Het Vlaardings is de moeite van het vastleggen waard

Onderstaande tekst is het voorwoord van het nieuwe Vlaardings woordenboek van Stephen de Vos. We plaatsen het hier met toestemming van de auteur als voorpublicatie.

Door Cor van Bree

Mooi dat er nu ook een woordenboek van het Vlaardings is! Hoe zou ik anders kunnen reageren: het is de tongval waarin ik zelf opgegroeid moet zijn. Rond mijn twaalfde moet ik op de standaardtaal overgestapt zijn. In 1945, na een jaar op de hbs gezeten te hebben, kwam ik op een tribune naast een jongen uit mijn vroegere klas van de lagere school te zitten. Hijzelf was naar de Ambachtsschool gegaan. Hij maakte een denigrerende opmerking over mijn “nette” manier van spreken. Die manier van spreken moet ik dus in mijn eerste hbs-jaar veranderd hebben. Wat zou ik “afgeleerd” kunnen hebben? Sprak ik van huis uit de ei/ij met een aai-klank uit? Zette ik achter de eerste persoon een -t: ik gaat, hoewel ik van de meester leerde: “ik lust geen t(h)ee”? Vervoegde ik niet alleen het werkwoord maar ook het voegwoord: en nou hope-me maar datte-me…? En gebruikte ik <terwijl> terwijl het <onderwijl> of <intussen> moest zijn? Zeker zal ik net als mijn moeder <dorpel> gezegd hebben en niet het meer algemene <drempel>.

Ik was dus minder “plat” gaan praten. Maar met dat “plat” doe in mijn oorspronkelijke taal onrecht aan. Het Vlaardings (waarvan ik misschien al een geëvolueerde variant sprak) is (of moet ik helaas zeggen: was?) een taal met aparte klanken, vormen en woorden. Een taal dus die het waard is om beschreven te worden. En eigenlijk ook om “onder elkaar” gesproken te worden. Wat dat betreft had ik dit woord vooraf beter in het Vlaardings kunnen schrijven. Maar een dialect schrijven is nog wel iets anders dan spreken. Hoe dan ook, het is goed dat de oude Vlaardingse woordenschat in dit boek is vastgelegd. Als we fotootjes van onze (over)grootouders zien, kunnen we ons nu ook voorstellen hoe ze gesproken moeten hebben.

Drs. Stephan de Vos, Vlaardings Woordenboek, 2018, uitgave van de Vereniging Vrienden van Museum Vlaardingen. Het boek kan worden gekocht bij het Museum Vlaardingen.