• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Taaljournalist

29 februari 2016 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp



Mensen die over taal schrijven hebben meestal een bepaalde, vaak niet eens erg verhulde, agenda. Ze willen hun hart luchten over de almaar voortschrijdende ineenstorting van alles. Ze willen het volk onderwijzen over het verschil tussen hen en hun. Of ze willen datzelfde volk duidelijk maken dat Noam Chomsky een bedrieger is en dat de échte taal veel beter beschreven kan worden in de nieuwste versie van de head-driven phrase structure grammar.

Het aardige aan Gaston Dorrens nieuwe boek, Vakantie in eigen taal, is dat zo’n agenda vrijwel geheel ontbreekt. Er hoeft niets bewezen te worden, er hoeft geen actie te worden ondernemen, zijn immers op vakantie.

Dorren noemt zich een taaljournalist, en dat is een perfecte omschrijving, in ieder geval als je het als parallel ziet met reisjournalist. Hij is niet zozeer op zoek naar nieuws, schandalen of zelfs diepgravende achtergronden, maar hij is iemand die een bepaald gebied – de taal – goed kent, erdoor gefascineerd is en er reizigers rondleidt. Hij zal niet ontkennen dat er een paar lelijke plekken zijn, al doet hij natuurlijk het liefst de mooie plekken aan.

Sportjuf

Dorren heeft inmiddels internationaal succes met deze aanpak: hij haalde er onlangs zelfs The New Yorker mee. Dat lijkt me volkomen terecht. Dorren is de perfecte taaljournalist: een vriendelijke, en niet te opdringerige persoonlijkheid die slim genoeg is om te begrijpen in elkaar zit en tegelijkertijd niet te slim zodat hij het niet meer kan uitleggen.

Vakantie in eigen taal bestaat voornamelijk uit bewerkingen van stukken die Dorren schreef voor bijvoorbeeld zijn weblog of het tijdschrift Onze Taal. Ze behandelen allerlei onderwerpen: een Limburgs woord dat Dorren na tientallen jaren in ‘Holland’ nog steeds gebruikt; het mogelijk verdwijnen van het lidwoord het; de lol van het zelf verzinnen van etymologieën; de vooroordelen die je kunt hebben tegen je sportjuf als je haar accent verkeerd inschat; de terugkeer van de puntkomma.

Constructies

Interessant is Dorrens houding tegenover de taalwetenschap. Hij heeft een heel ander diploma, maar anders dan sommige niet-gediplomeerde taalbeschouwers wordt hij niet voortgedreven door rancune tegenover de beroepsgroep die er allemaal niks aan doet. Toen enkele jaren geleden discussie ontstond omdat enkele Amsterdamse collega’s hadden gevonden dat het woordgeslacht langzaam aan het verdwijnen is, huilde Dorren niet mee met de wolven die vonden dat de taalkundigen leden aan canonangst en te slappe knieën hadden om nu eens op te staan tegen de domheid en laksheid: hij legde het oorspronkelijke onderzoek kraakhelder uit.

Wat ook weer niet betekent dat hij in eerbied knielt voor iedere onderzoeker wiens weg hij kruist. Wanneer hij wil onderzoeken of en waarom de ene taal mooier klinkt dan de ander, ontmoet hij eerst iemand die weigerde te antwoorden omdat de vraag “ten eerste, getuigde van een folk perspective (niet-academisch perspectief) en, ten tweede, miskende ‘dat esthetische waarderingen sociale constructies zijn”.

Goddank

Dat is precies het soort reactie dat iemand een enorme hekel aan de academie kan laten krijgen: een vraag uit een folk perspective is daarmee natuurlijk nog niet meteen gediskwalificeerd. En dat van die sociale constructies klinkt natuurlijk enorm geleerd, maar biedt eigenlijk geen antwoord op de vraag waarom mensen over de hele wereld Nederlands lelijk plegen te vinden, ook al hebben ze geen duidelijke mening over Nederlanders en al horen ze die taal voor het eerst.

Dorren blijft echter niet lang hangen bij deze dwaasheid. “Het eerste”, schrijft hij, “heb ik als een onbedoeld compliment opgevat; met het tweede ontmaskerde hij zichzelf als een sociale wetenschapper. Goddank bestaan er ook taalwetenschappers als Charlotte Gooskens, die zich niet eerst afvragen of een vraag wel academisch genoeg is.”

En gelukkig bestaan er ook taaljournalisten die zulke vragen stellen en daar onderhoudende boeken over schrijven.

Gaston Dorren. Vakantie in eigen taal.  Wat er mooi, gek en fout is aan ons Nederlands. Amsterdam: Athenaeum, 2016. Bestelinformatie bij de uitgever. Vanavond is er een online-boekpresentatie.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: recensies, taalkunde

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Gerrit Achterberg • Noordeinde

Ik loop in doodvacantie door den Haag.
Het uitgestalde wordt mijn eigendom.
De dorst naar u slaat op de wereld om
zonder dat ik de dingen overvraag.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

BIJEN

Als ik mij buk naar takken die ik raap,
naar honing die de grond van bloemen is,
ik die de tuin inloop, schrikken zij niet.

Verknocht als zij aan wat ze doen, verdiep
ik mij in wat ik breek, verzet hun zoemen
van bloem naar bloemen op begane grond.

Bron: Vluchtige Verhuizing, postuum verschenen, 1975

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d