• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Het Oedipus-complex als zelfhaat

8 augustus 2016 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (38/60)

Door Marc van Oostendorp

Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad fragmenten uit de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen ’s ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 38. <blendle>

FullSizeRender (2)Minstens twee lijnen uit President Tsaar, zegt dr. Van Oostendorp, komen samen in de verkrachtingsscène die ons vandaag wordt voorgeschoteld.

De eerste lijn is die van Natan als marionet. Ik heb daar nu al een paar keer over geschreven: hij lijkt werkelijk iedere mening die hij heeft van iemand anders. Zijn fascinatie voor ongeschoren vrouwelijke geslachtsdelen komt bijvoorbeeld van zijn vader. Zijn ijver om de aanslag op de MX17 op te lossen is een opdracht van zijn opa.

Als die er niet zijn, doet hij wat zijn vriendin wil: Branda, die haar vriend ook in de aflevering van vandaag weer lijkt te beschouwen als een proefkonijn voor allerlei bizarre experimenten. Natan is geen autonoom persoon: zijn motivatie bestaat alleen maar uit externe, geheel en al onverwerkte, prikkels.

Dat marionettenkarakter komt hier tot een, eh, hoogtepunt. Natan komt klaar, maar zonder daar op de een of andere manier verantwoordelijkheid voor te nemen. Althans, tegen de commandant zegt hij dat hij het fijn vond, maar tegen ons zegt hij heel wat anders. Het is puur lichamelijke stimulans geweest.

Pornoblaadjes

Zelfs het idee dat hij het fijn vond wordt hem door de commandant meerdere malen in de mond gelegd (‘Hij ging af als een gieter’, ‘Je genoot er nogal van, zo te zien’, ‘…schonk je mijn slachtoffer genot’). Natan beweert dan wel dat hij het zegt vanwege de ‘verscheurende pijn’, maar dat volgt op een uitermate verwarde redenering. Het is logischer dat hij het zegt omdat de commandant dat kennelijk wil horen, want zo zit hij in elkaar.

De tweede lijn komt hier tot uiting doordat Natan kennelijk zijn informatie in sexualibus moet halen van een televisieprogramma, en dan nog van een programma dat genoemd is naar een ‘oude pornofilm’, zoals hij eerder zijn informatie over het vrouwelijk geslacht in weerwil van zijn grote vaardigheid met het internet haalde uit oude pornoblaadjes van zijn vader. Eigenlijk is deze tweede lijn dan ook niet echt onafhankelijk van de eerste – hij laat vooral zien dat Natan eigenlijk denkt zoals zijn vader. Zijn Oedipus-complex is zelfhaat van zijn vader.

Zandhazen

Er zit ook nog iets vreemds in deze aflevering en dat is de ongecompliceerde manier waarop de Azovs met homoseksualiteit omgaan. De échte Azovs zijn Oost-Europese nazi’s en hebben daardoor een grote afkeer van dit type seksuele beleving. Ik weet ook wel (zegt dr. Van Oostendorp) dat zulks het verkrachten van mannen niet in de weg hoeft te staan – dat is immers vooral een daad van vernedering. Maar dat verklaart niet de lankmoedige manier waarop de commandant reageert op Natans bewering dat hij het ‘fijn’ vond, en al helemaal niet de verzuchting van de beulen dat het jammer is “dat wij, eenvoudige zandhazen, op de vrouwtjes aangewezen zijn”.

Ik heb het gevoel dat je met een dergelijke opmerking in de Donbass niet moet aankomen.

De A-index van vandaag is 7,83 (bovengemiddeld)
De algehele A-index is 8,0 (stabiel).

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: President Tsaar op Obama Beach

Lees Interacties

Reacties

  1. Maurice Dumont zegt

    10 augustus 2016 om 23:41

    Dat Nathan een marionet is, wekt eigenlijk geen verbazing. Ook Albert Egberts, hoofdpersoon uit De Tandeloze Tijd is een personage dat opvalt door passiviteit en vooral vorm krijgt door zijn relaties met andere personages.
    In Van der Heijdens door Griekse tragedies geïnspireerde Homo Duplex verwacht je ook personages die speelbal zijn van de goden.

    Over Albert Egberts valt in het licht van deze aflevering verder op te merken dat seksualiteit ook bij hem meestentijds problematisch is: priapisme en impotentie wisselen elkaar af en hij wordt gefascineerd door incest. Alleen met Zwanet heeft hij een opvallend normale omgang, al wordt daarover slechts in zeer algemene termen iets gemeld. In ‘De helleveeg’ is het zelfs opvallend dat de nogal opmerkelijke seksuele escapades van de jonge Albert (met o.a. tante Tiny) breed uitgemeten worden, terwijl we over het seksleven van de oudere Albert (met Zwanet) helemaal niets lezen. Het is moeilijk voor te stellen dat iemand die jarenlang zo’n nadrukkelijke fascinatie met het seksuele heeft gehad, in zijn latere leven volledig opdroogt.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OEUVRE

Het oeuvre van de dood is wel onmetelijk,
maar elke bladzij, blad na blad, is vastgeplakt
en ieder deel staat vastgespijkerd op de plank
en elke plank: nog in de boom onuitgehakt.

Bron: Barbarber, december 1969

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1914 Karel Meeuwesse
1936 Mieke Smits
1939 Seth Gaaikema
sterfdag
1978 Sonja Witstein
2021 Mark de Haan
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d