Door Marc van Oostendorp

Het aardige van schrijven op het internet is dat je individuele probleem soms ineens kon leiden tot een discussie. Je vindt een beetje A, maar eigenlijk ook een beetje B. Om enige helderheid in je hoofd te krijgen, schrijf je een betoog voor A, zodat andere mensen dan op hun beurt vol vuur naar voren brengen dat B.

Dat helpt, echt. Ik snap niet waarom jullie niet allemaal ook bloggen. Heel veel van jullie zijn slimmer en erudieter en grappiger dan ik – waarom bloggen jullie niet? Je schiet er zoveel mee op.

Naar elkaar verwijzen

Naar aanleiding van mijn stukje vorige week over een tegenstrijdigheid in de wetenschapscommunicatie schreef Jona Lendering, die een van de beste wetenschapscommunicatoren is van ons land, een blog waarin hij het volgende idee opperde:

In de ideale situatie kan informatie gelaagd worden aangeboden, zodat je mensen op elk niveau bereikt: verschillende soorten publiek én wetenschappers. Het internet brengt dat ideaal dichterbij dan ooit: het is denkbaar een website te bouwen die de bezoeker helpt bij een eerste kennismaking, die hem vertrouwd maakt met het wetenschappelijk bedrijf en die hem in staat stelt de allerlaatste inzichten te vinden. Het verwerkelijken van dit ideaal, nu het binnen handbereik is gekomen, is de grote uitdaging voor zowel wetenschapper als wetenschapsvoorlichter.

Ik denk inderdaad dat het zo moet. Er moet geen duidelijke scheidslijn zijn tussen wetenschap en wetenschapscommunicatie: die dingen moeten naast elkaar bestaan en naar elkaar verwijzen.

Hypertekst

Er zou een website moeten zijn waar ik als geïnteresseerde leek op het gebied van de theoretische natuurkunde (kennisniveau: ongeveer dertig jaar geleden eindexamen gedaan, sinds die tijd af en toe een artikel in de krant gelezen en een enkel boek) heen kan gaan om daar handzame artikelen te kunnen lezen over hoe het er tegenwoordig eigenlijk voorstaat met de snarentheorie. Als ik die artikelen gelezen heb, wil ik misschien ook wel een paar net wat uitdagender stukken proberen, en uiteindelijk wil ik ook het wetenschappelijke werk weleens zien, ook al begrijp ik er waarschijnlijk geen snars van.

Het is eigenlijk ook mijn ideaal voor Neerlandistiek, al is ons vak natuurlijk lang niet zo gespecialiseerd en ingewikkeld als de theoretische natuurkunde: dat er informatie op verschillende niveaus op komt te staan, en liefst met elkaar verknoopt. Dat je er antwoord kunt vinden op betrekkelijk oppervlakkige taal- en letterkundige vragen, maar dat je er ook terecht kunt komen bij wetenschappelijke literatuur. Het mooie van het web (van hypertekst) is dat het ’t mogelijk maakt om informatie aan elkaar te knopen. Naar mijn gevoel maken we nog altijd veel te weinig gebruik van die mogelijkheid, is er nog steeds teveel in wezen simpele tekst op het internet.

Groeien

Wat dat betreft knellen natuurlijk ook soms de grenzen van de neerlandistiek. Sommige onderwerpen die voor sommige lezers wel interessant zouden kunnen zijn (iets uit de syntaxis van het Duits, of de kunstgeschiedenis van de 17e eeuw) valt buiten ons bestek, maar waarom is er eigenlijk een bestek? Soms ga ik ook zomaar over een grens heen (hoort deze beschouwing over wetenschapscommunicatie eigenlijk wel tot de neerlandistiek?), maar ik durf dat niet met alle grenzen. Het zou fijn zijn als er verwante websites waren waar we ons ook aan konden verbinden, als er in het Nederlands uiteindelijk een groot netwerk is van allerlei websites die samen de wetenschappen zo’n beetje dekken.

Ik denk niet dat je daar komt door nu van bovenaf zo’n netwerk op te stellen. Ik denk dat er eerst meer van onderaf moet groeien, kleine websites her en der, die dan gaandeweg naar elkaar moeten groeien. Websites zoals die van Lendering.