• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Het Woordenboek van de Brabantse Dialecten: elektronisch

19 december 2017 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

In 1967 verscheen de Voorlopige Inleiding op het Woordenboek van de Brabantse Dialecten, van de hand van Toon Weijnen en Jan van Bakel. Ongeveer tien jaar daarvoor had Weijnen het initiatief genomen tot dit ambitieuze woordenboekproject. Het werd uiteindelijk in 2005 afgerond. Weijnen en Van Bakel waren dat jaar present bij de feestelijke afronding van het project. Vorig jaar, maar liefst een halve eeuw na 1967, zijn alle dialectgegevens van het woordenboek digitaal beschikbaar gekomen op een nieuwe website.

Het Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD) bestaat uit 31 afleveringen, de Voorlopige inleiding en nog een inleiding op deel III die vergezeld gaat van een klankleer. Met 33 boeken is het een hele boekenplank vol. Twintig verschillende redacteuren hebben tussen 1967 en 2005 de afleveringen samengesteld en vijf hoogleraren leidden het project, achtereenvolgens Weijnen, Toon Hagen en Roeland van Hout aan de universiteit in Nijmegen en vanaf 1995 Willy van Langendock en Luk Draye aan de KU Leuven. Het woordenboek bestrijkt een gebied van de Maas tot aan de taalgrens: de provincies Noord-Brabant, Antwerpen en Vlaams-Brabant en het hoofdstedelijk gewest Brussel.

Het woordenboek is niet alfabetisch maar thematisch opgezet, in drie delen, te weten de landbouwwoordenschat, de niet-agrarische vakterminologiën en de algemene woordenschat, met resp. afleveringen over de boerderij en het rund, over het werk van de molenaar en de wever, en over de flora, het menselijk lichaam en kerk en geloof. Een thematisch woordenboek begint niet met het dialectwoord, maar met het begrip oftewel de woordbetekenis. Dat wil zeggen dat in de aflevering over de flora een ingang ‘klaproos’ staat waar vervolgens de verschillende dialectwoorden zijn opgenomen, voorzien van de plaatsen waarvoor dat woord is opgetekend.

De dialectwoorden in het WBD zijn verzameld met behulp van schriftelijke vragenlijsten die Weijnen en zijn medewerkers rondstuurden, aangevuld met reeds bestaand materiaal. Dat zijn op de eerste plaats de invullingen van andere vragenlijsten (zoals van het Meertens-Instituut of de enquête van Schrijnen, Van Ginneken en Verbeeten) en op de tweede plaats lokale en regionale woordenboeken (bijvoorbeeld Dialekt van Kempenland van A.P. de Bont uit 1958).

In het e-WBD kunnen we nu de Brabantse trefwoorden opzoeken voor bepaalde begrippen, zoals ‘klaproos’ of ‘op de begrafenis uitnodigen’. Daarbij worden ook de verschillende dialectopgaven van de trefwoorden getoond met de plaats waarvoor ze werden opgetekend. Het is ook mogelijk alle trefwoorden van één bepaalde Brabantse plaats op te zoeken. Het e-WBD bevat 15.794 begrippen, 140.091 trefwoorden en 1.704.116 dialectopgaven, verzameld in ruim 2950 Brabantse plaatsen ofwel dialecten (iedere plaats vertegenwoordigt een eigen dialect), zo is te lezen op de website.

De website met e-WBD is op 14 december 2017 feestelijk gelanceerd tijdens een dialectencongres in ’s-Hertogenbosch, met bijdragen van Roeland van Hout, Jacques Van Keymeulen, Veronique De Tier, Nicoline van der Sijs, Mark van de Veerdonk, Henk van den Heuvel en Jos Swanenberg. In het programma was niet alleen aandacht voor het WBD maar ook voor de Elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten, waar u een groeiende verzameling lokale dialectwoordenboeken (waaronder diverse Brabantse woordenboeken, o.a. voor Nuenen, Schaijk, Bergeijk, Valkenswaard, Prinsenbeek, Breda, Tilburg, Uden, Zeeland, Hilvarenbeek en Aalburg) kunt doorzoeken, en voor een project waarin het WBD zal worden samengevoegd met woordenboeken van de Limburgse en de Vlaamse dialecten. Het einde van dit werk, het toegankelijk maken van dialectwoorden in grote databanken, is nog lang niet in zicht, maar het e-WBD staat al voor u klaar!

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: Brabants, dialecten, woordenboek, woordenboeken

Lees Interacties

Reacties

  1. J. Vromans zegt

    30 mei 2024 om 16:20

    Correctie: Willy van Langendock > … Langendonck

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Jacob Winkler Prins • Volle maan

Visschermeisjes waden langzaam mee:
Voeten scheemren onder donkere rokken
En weerspieglen in de blanke ree!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

NON VOYAGE

Het vermoeiende van reizen is het verdringen van het meemaken.

Bron: Barbarber, december 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
10 oktober 2025: De dag van de biografie 

10 oktober 2025: De dag van de biografie 

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1988 Cornelia Brinkman
1999 Antonin van Elslander
➔ Neerlandicikalender

Media

De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

De Inktpodcast 29: Muziek voor tekst deel I

10 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d