MEI
De lucht zit vol vorjaor.
Overal ruuk ’t naor
pas gemaaid gras.
Op ’t vèldje vor ’t uis
zit òòns vaoder.
Z’nen aomer slao gaoten
in de stilte van d’n aoved.
t Blad van z’n zeissie, dà blienkt
in ’t licht van de ljigge zon.
’t Zal nie laang mjir duure,
of d’n buurman gienderwijd,
die begien-d-ok.
Oe zou ‘k ’t vegeete?
’t Kètse van ijzer op staol.
’t Vulde de buurt en m’ne kop
– aoved aon aoved –
jil ’t vorjaor dur.
’t Bljik licht van de meimaond,
dà zien ik nog elk jaor
bij ’t zienke van de zon
en ’t pas gemaaid gras,
dà ruuk ik nog steeds.
Mar de slag van d’n aomer
op ’t blad van de zeissie,
die wor ik nwoot mjir.
Maria Bodschap 1994
Giel van Gastel
(Giel van Gastel is ’t pseudoniem waaronder de neerlandicus Michel de Koning (1943-2012), afkomstig uit Oud-Gastel schreef in ’t Markiezaats (West-Brabants).
Als je de tekst hardop leest, is ie, denk ik, meteen begrijpelijk. Voor de stillezers enkele woordverklaringen:
ljigge = lage; mjir = meer; bljik = bleek; jil = heel (met een zogeheten ‘stijgende diftong’)
wor = hoor; nwoot = nooit (idem)
’t Markiezaats kent geen H: uis; aomer; oe
Maria Bodschap = ’t feest van Maria Boodschap, 25 maart
De linografie ‘Zeisen haren’ (1947) is van George Notenboom (Roosendaal, 1906-Roosendaal, 1987)
JS
Horen (de taal), ruiken (het gras) en zien (het plaatje): allerlei zintuigen hebben genoten. Dankjewel, Jan! Valt het Sprundels en Rucphens ook onder het Markiezaats?
Op dit kaartje van Weijnen uit zijn dissertatie zie je de grens tussen Markiezaats en Baronies.
http://www.dbnl.org/tekst/weij005nede01_01/weij005nede01ill03.gif.
Duidelijk is ’t niet want je kunt niet zien waar R en S precies liggen. Daarvoor zit bij de dissertatie een transparantje met de plaatsen dat je op dit kaartje legt. Dan blijkt Rucphen op de grens te liggen, Sprundel is Baronies.
Ik vraag me wel af of er vandaag de dag nog verschil tussen die twee te horen is.
Ah, ’n brekend dialect! Dat is toch opmerkelijk, dat die soms als taaleilandjes in ons dialectlandschap kunnen liggen. Vriezenveen, in Twente, is een klassiek voorbeeld: dit “Vjeans” (Veens) heeft (even met de natte vinger) voor -ee- een -ja of -je- en voor -oo- een -wa- of -we-. Verder is “brekking” natuurlijk typisch voor het Kleifries en het Woudfries (en als gevolg daarvan ook voor het Standaardfries).
Is er eigenlijk een kaart van al die brekingsgebiedjes? Het zullen er vast nog meer zijn. Uit Heist-op-den-Berg (“Hèst”) ken ik bijvoorbeeld “jolleke bjost” voor “lelijk beest”, zoiets mag ook tellen. Ik meen dat er ook West-Vlaamse dialecten zijn die brekingen kennen.