Door Marc van Oostendorp
In voorgaande jaren plaatste ik hier steeds op de avond na het eindexamen Nederlands voor vwo een bespreking. Ik deed dat aan de hand van het examen zelf en het correctiemodel. Dat laatste wordt nu echter pas vrijdag vrijgegeven. Ik zal dus pas daarna een bespreking kunnen maken. Voor die tijd plaats ik echter hier al mijn antwoorden.
Let op: dit zijn dus niet noodzakelijkerwijs de juiste antwoorden, maar de antwoorden die ik zou geven (onder omstandigheden die minder geconcentreerd zijn dan een examenzaal). Verbeteringen en ander commentaar graag hieronder.
Wie het eindexamen ook wil maken; dat kan hier. Ik ben erg benieuwd naar bevindingen van leerlingen en anderen. Graag in het reactiepaneel hieronder!
1. De beschuldiging dat vrouwen het slechter hebben dan mannen behoeft nuancering. Ze is niet in alle opzochten waar.
2. De vergelijking wordt gemaakt om aan te tonen dat vrouwelijke moordenaressen er sinds onheuglijke tijden beter vanaf komen.
3. Onder allerlei omstandigheden wordt een vrouwenleven als waardevoller beschouwd dan het leven van een man.
4. B
5. B
6. D.
7. Standpunt: Mannen worden er ten onrechte van beschuldigd dat ze het beter hebben dan vrouwen.
Argumentatie: meerdere argumenten
Conclusie: Mannen worden, omdat ze nu eenmaal sterker zijn, juist vaak benadeeld.
Aanbeveling: De situatie kan blijven zoals hij is, maar vrouwen mogen mannen ook wel bedanken.
[Opmerking: Het is verwarrend dat ‘meerdere argumenten’ geen hele zin is.]
8. 2
9. 8
10. ‘Apocalyptisch geschreeuw over de teloorgang van de man’
’Gerammeld aan de poorten van de gevestigde orde’
11. De Beauvoir stelt dat de kracht van de man bestaat uit doden; dat is veel specifieker dan waar Van Creveld op doelt. Hij heeft het veel algemener over fysieke kracht – om te tillen, te vechten, enzovoort.
12. ‘Wie dat bevoorrecht noemt, gelooft in sprookjes (…)’
‘Het artikel van Van Creveld verwordt al helemaal tot fictie (…)’
13. 1. Karakterisering
2. Voorbeeld
3. Beoordeling
4. Argument
14. Ten eerste gebruikt Van Creveld overdreven en zelfs absurde voorbeelden. Ten tweede ziet hij over het hoofd dat vrouwen bezig zijn met een noodzakelijke inhaalslag.
15. 1, 2, 4
16. Gelijkheid tussen mannen en vrouwen kan niet worden afgedwongen door quota.
17. Van Creveld zou vinden dat mannen worden achtergesteld bij vrouwen; Van Saarloos vindt dat vrouwen bezig zijn met een inhaalslag.
18. ‘In werkelijkheid zijn het de mannen die het meeste werk in het leven doen, moeilijkheden verdragen en als gevolg daarvan sterven.’
19. D
20. 4, 6
21. Argument Van Crevel 1: Er zijn wel in de ontwikkelde wereld wel klinieken voor vrouwenziektes, maar niet voor mannenziektes.
Weerlegging Van Saarloos: Zogenaamd neutrale afdelingen zijn feitelijk ingesteld op mannen(lichamen).Onderbouwing: Naar de manier waarop vrouwen door hartkwalen worden getroffen is nooit onderzoek gedaan.
Argument Van Crevel 2: Twee van de drie dollars voor zorg worden in ontwikkelde landen aan zorg voor vrouwen besteed.
22. Bevoorrechting: Mannen moeten betalen voor het recht op trouwen, maan vrouwen niet.
Kritiek: De bruidsschat maakte vrouwen tot bezit.
Bevoorrechting: Vrouwen worden nooit gedwongen tot vechten.
Kritiek: Vrouwen werden – en worden – niet toegelaten tot gevechtsposities.
23. Het is in de praktijk niet mogelijk om nooit te tolereren en dit wordt ook niet altijd wenselijk geacht.
24. Werknemers vinden het, ten eerste, vaak niet nodig om kleine vergrijpen te melden. Officieren willen ten tweede niet altijd eisen omdat ze dan gebonden zijn aan de hoogste strafmaat. Die strafmaat negeert ten derde de vereiste flexibiliteit van de rechtspraak. En ten slotte is handhaving lang niet altijd mogelijk.
25. Lokale gezagdragers moeten duidelijk laten zien voor welke normen staan. Burgers moeten erkennen dat gezagdragers hun werk doen en hen niet zomaar ’trakteren’ op tegenspraak.
26. 4, 1, 3, 2
27. 1, 3, 6
28. C
29. In deze vakbladen schrijven medewerkers zaken uit de alledaagse praktijk die ze elders niet naar voren zouden brengen.
30. Boetes voor kleine vergrijpen staan in geen verhouding tot andere boetes; het seponeren leidt tot willekeur; er zijn zo veel regels dat bijna alles wat een jongere in het verkeer doet verboden is; kinderen verzamelen zo honderden euro’s boete; dit kan leiden tot dramatische financiële situaties in armlastige gezinnen.
31. D.
32. De officier is de enige die nog kan voorkomen (‘bewaker’) dat de financiële problemen door boetes in sommige gezinnen uit de hand (‘spuigaten’) lopen.
33. Justitie zou de verwerking van boetes overzichtelijker moeten organiseren zodat er meer controle mogelijk is.
34. De daadwerkelijke consequenties van het beleid blijven verborgen in vakbladen; de politiek is meer geïnteresseerd in het tevreden stellen van de kiezer.
35. C
36. B
37. De straffen die het zerotolerancebeleid vergt zijn disproportioneel; dit beleid is ook niet te handhaven.
38. Disproportionaliteit
39. B
Hier is een reactie van een vlogger op de website van NRC Handelsblad.
En hier nog een paar reacties:
Dit examen was echt belachelijk lang! Ik had nauwelijks tijd voor de eerste twee teksten, de laatste heb ik afgeraffeld en vast veel fout.
Bedankt voor deze antwoorden, een beetje meer vertrouwen in de zaak gekregen. Bij vraag 4 vind ik alleen antwoord A beter in de context van de tekst passen, ik zat wel lang te twijfelen tussen A en B.
Verder vond ik het examen best te doen, naar mijn gevoel niet te lang maar dat kan per persoon verschillen.
“Onderwijl
wordt de overspelige man ook nog
beboet, terwijl de vrouw vrijuit gaat.
Ik weet niet of en waar dat het geval
is, maar er zijn in ieder geval plekken
bekend waar dat zeker niet zo gaat. ”
Dit is een stuk uit alinea 8 tekst 2, hoort bij vraag 9. Hieruit kun je concluderen dat de auteur de opvatting van auteur van tekst 1 bekritiseert. Daarom vind ik dat vraag 9 alinea 9 moet zijn. Hoe kijkt u hier tegen aan?
In alinea 9 en 10 wordt ook nog kritiek geleverd op Van Crevelt. Dus dan zou het derde kopje nergens geplaatst kunnen worden. In alinea 8 wordt gesproken over ‘het herstellen van de eenzijdige focus’, lees: inhaalslag
Ja, ik vind deze twee antwoorden ook moeilijk uit elkaar te houden. Het is mogelijk dat je gelijk hebt.
Wat vond u zelf van dit examen in vergelijking met andere examens? Welke norm zou u redelijk vinden gezien alle klachten en moeilijkheidsgraad?
Wat vindt u van 9. Alinea 9 ipv 8, lees eens alinea 8. Daar komt toch kritiek in voor tegen de opvattingen van de heer?
Dat had ik dus ook. Ook had ik bij vraag 6 ontduiken van de bewijslast aangezien de schrijver constant blijft vragen en geen concreet argument geeft. Hij blijft de bal constant maar terugkaatsen.
Ik had ook ontduiken van bewijslast bij vraag 6!
In alinea 9 en 10 wordt ook nog kritiek geleverd op Van Crevelt. Dus dan zou het derde kopje nergens geplaatst kunnen worden. In alinea 8 wordt voor het eerst gesproken over ‘het herstellen van de eenzijdige focus’, lees: inhaalslag.
Ik had ook ontbreken van bewijslast! De schrijver in tekst 2 gaat er namelijk vanuit dat de schrijver uit tekst 1 nooit doneert maar dat is niet gezegd!
Was dat de tweede drogredenvraag? Dat was vertekenen van het standpunt. De auteur nam het andere standpunt over en ging daarmee aan de haal. In die eerste vraag bleef de auteur maar onlogische vragen stellen en kwam niet tot een argument. Ook vind ik vraag 13 vreemd. Waarom is de derde geen toegeving en de eerste geen stelling?
22. Bevoorrechting: Mannen moeten betalen voor het recht op trouwen, maaR vrouwen niet.
25. Lokale gezagdragers moeten duidelijk laten zien voor welke normen ZE staan.
Dat zijn al twee puntjes aftrek 🙁
Dit belooft niet veel goeds.. :’ )
Ey vet hoor. Deze guy wil je gewoon helpen. Hij zegt ook niet euy ik ben baas en kan fit sowieso
“ze” is geen eens fout… Ze mag (ook al is het iets informeler) hier gewoon, aangezien het antecedent ook meervoud is.
Volgens mij heb je 20 verkeerd gelezen. Je moet juist de argumenten die wél worden weerlegd geven
4 en 6 worden ook weerlegt, pipo :’)
Hoe kunt u bij vraag 13 zeggen dat zin 3 een beoordeling is…? Dat is toch duidelijk een nuancering? Daarnaast had ik zin 1 als beoordeling. Wat vindt u daar van?
Bij vraag 13 had ik ook zin 1 als beoordeling, maar zin 3 toegeving, omdat ze toegeeft dat de mening terecht is.
Bij zin 1 had ik eveneens karakterisering, maar bij zin 3 had ik toegeving. Volgens mij geeft de schrijfster hier toch een beetje toe aan de absurditeit van Van Creveld… Nietwaar?
Bij 16 zou het antwoord juist het volgende moeten zijn: vrouwen willen niet eens een bevoorrechte positie hebben.
Ik zou bij vraag 4 A kiezen.
Bij vraag 26 was het heel onduidelijk of je naar alinea 9 (dus antwoord 4132, heel makkelijk voor 3 punten) of naar de hele tekst moest kijken (2413, volgens de volgorde van de alineas)
Er staat: in alinea 9 van tekst 3 wordt een causale keten beschreven. Alinea 9.
Ik ben docent Nederlands en heb het examen vwo Nederlands voor de helft kunnen lezen. Vanavond ga ik verder en maak de vragen. Het gaat me even over iets wat in het algemeen met het examen te maken heeft.
De afgelopen drie jaar heb ik in mijn (voor)examenklassen nooit het feminisme behandeld. Dat lijkt me een goed onderwerp voor maatschappijleer en niet voor het schoolvak Nederlands. Ik ga het CITO vragen of het aan het begin van het eindexamenjaar de thema’s wil opgeven, die in het eindexamen zullen terugkeren. Dan kan ik mijn leerlingen inwijden in het feminisme of andere onderwerpen en overigens mezelf in dezen bijscholen. Het eindexamen Nederlands toetst geen behandelde stof die iets met het vak Nederlands te maken heeft. Het wordt hoog tijd dat dat wel gebeurt.
Er wordt toch helemaal geen inhoudelijke vraag over feminisme gesteld die niet valt op te maken uit de tekst? Volgens mij kan het juist een nadeel zijn om veel van een onderwerp af te weten omdat je dan mogelijk teveel zelf gaat redeneren, terwijl je je juist op de tekst zou moeten beroepen…
U bent m.i. geen goede docent NL. U dient uw leerlingen te stimuleren c.q. te verplichten dat ze gewoon vanaf hun 16e regelmatig fatsoenlijke kranten lezen. Anders zijn ze het VWO en een universiteit al helemaal niet waardig.
Minder Appen en TV kijken; meer goede kranten artikelen en opiniebladen lezen. Dat hoort bij VWO-vorming.
Ongetwijfeld ben ik een heel slechte docent, maar wel een die van zijn vak houdt.
Volgens jouw redenering heeft een goede docent de eigenschap leerlingen te stimuleren, zelfs te verplichten kranten te lezen. En die kranten moeten fatsoenlijk zijn.
Een goede docent ben je dus al heel gauw volgens jou.
Je mening is gebaseerd op een vooronderstelling: hoe weet je dat, dat ik bijvoorbeeld geen Krant in de Klas heb?
Leerlingen verplichten kwaliteitskranten (ik neem aan dat je daar op doelt) te lezen is een lastige kwestie. Hoe zou jij dat aanpakken?
Ik ga maar niet discussiëren over deze antwoorden. Ik heb een aantal echt anders. We wachten eerst op de norm.
Het CvTE is wel erg preuts ingesteld.
De 2 leukste passages van het, overigens hilarische en hysterische geschreeuw van mevrouw Saarloos, liet men weg.
Zouden VWO-ers van zo’n 18 jaar dat niet kunnen handelen?
Hier komen ze alsnog:
” Kwaadaardige groei in je lul is nog net iets dodelijker dan een tumor in je tiet.”
en de slotklaroenstoot van Saarloos:
” Wil Van Creveld graag dat er voortaan naar zijn kruis wordt gestaard, wanneer een dankwoord hem ten deel valt? Dinsdag aanstaande spreekt hij in De Balie. Ik stel voor dat wij hem daar na afloop niet de hand drukken, maar zijn piemel schudden. En dat hij de sprekersbloemen in zijn schoot krijgt aangeboden.”
Daar hadden toch een paar leuke vragen over “overdrijving” of “beeldspraak” in kunnen zitten, nietwaar?
Prachtig, ik begrijp niet waarom ze dit weg hebben gelaten. Het geeft toch net een beetje duidelijker weer hoe mevrouw van Saarloos tegen de mening van Van Creveld aankijkt.
Zo is dat. Een apocalyptische schreeuwster, die je vooral niet serieus moet nemen.
In algemene zin : u schrijft “vrouwelijke moordenaressen”, dat is een in de gegeven context niet noodzakelijk stijlmiddel, een pleonasme. Of het foutief taalgebruik is, laat ik graag aan u ter beoordeling. mvrgrt. Rob A. Salomé.. ,
Het artikel van Van Creveld (tekst 1) bevat taalfouten. Wel kwalijk voor een examentekst, de examenkandidaten worden immers wel (sinds een paar jaar) afgerekend op taal- en spelfouten! Zie bijvoorbeeld regel 44-49: ‘…twee keer zoveel…..DAN mannen’ !
De combinatie van een professor als auteur en de redactie van een kwaliteitskrant blijkt geen garantie voor een taalkundig correcte tekst.
Het is des te vreemder als ik lees dat de Commissie voor Toetsing en Examens diverse examenteksten nog heeft bewerkt! De fouten zijn gehandhaafd en ook ontbrak de examenvraag om eventuele fouten op te sporen.
Ik heb ook mijn twijfels over de eerste twee zinnen van de tekst. Is het niet óf: ‘Er IS vijftig jaar voorbij…’ óf ‘Er zijn vijftig JAREN voorbij….’ (afhankelijk van waar de nadruk op ligt)?
Ik neem aan dat bij de beoordeling van het examen dus ook wat minder nauw gekeken wordt naar taal- en schrijffouten?
Scherpe opmerking, Alexandra!
In de tekst “Gezag ontstaat niet door strenger straffen” is de oorspronkelijke zin “Daarmee wordt een klassiek beginsel als ultimum remedium miskend.” vervangen door “Daarmee wordt een klassiek beginsel van het strafrecht als laatste redmiddel miskend.”. Blijkbaar is geprobeerd de zin te verduidelijken, maar dit lijkt me een onjuiste aanpassing. De betekenis van de zin is veranderd en juist onduidelijker geworden. Wat gekund had is iets als “Daarmee wordt een klassiek beginsel van het strafrecht, namelijk dat het een laatste redmiddel is, miskend.”.
Mierenneuker!
Voor degenen die de vwo-examenteksten niet kennen: dit is een grapje. Dit scheldwoord komt voor in de andere tekst over het zerotolerancebeleid, waardoor ik nu weet dat ik hiermee een boete van 650 euro riskeer.