeggen "ik vergeef jou", of "ik vergeef het jou", of desnoods "ik vergeef het aan jou", maar niet zonder meer "ik vergeef aan jou". Toch staat dat er: "zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren". Zie ik iets over het hoofd?
    Ivo

    Beantwoorden
  3. Marc van Oostendorp zegt

    25 augustus 2014 om 05:53

    Nee, dat is een goed punt. Die intuïtie heb ik ook. Maar met wat googlen vind je de constructie wel, zij het vooral (of eigenlijk uitsluitend) in religieuze context.

    Beantwoorden
  4. Bert Brouwer zegt

    30 mei 2016 om 15:13

    Als bede aan God lijkt “en leid ons úit de bekoring” (én verlos ons van het kwade”) logischer. Overigens, Marc, kan ik mij geheel vinden in jouw interpretatie van beproeven: God beproeft niet de mens, maar de mens probeert de verboden vrucht uit.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De wenschen

Naauwlijks vraagt hy geld en goed,
Of hy zwemt in overvloed.
Straks begeert hy vrouwenmin:
Hy verzadigt zich daar in.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

1837

Toen Dostojewski’s moeder stierf
doodde baron d’Antès Poesjkin.
Nog vijf jaar en Stendhal ontviel,
nog zes, toen stierf ook Hölderlin.

(“Literatuurhistorische overweging bij het lezen van een biografie van Dostojewski.”)

Bron: datering: tussen 1948 en 1955; Tijdrovertje, postuum verschenen, 1992

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

5 september 2025: Jaarcongres van de Werkgroep Zeventiende eeuw

15 juni 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

20 juni 2025: Presentatie Vertalen wat er niet staat

14 juni 2025

➔ Lees meer
14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d