• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Ilja Leonard Pfeijffer als uitspreker van de [k]

8 november 2017 door Marc van Oostendorp Reageer

De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (40)

Door Marc van Oostendorp

Een van de zaken die opvallen in de voordracht van Ilja Leonard Pfeijffer is hoe lang zijn k-klanken zijn, vooral aan het eind van woorden. Het lijkt me dat dit een van de karakteristieken is van zijn voordracht van poëzie – wanneer hij spontaan spreekt doet hij het niet.

Je hoort het bijvoorbeeld in sonnet 15 (dit is een link naar de website van Poetry, waar audiobestanden staan) van het bundeltje Giro giro tondo, dat integraal op de website van Poetry international staat. Het duidelijkst is het bij de k aan het eind van strik in:

Je vlocht de woorden tot een strik. Je lachte,

(Pfeijffer vergist zich vermoedelijk als hij mijn woorden zegt in plaats van de woorden.) De k strekt zich daar helemaal uit tot de volgende lettergreep. Eigenlijk zegt de dichter hier ongeveer: strik-kje lachte.

Onredelijk

Je kunt dat zelfs zichtbaar maken. Hier is het zogeheten spectogram van het deel mijn woorden tot een strik. Je lachte. Het spectrogram is het onderste deel van onderstaand plaatje; de twee lijnen erboven geven in stereo de relatieve luidheid van wat er klinkt:

Je hoeft die spectogrammen niet te kunnen lezen om te kunnen zien dat er een wit stuk in het midden zit: dat is de k. Je kunt zo ook zien wat een onredelijk groot deel van het hele signaal die k in beslag neemt.

Dunne witte streepjes

De reden dat dit stuk wit is, is dat een k altijd een stilte creëert: je sluit je mond even af met de achterkant van je tong tegen je verhemelte. De lucht hoopt zich daarachter op, totdat je loslaat: dan ontstaat er een kleine explosie (dat is het kleine friemeltje in de het stereosignaal). De k heet daarom een plofklank.

Andere plofklanken zijn niet zo lang: je kunt de t‘s in het bovenstaande bijvoorbeeld wel herkennen, maar alleen als dunne witte streepjes.

Lucebert

Als de k voor een andere plofklank staat, is hij nog steeds behoorlijk lang. In normale spraak gaat de explosie van de k dan over in die van de t, maar als de voordrachtskunstenaar Pfeijffer maakte zegt, zijn de twee explosies makkelijk te herkennen:

Ik heb weleens geschreven over de voordracht van Lucebert, door wie Pfeijffer duidelijk beïnvloed is. In dat artikel beweerde ik dat de muzikaliteit van Lucebert onder andere gelegen is in zijn relatief lang aangehouden medeklinkers. Maar bij Lucebert waren het ongeveer alle medeklinkers die lang waren – bij Pfeijffer lijkt het wat specifieker de k.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: declamatie, fonetiek, Ilja Leonard Pfeijffer, voordracht

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Margriet Westervaarder • gelegen in een nest

gelegen in een nest
van dons en klein venijn
de takjes dagelijks herschikt
zacht mos en doornig groen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

26 september 2025: Afscheid Peter-Arno Coppen

10 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1933 Aad Nuis
sterfdag
1994 Jacob Drewes
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d