• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een doveman met leeg notitieblok

2 juni 2017 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp

Wie door het nieuwste dubbeldikke nummer van De Parelduiker bladert, kan alleen maar onder de indruk raken van de persoonlijkheid en de werkkracht van Gerrit Komrij. Er wordt van alles uitgemeten: zijn werk als toneelschrijver, als Dichter des Vaderlands, als vertaler, als bloemlezer. En dan worden zijn belangrijkste kwaliteiten ook nog eens nauwelijks belicht: zijn columns en essays komen slechts zijdelings aan de orde, over zijn werk als dichter gaat eigenlijk alleen een bijdrage van Rob Schouten die eerder schrijft over de manier waarop hij zich aan Komrijs invloed ontworsteld heeft. En ook zijn romans worden maar nauwelijks behandeld.

Dat versterkt alleen maar het gevoel van grote gulzigheid dat het leven van de eerste Dichter des Vaderlands kenmerkte. Een gulzigheid dat zich vooral concentreerde op de taal. Je leest het aan elke zin die er van de meester wordt geciteerd. En je merkt het doordat er over van alles en nog wat harde noten worden gekraakt: over zijn gebrekkige kennis van het Engels als vertaler van Shakespeare en Wilde, over zijn vooral in de laatste edities van zijn bloemlezing misschien wel érg oekumenisch geworden smaak, over de kwaliteit van zijn toneelstukken.

Maar over zijn stijlgevoel kan niemand iets naars zeggen.

Net zo min als zijn onvoorwaardelijke liefde voor het geschreven woord en voor het boek. Ik kan geloof ik geen andere Nederlandse schrijver bedenken die zo verknocht was aan lezen, voor wie dat minstens even belangrijk leek als schrijven. In zijn bijdrage haalt Komrijs Afrikaanse vertaler Daniel Hugo het volgende gedicht aan:

Veel boeken las ik. Wijsheid is als gras.
Groter en groter werd de bibliotheek
Waarin ik woonde. Van Pythagoras

Tot de mystiek van Eckehart en Blake
Vulde de kast. O, boeken waar je ook keek.
Boeken in leer of perkamenten jas.

Minder en minder werd de kennis van
De mensenwereld in mijn hersenpan. –
Als in een vacuümgetrokken hok

Zat ik te lezen in mijn boekvertrek.
Zie wie daar hurkt, de grijsgeworden gek:
Een doveman met leeg notitieblok.

Ik kan me nauwelijks voorstellen dat Komrijs biograaf (Arie Pos, die ook dit nummer heeft geredigeerd) een andere titel voor zijn biografie kan bedenken dan die laatste regel, die het hele grillige oeuvre samenvat: zelfspot en met een eeuwige schrijfhonger achter zijn lege notitieblok in zijn boekenvertrek vol oude boeken.

De enige keer dat ik op Neerlandistiek (of Neder-L) over Komrij schreef, was dat een kritische beschouwing over zijn manier van argumenteren, in een van zijn columns. Dat leidde nog tot een stekelige opmerking van de meester op zijn huisblog De Contrabas (in het reactiepaneel). Ik wil geen oorzakelijk verband suggereren, maar een paar maanden later was hij dood.

Ik wees er indertijd op dat Komrij een nieuw soort argument invoerde, dat ik het spookargument noemde: je maakte je tegenstander belachelijk op basis van zijn eigenschappen die je eerst zelf verzonnen had. Het lijkt me nog steeds juist – al is het in Komrijs geval niet per se kritiek. Het was de wereld waarin hij leefde, waarin het mooie verhaal er meer toe deed dan de waarheid. De mensen die hij tegenkwam met hun meningen waren net zoiets als de vertalingen die hij maakte: manieren om het lege notitieblok te vullen in zijn almaar uitdijende bibliotheek.

Gerrit Komrij-nummer van De Parelduiker (2017-2/3). Meer informatie bij de uitgever.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Gerrit Komrij, letterkunde, Parelduiker

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter van der Land zegt

    2 juni 2017 om 09:56

    “Ik kan me nauwelijks voorstellen dat Komrijs biograaf (…) een andere titel voor zijn biografie kan bedenken”

    “Een doveman met leeg notitieblok”is een heel fraaie frase, maar het wordt zonder twijfel gewoon KOMRIJ. Wanneer je gehaast door de Bruna loopt, is dat een titel die de aandacht trek, net zoals ‘Gijp’ en ‘Baud’.

    Of: “Hoop is de neon verf waarmee we onze kerker hebben beschilderd”

    Dank voor deze aankondiging trouwens.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jac. van Hattum • Geboorteplaats

En welke reis hij aanwees op de kaart
en over grenzen trok of buitengaats;
zijn vinger wees dat dorpje aan de vaart:
dit was zijn jeugd; dit zijn geboorteplaats.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

OP EEN HUISJESSLAK

Hij trekt een haperend spoor
onder zijn kalken huis
waarin hij boeken leest,
zijn leeszaal van voorname
stilte vol monter vlees.

Bron: Dierenalfabet, postuum verschenen, 1978

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

14 juni 2025: Programma rondom Een nieuw geluid

11 juni 2025

➔ Lees meer
23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

23 juni 2025: Boekpresentatie Nicoline van der Sijs

4 juni 2025

➔ Lees meer
2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 oktober 2025: Symposium ‘Podium veur de Streektaol’

2 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
2024 Dick van Vliet
➔ Neerlandicikalender

Media

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Taal doe je samen

Taal doe je samen

9 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d