• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Onverwachte taalvragen in de nationale wetenschapsagenda (0)

20 juli 2015 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp


Nationale Wetenschapsagenda, gingen er 221 over taal. Inmiddels hebben de jury’s en commissies die aan die agenda werken de vragen enigszins gegroepeerd en georganiseerd. Voor de taalvragen leidde dat tot de volgende vier overkoepelende vragen:
Onder de duizenden vragen die er dit voorjaar gesteld zijnaan de

  • Hoe kan taal functioneren als communicatiesysteem terwijl er zoveel variatie en meerduidigheid is?
  • Hoe kunnen we geletterdheid van de Nederlandse samenleving verbeteren?
  • Hoe kunnen we het taalonderwijs vernieuwen met inzichten uit het wetenschappelijk onderzoek?
  • Kunnen we taaltechnologie ontwikkelen waarmee onze computers (smartphones, tablets) met ons kunnen communiceren?
  • Waar komt individuele taalvariatie vandaan?
Zoals te verwachten was, loopt rijp en groen door elkaar.

Sommige vragen verraden iets minder vertrouwdheid met de geplogenheden van de moderne taalwetenschap:
  • Waarom degenereert met elke generatie het taalgebruik, en waarom wordt hier niets aan gedaan?
    Onder jongeren is tegenwoordig alles kut en fucking of erger. Dit lijkt nu normaal taalgebruik, maar voor ouderen is het dat niet. Hoe komt het dat dat soort woorden nu geaccepteerd wordt, en waarom zijn we niet in staat om dat in te dammen?
  • Bestaat er iets voor taal wat vergelijkbaar is met het getal nul voor de wiskunde en exacte wetenschap?
    Het getal nul verbind allerlei getallenstelsels met elkaar en maakt ze universeel, zodat er één krachtig instrument ontstaat, waarmee de wetenschap zijn vragen te lijf kan gaan. Bestaat er voor taal ook zo’n verbindend element, zodat je in staat bent om filosofieën te verbinden en daarmee de babylonische spraakverwarring van de wereld op te heffen?

Andere vragen zijn duidelijk door onderzoekers ingediend die hun eigen onderzoek vooruit wilden helpen. Die klinken als de publiekssamenvatting van een heel groot NWO-project (mijn indruk is dat onder de taalkundigen vooral taaltechnologen erg hun best hebben gedaan om allerlei vragen op de wetenschapsagenda te krijgen):

  • Hoe komt het dat mensen zo efficiënt met elkaar kunnen communiceren? En kunnen we dit ook aan computers leren, zodat mensen in de toekomst net zo efficiënt kunnen communiceren met computers als met menselijke gesprekspartners?
    Mensen begrepen elkaar soms ‘met een half woord’. Dankzij impliciete kennis, gevoeligheid voor context en non-verbale signalen anticiperen we meestal adequaat op de boodschap die een ander beoogt te geven – al zijn er ook bij mensen veel misverstanden. De omgang met computers vereist grotere precisie; ‘een half woord’ is onvoldoende; een ontbrekend haakje kan al fataal zijn. Door communicatie tussen mensen onderling en tussen mensen en computers te vergelijken, kan de rol van impliciete kennis en ambiguïteit in de taal worden bestudeerd, waardoor we menselijke communicatie beter kunnen begrijpen. Met beter begrip van de menselijke communicatie, kunnen we mogelijk de mens-machine interactie meer laten aansluiten bij menselijk gedrag. We hebben in Nederland veel expertise over communicatie, bij taalwetenschappers, psychologen en anderen. Ook mens-machine interactie, kunstmatige intelligentie en verwante onderwerpen worden op diverse plaatsen bestudeerd, door communicatiewetenschappers, ingenieurs, en anderen. Wat betreft de technologie is dit thema bij uitstek nu aan de orde, gezien de toenemende expliciete of verborgen aanwezigheid van computers in de leefwereld van mensen.
De komende tijd wil ik in een serietje schrijven naar aanleiding van taalvragen die gesteld zijn aan de nationale wetenschapsagenda. Ik wil me daarbij vooral richten op de voor een wetenschapper wat onverwachtere vragen. Wat weten we al? Waarom zullen sommige vragen waarschijnlijk voorlopig wel onbeantwoord blijven? En valt er over sommige op het eerste gezicht bizarre vragen niet tóch wat te zeggen? 

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: wetenschapsagenda

Lees Interacties

Reacties

  1. Peter-Arno Coppen zegt

    20 juli 2015 om 08:49

    Je had ook nog: Hoe kunnen we het taalonderwijs vernieuwen met inzichten uit wetenschappelijk onderzoek? Dat vond ik ook nog wel een taalkundige vraag, en niet onbelangrijk.

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    20 juli 2015 om 09:07

    Juist, die had ik over het hoofd gezien. Ik voeg hem toe aan het verlanglijstje.

    Beantwoorden
  3. Marten zegt

    20 juli 2015 om 09:30

    Die vragen uit eigen onderzoeksagenda schijnt een behoorlijk "probleem" te zijn. Het schijnt dat ook een fors aantal onderzoekers min of meer anoniem aanwezig was bij de conferenties die o.a. het Rathenau Instituut organiseerde om de vragen te verwerken. Wat vindt men daarvan? Ik vind het lastig: was dit niet bedoeld voor burgers om hun vragen voor te leggen? Wetenschappers zijn natuurlijk ook burgers, maar toch is het een beetje valsspelen.

    Beantwoorden
  4. Marc van Oostendorp zegt

    20 juli 2015 om 11:26

    Interessant! Waar heb je dat gehoord of gelezen, dat dit als een probleem wordt ervaren? Ik heb er in Mare ook over geschreven, maar dat was meer vooraf. Ik ben wel benieuwd hoe men dat probleem nu gaat oplossen.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d