• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Is er teveel wetenschap?

31 oktober 2016 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp

Attachment-1 (18)Dat er een crisis is in de wetenschap, of in ieder geval in sommige wetenschapsgebieden en misschien wel in allemaal, daarover kun je steeds meer lezen. Allerlei onderzoek blijkt moeilijk repliceerbaar, allerlei bevindingen die vast leken te staan, blijken toch iets minder vast te staan. Allerlei fundamenteel onderzoek komt allang niet meer verder.

De problemen zijn misschien verschillend voor het ene wetenschapsgebied dan voor het andere. Het replicatieprobleem geldt meer voor gebieden als medicijnen en de psychologie – gebieden die als het ware bestaan uit enorme verzamelingen feitjes en weetjes zonder veel overkoepelende theorievorming. Dat het fundamentele onderzoek niet meer verder komt hoor je weleens uit de hoek van de natuurkunde, waar een grote groep onderzoekers zich al decennia heeft vastgebeten in de zogenoemde snaartheorie, waar maar weinig schot in lijkt te komen.

Hoe komt dat? De taalkundige Norbert Hornstein komt op zijn blog Faculty of Language met een originele verklaring. Of in ieder geval één waar ik nog niet over had nagedacht: de wetenschap is te groot geworden.

Te risicovol idee

Er zijn wereldwijd inmiddels honderdduizenden beroepswetenschappers. Dat levert natuurlijk als eerste het probleem op van hyperspecialisatie: de mensen gaan de miniemste onderwerpen omhelzen om maar te voorkomen dat ze op iemand anders’ terrein komen. En het gevolg daarvan is dan weer dat ze artikelen schrijven die niemand leest. Ik geloof dat 82% van de gepubliceerde geesteswetenschappelijke artikelen nooit geciteerd wordt. En dat de ongeveer de helft van alle artikelen nooit gelezen zijn door iemand anders dan de auteur en de anonieme beoordelaars.

Er zijn een heleboel actieve onderzoekers en nauwelijks consumenten van al dat onderzoek.

Dit is overigens niet het probleem waar Hornstein op doelt. Het gaat hem erom dat het eigenlijk logisch is dat een dusdanig groot bedrijf als de wetenschap inmiddels is een uitgebreide bureaucratie bevat. Het kan eigenlijk niet anders, als je het werk van zoveel mensen wil coördineren. Maar die bureaucratie gaat op zeker moment zijn eigen eisen stellen: dat er garantie moet zijn op succes, dat men geen obscure dingen moet doen, dat men geregeld moet ‘produceren’ en niet jarenlang vruchteloos aan een veel te risicovol idee gaat trekken.

Je eigen briljantie

Dat alles, nu, is funest voor het onderzoek. Het betekent dat men de voorkeur geeft aan snelle resultaten boven diep nadenken, en precies dat is wat de voortgang van de wetenschap blokkeert.

Hornstein denkt dat het alleen over bepaalde gebieden gaat, maar volgens mij heeft hij een onredelijk vertrouwen in bijvoorbeeld de natuurkunde. Maar de grondgedachte vind ik interessant: misschien is het probleem van de wetenschap wel dat het zo’n monsterlijk groot bedrijf is, dat steeds meer wil ‘professionaliseren’ en daardoor steeds minder geschikt raakt om te doen wat de wetenschap eigenlijk wil: volkomen onbekend terrein betreden.

Je lost dit probleem niet een-twee-drie op. Je kunt bijvoorbeeld wel wereldwijd enorm gaan bezuinigen op de wetenschap, en honderdduizenden noeste werkers ontslaan, maar daarmee is natuurlijk niet gezegd dat de paar t0pexcellente wetenschappers die je dan overhoudt inderdaad nog ergens toe komen. Zelfs als je ze van de bureaucratie ontlast, krijg je hooguit een soort Princeton Institute of Advanced Studies, en dat lijkt me een instelling waar iedereen heel content is over de eigen briljantie zonder veel op te lossen.

Enige hoop

Nee, de enige oplossing kan zijn dat wetenschap maatschappelijk belangrijker wordt. Dat het publiek buiten de muren van de academie zoveel van de wetenschap begrijpt dat het de wetenschappelijke kolos dwingt in beweging te komen. De academie kan zich niet in zichzelf keren, met zijn eindeloze stroom ongelezen artikeltjes over feitjes, maar moet wel af en toe een spannend en gewaagd verhaal vertellen. De carrièreprikkels moeten dan wel komen van dingen die de wetenschap vooruit helpen.

De wetenschap moet, kortom, populistisch worden, maar wel voor een nog veel beter opgeleide en nieuwsgierigere populus. De wetenschap hoeft niet kleiner te worden in absolute aantal, maar moet door opener wanden met de samenleving wel meer doordrongen raken van de eigen numerieke nietigheid.

Misschien is dat een ijdele droom. Maar het is ook de enige hoop.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: wetenschap

Lees Interacties

Reacties

  1. Arnold Vonk (@ArnoldVonkt) zegt

    31 oktober 2016 om 08:24

    De kop bevat een taalfout. http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/775/ Jammer; dit blog is mijn eerste kennismaking met de website http://www.neerlandistiek.nl.

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      31 oktober 2016 om 11:28

      Deze kop bevat geen taalfout. Als u het ‘jammer’ vindt dat mensen zich niet aan de willekeur van spellingcommissies houden, kunt u mijn stukjes voortaan beter overslaan.

      Beantwoorden
      • Lucas Seuren zegt

        31 oktober 2016 om 20:30

        Grappig: ik bedacht me een aantal maanden terug dat ik steeds vaker zie dat ’te veel’ geschreven wordt als ’teveel’, zelfs door professionele media waar je verwacht dat ze zich wel aan die arbitraire regels houden. Beetje dezelfde ontwikkeling waar ‘zo veel’ tegenwoordig als ‘zoveel’ wordt geschreven.

        Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

J. Slauerhoff • Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe

Morgen rijd ik met bedwelmende bloemen naar je toe.
Ik wil niet langer wachten, eindelijk weten hoe
Je bent; de bloemen zullen je verraden.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

ZOMER

Het water ligt ontdaan bijna
van water onder stof,
de bomen zien hun eigen ogen
en ik door groen hun groen niet meer,
ze zijn verborgen in de bomen.

De lucht betrekt over het vee –
wanneer het licht zo donker wordt
licht fel het wit van koeien op.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

Augustus: Eetvoorstelling ‘Muzikaal Feestmaal’ op Slot Zuylen en Muiderslot

8 juli 2025

➔ Lees meer
12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

12 september 2025: Dag van de Nederlandse partikels

7 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1887 Gesinus Kloeke
➔ Neerlandicikalender

Media

De laatste keuze van Rogi Wieg

De laatste keuze van Rogi Wieg

9 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

Van Lacarise den katijf die enen pape sach bruden zijn wijf

8 juli 2025 Door Vianne Cré Reageer

➔ Lees meer
‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

‘Pipi, paradoxen en leermomenten’

5 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d