• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Gedicht: Simon Vinkenoog • Nocturne voor Herckenrath-Dory

12 oktober 2018 door Raymond Noë Reageer

Nocturne voor Herckenrath-Dory*

Ik vind het woord noctiflore:
snachts bloeiend – opengaand
ik ken geen woord waaraan
ik mij zozeer herken
in dit boek vol woorden

(en zoals het voorwoord zegt
cette édition a environ cent
colonnes de texte de plus
que la précédente)

zelfs noctambule (slaapwandelaar
nachtbraker nachtpitje) moet
het nachtelijk onderspit delven
al maakt daarentegen
noctiluque (snachts lichtgevend)
weer een gerede kans
tot mijn liefkooswoorden
te gaan behoren

ik noctuelle (nachtvlinder)

Simon Vinkenoog (1928-2009)

* Frans woordenboek van C.R.C. Herckenrath en Albert Dory

Door Raymond Noë

Er zijn twee redenen waarom mensen woorden mooi vinden. De eerste heeft te maken met de buitenkant van het woord, met de klank en het ritme. Desalniettemin vinden veel mensen een mooi woord, net als minkukel en boterbabbelaar en wielewaal. Of balalaika. Veel mooier dan gracht, strottenhoofd, krijsen en schroothoop. Daar is verder niet zo veel zinnigs over te zeggen, hoewel er wel een paar wetmatigheden achter zitten. Hoe makkelijker een klank uit te spreken is, bijvoorbeeld, hoe prettiger we hem vinden. En daarom vinden we woorden met ‘open’ lettergrepen als la, no en mi welluidender dan woorden met moeilijk uit te spreken klankcombinaties met veel medeklinkers.

De tweede reden om een woord mooi te vinden is de betekenis. Het gevoel dat men erbij heeft. Daarom vindt iedereen liefde een mooi woord, en hoop en vrede en poes en konijntje. Dat gevoelsaspect kan het klankaspect overrulen: als je maar verliefd genoeg bent, kun je zelfs namen als Geurt of Bep de mooiste ter wereld vinden.

De woorden waar Simon Vinkenoog zich in bovenstaand gedicht zo opgetogen over toont, zitten een beetje in het overlappende gebied van ‘welluidend’ en ‘welluimend’. Noctiflore, noctiluque en noctuelle klinken redelijk mooi, maar het is zo te zien vooral hun betekenis waar nachtuil Vinkenoog zich door aangetrokken voelt. Zonder die betekenis had hij ze waarschijnlijk niet eens opgemerkt in al die “colonnes de texte”, en had hij wellicht, net als veel anderen, gekozen voor rocambolesque (‘ongelofelijk’), époustouflant (‘verbijsterend’) of ivresse (‘dronkenschap’).

Overigens, toen Vinkenoog in 2004 in Onze Taal naar zijn mooiste woord gevraagd werd, koos hij het woord appelboom – en u mag zelf verzinnen of dat vanwege de klank was, of om de betekenis. Of allebei.

  • Mooie woorden

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Gedicht Tags: 20e eeuw, gedichten, week van het nederlands

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1991 Cornelis Stutterheim
➔ Neerlandicikalender

Media

De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d