Sinds een paar jaar begint een echt goed voorstel bij voorkeur met ‘beter’. Althans, bij jongeren. Beter koop jij ook even een kaartje. Beter is het morgen wel mooi weer. en Beter gaan we eerst naar het strand. zijn nu redelijk gebruikelijk, terwijl je die laatste zin voorheen zou corrigeren tot We kunnen beter eerst naar het strand gaan. of Zullen we niet eerst naar het strand gaan?
In de logischerwijs immer achterlopende woordenboeken kun je vinden dat beter een bijwoord of een bijvoeglijk naamwoord is, en qua betekenis is het de vergrotende trap van goed. ‘Ik kan goed hooghouden, maar mijn broertje nog beter’ (bijwoord). Of ‘Timo had een beter idee; (bijvoeglijk naamwoord). Ook kan het ‘minder ziek’ of ‘hersteld’ betekenen. ‘Gisteren was Suze ziek. Is ze al beter?’
Maar de taal verandert! Als het woordenboek wordt geüpdatet, komt er beter een nieuwe betekenis bij: beter als zinsbepaling. Enkele voorbeelden uit Twitterland:
Een Mainstreet-fan zegt op 1 juni 2015:
Ja van een TT word Rein vast blij!!! Beter gaan jullie gewoon op hem stemmen bij hitkrant ipv deze tt. Doei
Psycho Vriendje tweette 1 april 2014
Laten we niet doen alsof we elkaar mogen. Beter accepteren we dat ik te ver boven je sta om met jouw soort om te gaan.
Sophie tweette op 16 juni 2015:
Er zit hier een stel flink los te gaan op elkaar in deze bus beter gaan jullie even buiten stomen met z’n tweeën het is al heet genoeg hier.
Een fan van Nick en Simon zegt op 23 juni 2015:
beter komen nick en simon gwn effe hun album bij mij thuis zinge… mag/kan niet naar paradiso
Het is nog steeds niet heel eenvoudig om voorbeelden te vinden, want als je zoekt naar ‘beter’ krijg je de originele betekenis nog veel vaker te zien. Excuses dus voor de ietwat vreemde voorbeelden. Toen ik echter ‘beter gaan’ intypte, kreeg ik wil wat meer gewenste hits, wat goed te verklaren is, want een moderne beter-zin leidt altijd een wens of voorstel in en dan zit je dus algauw vast aan het werkwoord gaan.
De voorbeelden laten zien welke betekenis een zin met het moderne beter krijgt. Je zou het woord kunnen vervangen door ‘in een betere situatie’. De minder geprefereerde situatie kan erbij vermeld worden, zoals in de eerste tweet (tt staat voor trending topic.) Ook in de andere voorbeelden is de minder goede of de huidige situatie vermeld, of hij is in ieder geval bekend bij de toehoorder. In het laatste geval is bijvoorbeeld duidelijk waar Nick en Simon wél echt optreden.
Toch denk ik dat het niet lang meer zal duren (of is die tijd al aangebroken?) dat beter gebruikt kan worden om een wens aan te geven, zonder dat die per se beter moet zijn dan iets wat eerder genoemd is, of common ground is. Ik kan me een situatie voorstellen waarbij jongeren nadenken over wat ze straks in het tussenuur zullen gaan doen en dat er dan één roept, zonder dat er al een suggestie is gedaan: “Joaah! Beter halen we een milkshake bij de Mac!”
Drabkikker zegt
Ik kan het volkomen mis hebben, maar is deze formulering niet al veel langer gangbaar in Vlaanderen?
Koen zegt
Ik heb het idee dat vaak (alhoewel niet altijd) de betekenis er niet zozeer één is van een zuiver voorstel ("zullen we…"), maar eerder "je kunt maar beter…" of "wat jij zou moeten doen is…", "Als je weet wat goed voor je is, dan…"– een beetje zoals het Engelse "you('d) better". Dat is hierboven ook zo in de voorbeelden van 'Psycho Vriendje' en 'Sophie'.
Nynke zegt
Dat idee had ik nou ook! Maar ik weet niet zeker of ik niet in de war ben met met 'best' als in 'cola drink je best uit een blikje'…
Frans D. zegt
Ik heb deze gebruiksvorm van 'beter' in Vlaanderen nog niet ontmoet, al begrijp ik hem meteen als kort voor 'het is beter dat'. Wat je in Vlaanderen wel vaker leest en hoort is een reductie van 'het best' tot 'best' in zinnen als 'cola drink je best [= het best] uit een blikje'.
Maarten van der Meer zegt
Wij zeiden dit op school in de jaren 90 al (Den Haag).
Naar mijn idee kun je het helemaal niet vervangen door ‘in een betere situatie’, maar is het een soort verkapt dreigement: 'Beter ga je even uit de weg (WANT ANDERS…).' De toon was in ieder geval nooit echt vriendelijk, net als in de voorbeelden die je aanhaalt.
Caroline Morris zegt
Wij zeiden dit zeker 10 jaar geleden inderdaad ook op school, ook in Den Haag. Het oudste voorbeeld uit m'n eigen mailbox is uit 2005. En dan dit prachtige voorbeeld uit 2007, waaraan zeker geen suggestie voorafging. "Enyweee, beter gaan hij nu doen wat ik gevraagd heb, aap." Verkapt dreigement is wel een goede beschrijving.
Nynke zegt
Nu ook in een serieus opiniestuk in de Volkskrant: "Beter laten we mannen en vrouwen zelf bepalen hoe stoer of lief ze willen zijn."
http://www.volkskrant.nl/opinie/vrouwen-die-rechten-opeisen-pakken-ze-niet-van-mannen-af~a4128191/