President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (29/60)

Door Marc van Oostendorp

Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen ‘s ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 29. <niet op blendle>

Ik heb een Duitse kennis met een theorie over waarom het fenomeen kerstmarkt nog niet is doorgedrongen in Nederland. Dat komt door het calvinisme. Daardoor houden wij niet van uitspattingen.

Om zo’n theorie te handhaven moet je negeren dat Nederlanders in weerwil van dat zogenaamde ‘calvinisme’ met oudjaar enorme bedragen uitgeven aan vuurwerk, veel meer dan Duitsers, en sowieso dat je van de matigheid van het calvinisme maar weinig terugziet in de rest van het publieke leven. Als Nederlanders aan een bepaald aspect minder geld uitgeven dan Duitsers, is de verklaring natuurlijk: calvinisme.

Om de een of andere reden windt Natan zich in de aflevering van vandaag enorm op over het feit dat bloemen die ergens worden neergelegd om doden te herdenken, vaak in het cellofaan worden gelaten. En ook hij relateert dat expliciet met de volksaard:

Misschien deed zelfs bij dit soort rouwbetoon de Hollandse zuinigheid zich gelden: zonde om zomaar open en bloot op straat achter te laten, die tulpen – ten prooi aan de zon… in hun omhulsel blijven ze langer vers.

En aan het eind van de aflevering heeft hij zich inmiddels zo boos gemaakt over dat cellofaan dat hij zijn vriendin erover belt: “Zo [naar het geknisper van cellofaan] klinkt collectieve rouw in Nederland.”

Ja, ja, in Nederland! Hier is een plaatje uit München:

En hier een uit Nice:

Wil van God

Bloemen in het cellofaan laten is helemaal geen typisch Nederlands verschijnsel – tenzij je aanneemt dat de Nederlanders (‘bedankt voor de bloemen’) massaal deze zomer allerlei rampplekken zijn afgegaan om hun zuinigheid te demonstreren.

Want dat is natuurlijk een ander bezwaar tegen de verklaring: dat het helemaal niet speciaal zuinig of calvinistisch is om ergens een enorme berg bloemen en knuffels te gaan neerleggen in plaats van de wil van God gelaten over je heen te laten komen, ook al zouden ze langer blijven liggen – wat mij overigens nog maar de vraag lijkt. (Bovendien: tulpen zijn in augustus geloof ik niet de goedkoopste bloemen die je kunt kopen; waarom heeft men daar dan niet voor gekozen.)

Cellofaan

Hoe bevredigend het misschien ook is om af en toe op Nederland te schelden, en hoe universeel geaccepteerd ook de verklaring is dat Nederlanders nu eenmaal schandalig schrieperig zijn – hij leidt in dit geval niet tot verheldering van de situatie. (Natan is duidelijk eindelijk van zijn koelte verlost, en nu hij teruggekeerd is in het vaderland alleen maar machteloos boos aan het schreeuwen.)

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het cellofaan geen verklaring behoeft. Álles wat gebeurt behoeft een verklaring. Mij lijkt die in dit geval gelegen in het ritueel van het bloemetje. Wanneer je een bloemetje koopt, wikkelt de bloemist deze in knisperend cellofaan. De afspraak is dat deze uit het cellofaan worden gehaald door degene voor wie de bloemen bestemd zijn: het is als het uitpakken van een cadeautje.

Eerbied

Zelfs als de gever het doet (degene die de bloemen krijgt, heeft het nu even te druk met de andere gasten), zegt de gever: ‘Zal ik het even voor je doen?’  Het privilege van het uit het cellofaan halen wordt hem dan verleend door degene die dat recht heeft.

Maar na een aanslag is degene die dat recht heeft er niet meer. De bloemen moeten verpakt blijven, niet uit zuinigheid, maar uit eerbied.

De A-index van vandaag is 7,36 (gemiddeld).
De totale A-index is 7,99 (stabiel)