• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Gevoelde taal

11 november 2016 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp

attachment-1-19Wereldwijd komt de meeste taal binnen via onze oren: iedere seconden trillen er over de hele wereld miljarden trommelvliezen omdat er ergens in de buurt iemand aan het praten is. Maar taal is zo belangrijk dat het ook via onze ogen naar binnen kan komen. Zelfs als we afzien van schrijven, dat een indirecte manier is om met gesproken taal om te gaan: uit alle onderzoek blijkt dat gebarentalen volkomen equivalent zijn aan gesproken talen. Je kunt er net zo goed in spreken over abstracte onderwerpen, over diepe gevoelens. Je kunt er verhalen in vertellen of gedichten in reciteren. Doven met een hersenbloeding kunnen op dezelfde manier aan afasie lijden als horenden.

De precieze manier waarop taal je hoofd binnenkomt, doet er kennelijk niet zoveel toe. Uiteindelijk wordt het in ons hoofd omgezet in betekenis, waarbij de vorm van de taalboodschap er niet zozeer toe doet. En nu blijkt dat je taal ook kunt voelen.

Gebarentaal voelen

Mensen die doof én blind zijn, kunnen natuurlijk met gewone gesproken taal noch met gebarentaal zonder meer communiceren. In het verleden deden zij het wel met afgeleide vormen. Ooit werd er bijvoorbeeld het zogenoemde vingeralfabet gebruikt – iedere handvorm correspondeerde met een letter. Maar zo krijg je een vorm die is afgeleid van een vorm die zelf is afgeleide vorm (gebaren van schrijven van spreken). Dat blijkt weinig efficiënt.

Later kwam er een wat rechtstreeksere vorm: doofblinden leerden dan de handen van hun partner vast te houden die een gebarentaal gebruikte. Zo konden ze die gebarentaal dus voelen.

Proprioperceptie

Maar nu er vooral in Amerika een wat grotere en geëmancipeerdere groep doofblinden is ontstaan, met mensen die onderling contact hebben met elkaar, gebeurt er ook iets met die indirecte gebarentaal: die verzelfstandigt zich. Gebaren waarvan het verschil moeilijk te voelen is, groeien uit elkaar, mensen gaan gebruik maken van de specifieke mogelijkheden die het aanraken biedt. De Amerikaanse taal heeft een eigen naam, zij het een wat onhandige (pro-tactile ASL, waarbij die letters staan voor American Sign Language). De Amerikaanse website QZ had er vorige week een interessant artikel (met video) over.

Die taal werkt met gevoel – om precies te zijn met proprioperceptie, het vermogen om te voelen waar onze eigen ledematen zich in de ruimte bevinden. Degene die wil communiceren beweegt de handen en armen van de ander, zodat die voelt welk gebaar hij zelf aan het maken is.

Financiële economie

Het is een taal die natuurlijk wat beperkingen kent. Je kunt er waarschijnlijk alleen echt goed praten als je met zijn tweeën bent, of hooguit met zijn drieën. Een toespraak kun je er dus niet in houden. Omdat de gemeenschap heel klein is, en de taal heel jong, zal het vocabulaire op allerlei gebied niet heel omvangrijk zijn. Ik vraag me af hoe je ruzie maakt in een taal waarin het contact met je partner zo intiem is.

Maar de ontdekking van zoiets is vooral een reden om het menselijk taalvermogen te vieren. Taal kan niet alleen via ons gehoor en ons gezicht binnenkomen, maar ook in ons gevoel. Dat we ooit via geur of reuk over financiële economie zullen kunnen praten is erg onwaarschijnlijk. Maar helemaal uitgesloten lijkt zelfs dat niet.

 

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: gebarentaal

Lees Interacties

Reacties

  1. gevangasteren zegt

    15 november 2016 om 23:46

    Bij die eennalaatste zin moest ik anders meteen denken aan de uitdrukking “rijke stinkerd” LOL.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

E. du Perron • Reisverhaal

De ander, die dikwijls sprak over de dood,
roemde de natuur, doorzocht alle hoeken,
en ademde diep; de een las in boeken
gedachten van derden, zijn dagelijks brood.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LEER DER PROPORTIËN

Het teentje maan dat gisteren te klein was
maar nu zo klein dat ik het op zijn plaats vind staan,
er is steeds minder nodig om het te bedekken,
steeds minder nodig om het te verstaan.

Bron: Het zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

10 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 Cornelis Stutterheim
1904 Leendert van Dis
sterfdag
2020 Hugo Ryckeboer
➔ Neerlandicikalender

Media

Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d