• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Molière aanvullen met onderbroekenlol

10 november 2017 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp

De romanschrijver en anglist Frans Kellendonk schreef eens dat hij het betreurde dat Nederlandse anglisten zich zoveel met Jane Austen en Shakespeare bezig hielden. Wat viel er vanuit onze moeras nog aan die enorme berg bij te dragen. Beter konden zij zich over vertalingen van Shakespeare buigen, en over de manier waarop Austen in onze streken in de loop der tijd is ontvangen. Dat zou pas echt een interessante bijdrage zijn.

Inmiddels hebben de vreemdetalenstudies zich voor een belangrijk deel in de door Kellendonk gewenste richting gewend. Het onlangs verschenen boek Literaire bruggenbouwers tussen Nederland en Frankrijk is er een goed voorbeeld van: het neemt een cultuur in beschouwing die in ieder geval historisch nóg belangrijker is geweest dan de Engelse, en laat zien hoe belangrijk het Frans en de Franse letteren eeuwenlang in Nederland zijn geweest.

Fijnproevers

Het was een briljant idee om zo’n boek te maken, en het heeft geweldig uitgepakt. Ik heb er gisteren – het was Dag van de Franse taal in Nederland – een paar heel genoeglijke uurtjes mee doorgebracht en er veel over geleerd. Het boek bestaat uit 18 opstellen door allerlei romanisten en een enkele verdwaalde neerlandicus die samen de Nederlandse geschiedenis beschrijven van de middeleeuwen tot het heden en steeds door de bril van de Franse literatuur: hoe tweetalig was Brugge in de veertiende eeuw? Hoe werkten de Franse scholen in de zestiende tot en met de achttiende eeuw? Hoe werd Josepha Mendels tot de Parijste van onze schrijfsters? Het zijn maar een paar van de vele vragen die aan de orde komen in dit mooie boek.

Het laat vooral zien hoe innig verweven onze cultuur lang met de Franse is geweest, eeuwenlang was de Franse school bij wijze van spreken gewoner dan het tweetalig vwo nu, en kon je geen intellectueel in Nederland zijn zonder een omvangrijke verzameling Franse belletrie. Nog in de jaren vijftig trokken vooraanstaande schilders als Karel Appel en dichters en schrijvers als Remco Campert en Rudy Kousbroek naar Parijs, maar daarna verdween Frankrijk langzaam maar zeker uit het oog. Zelfs in vertaling worden moderne Franse schrijvers nog maar nauwelijks gelezen, schrijft Margot Dijkgraaf in haar nawoord, en zelfs in eigen land beroemde schrijvers als Echenoz zijn bij ons voorbehouden aan een kleine groep (‘fijnproevers’ noem je die dan, maar we weten natuurlijk niets van wie dat eigenlijk zijn).

Toneelkunst

Het laat ook zien hoe verrijkend het is om juist het contact tussen twee culturen te bestuderen, hoezeer men zich lang te kort heeft gedaan door te doen alsof alleen de echte, ene, zuivere cultuur het bestuderen waard is. Dat geldt ook voor de neerlandici. In een mooi opstel laat Tanja Holzhey zien hoe het zeventiende-eeuwse gezelschap Nil Volentibus Arduum eeuwenlang is verguisd door schrijvers van literatuurgeschiedenissen omdat zij de Franse classicistische toneeltraditie in Nederland probeerden te vestigen en dan tot overmaat nog vooral vertalingen produceerde en geen edel werk.

Terwijl juist vertalingen heel instructief kunnen zijn als je wil weten hoe de literatuur werkt. Misschien wel het mooiste artikel in het boek is van Sander Becker, die heel precies reconstrueert hoe het kan dat de Nederlandse vertaling van Molières George Dandin het jaartal 1662 op het omslag heeft staan terwijl het Franse origineel pas een paar jaar later verscheen. Hij toont aan dat het deel was van de spotzucht van de vertaler, Adriaan Peys. Peys voegde bovendien allerlei obscene scenes en opmerkingen aan het stuk toe – een duidelijker bewijs dat de o zo beschaafde Franse toneelkunst op dat moment voor het Nederlandse publiek nog wat te hoog gegrepen werd geacht. Molière moest worden aangevuld met onderbroekenlol.

Zoiets leer je alleen door twee zo vergelijkbare teksten naast elkaar te leggen als een origineel en de ‘vertaling’ ervan. Juist door te zien wat de ene cultuur uit de andere heeft overgenomen, en wat niet, en wat er is veranderd, kun je beide culturen beter leren kennen. Wat goed dat die methode nu wordt gevolgd.

Maaike Koffeman, Alicia C. Montoya en Marc Smeets (redactie) Literaire bruggenbouwers tussen Nederland en Frankrijk. Receptie, vertaling en cultuuroverdracht sinds de Middeleeuwen.  Amsterdam: AUP, 2017. Bestelinformatie bij de uitgever.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Frankrijk, Frans, internationale betrekkingen, literatuur

Lees Interacties

Reacties

  1. DirkJan zegt

    10 november 2017 om 14:29

    Waarom of waardoor het stuk van Molière een jaar eerder al hier werd gepubliceerd krijgen we nu niet te lezen, maar wel dat het een versie was met ‘onderbroekenlol’ en dat de Franse toneelkunst in de Nederlanden kennelijk nog te hoog gegrepen was. Toch wil ik er op wijzen dat in de 17e eeuw de Nederlanden er juist om bekend stonden om hun humor in de cultuur en het maatschappelijk leven. Ik vind dat niet minderwaardig, maar juist een grote deugd.

    En ik had niet gereageerd als niet morgen de tentoonstelling ‘De kunst van het lachen. Humor in de Gouden Eeuw’ in het Frans Hals museum opent. Niet alleen literatuur of toneel openen deuren naar het verleden, maar zeker ook de universele beeldtaal van de beeldende kunst.

    http://www.franshalsmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/de-kunst-van-het-lachen-humor-de-gouden-eeuw/

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jan van Harten • Boeket

Na zijn heengaan bleef mijn moeder
goed verzorgd achter. Soms was ze druk
bezig om losse gedichten van mij
te lezen om ze daarna te verscheuren.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

FATUM

De hond drinkt uit zijn spiegelbeeld
het hele plasje leeg.
 

Bron: Barbarber, december 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Cyriel Moeyaert
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d