Voornamendrift (25)

Door Gerrit Bloothooft en Steffi Harte

Nieuwe uniseksnamen zijn meestal van niet-Nederlandse (vaak Engelse)  oorsprong. Ze worden vaak rond hetzelfde jaar voor het eerst aan zowel een meisje als een jongen gegeven. Blijkbaar is de vorm en betekenis zodanig dat zo’n naam onmiddellijk als genderneutraal wordt ervaren. Dat merken ouders in het begin niet, want ze denken dat ze met Bo een unieke keuze voor hun zoon hebben gemaakt. Pas later horen ze wellicht van meisjes die ook Bo heten. Wanneer zo’n naam een grotere verspreiding krijgt, zouden ouders een voorkeur voor een bepaald geslacht kunnen ontwikkelen, waardoor de populariteit bij het andere geslacht stagneert of helemaal terugloopt. Juist bij nieuwe uniseksnamen zou dat te zien kunnen zijn. Maar bij Lesley in ieder geval niet, de populariteit daarvan verloopt voor zowel jongens als meisjes vrijwel gelijk, en is inmiddels als modenaam al weer in de nadagen (figuur 1).

De grote toename van uniseksnamen begon echter rond 1970. Zo ook Juul (figuur 2). Niet helemaal onbekend als verkorting en uitspraak van Jules/Julius of Julia, maar na 1970 zette de populariteit voor zowel jongens als meisjes door en ging het dertig jaar gelijk op. Daarna werd Juul voor meisjes steeds populairder maar was voor jongens het hoogtepunt alweer voorbij.

 

 

Bij Bo en Beau (met gelijke uitspraak en betekenis ‘mooi’) is de direct grotere populariteit voor meisjes te zien na 1980 (figuur 3). Maar het tij lijkt voor Beau te keren als Beau van Erven Dorens (één van de eerste naamdragers in Nederland) rond 1998 zijn intrede op de televisie doet. Het aantal jongens Beau verdubbelt dan en bij de meisjes zet de daling in. Of die daling een reactie is op de hernomen populariteit bij jongens is lastig vast te stellen.  Op Bo lijkt het in ieder geval weinig effect te hebben, die volgt een modenaam patroon, en is vier keer zo populair bij meisjes.

Ook Jamie en Jaimy hebben gelijke uitspraak en achtergrond (vleivorm van James < Jacob). De namen gingen na 1970 twintig jaar min of meer gelijk op voor jongens en meisjes, waarna Jamie voor meisjes dubbel zo sterk doorzette als voor jongens (figuur 4). Tot de mannelijke kok Jamie Oliver zijn intrede deed rond 2000. Dat was waarschijnlijk de reden dat Jamie voor jongens daarna meer dan verdubbelde, terwijl de naam voor de meisjes daalde (dat kan natuurlijk een gewone daling in een mode-ontwikkeling zijn, maar de invloed van de kok kan niet worden uitgesloten).

Naast Jamie en Jaimy zijn er nog de uniseksvarianten  Jaimey, Jaimi, Jaimie, Jamey, Jami, Jamie en Jamy.  Dat roept de vraag op of de spelling van het naameinde, die in alle gevallen als /i/ wordt uitgesproken, een voorkeur voor een geslacht verraadt. Alleen Jaimey en Jamey worden duidelijk meer aan jongens gegeven (~80%), de andere varianten scoren ongeveer gelijk. Maar –ey is bij Charley, Quincey en Robey weer meer populair voor meisjes (~63%). Ook voor de andere uitgangen is de voorkeur voor jongens of meisjes onsystematisch.

Als een nieuwe naam ten tonele verschijnt, dan kan die in beginsel aan zowel meisjes als jongens worden gegeven. Maar de populariteit per geslacht kan variëren tussen 0 en 100%. De toekomstige populariteit van een nieuwe naam lijkt een (vooralsnog mysterieuze) intrinsieke eigenschap van de naam te zijn, waar ook geslacht een rol bij speelt. De populariteitsontwikkeling voor jongens en meisjes is verder autonoom, maar kan nog wel beïnvloed worden door externe factoren, zoals een beroemde naamdrager.